Chỉ một sự vô ý khi cải tạo mương thoát nước, đơn vị thi công đã đóng cọc vào cáp ngầm làm mất điện 46 trạm biến áp trên địa bàn Hà Nội. Sự cố này không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng đến kinh tế, xã hội mà còn gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng vi phạm hành lang lưới điện cao áp nói chung cũng như việc bảo đảm an toàn cho các đường dây truyền tải điện.
Hiểm họa rình rập
Theo Tổng công ty Điện lực Hà Nội, vào ngày 26/4/2014, khi thi công công trình cải tạo mương thoát nước lưu vực sông Kim Ngưu, đơn vị thi công thuộc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thành Đạt đã đóng cọc vào cáp ngầm 24 kV lộ 480 E1.3 làm toàn bộ khu vực Vĩnh Tuy và một số trạm thuộc quận Hoàng Mai mất điện, ảnh hưởng tới gần 5.000 hộ dân trên địa bàn 2 quận Hai Bà Trưng và Hoàng Mai.
Đây không phải trường hợp gây sự cố lưới duy nhất xảy ra do ý thức kém của con người, trước đó ngày 9/6/2013 tại phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, một chiếc xe Hyundai ben của công ty cổ phần xây dựng Nam Anh, sau khi đổ đất, đã không hạ thùng xe xuống mà vẫn tiếp tục di chuyển.
Khi di chuyển, thùng xe ben này đã vướng vào 2 đường dây 110kV, lộ 117, 118, tại cột 23, 24, truyền tải điện từ trạm biến áp 220kV Ba La đi trạm 220kV Mai Động khiến 2 đường dây cao thế này đã bị tước và hư hỏng nặng đồng thời khiến cho toàn bộ phụ tải từ 2 đường dây và các trạm biến áp này bị mất điện. Ước tính hàng nghìn hộ dân bị mất điện do sự cố trên.
Có thể thấy, việc mất an toàn lưới điện cao áp vẫn là phổ biến và công tác bảo vệ, ngăn ngừa các sự cố mất điện vẫn đang gặp nhiều vấn đề bất cập. Thực tế cuộc kiểm tra ngày 13/6 trên tuyến phố Hào Nam, quận Đống Đa nơi có khoảng 300 mét đường dây 110 kV đi qua, tình trạng vi phạm lấn chiếm hành lang an toàn lưới điện tại đây diễn ra khá tràn lan.
Theo ghi nhận, ngay dưới chân đường dây 110 kV trạm Chèm-Giám (cột 173,174), một số hộ dân nơi đây đã tự ý biến chân cột đường dây 110 kV thành những mạng nhện với đủ thứ dây rợ, lều bạt để kinh doanh... thậm chí, một số gia đình còn cơi nới nhà ở, treo các biển quảng cáo vi phạm về khoảng cách an toàn của đường dây này bất chấp những hiểm họa treo lơ lửng trên đầu.
Theo thống kê của Tổng công ty điện lực Hà Nội, 5 tháng đầu năm 2014, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 60 vụ sự cố trên lưới điện mà nguyên nhân là do vi phạm hành lang bảo vệ an toàn lưới điện cao áp gây nên. Trong đó, do đào vào cáp là 04 vụ; 3 vụ do thả bóng bay và 19 vụ do thả diều vướng vào đường dây cao áp...
Đánh giá của ngành điện cho thấy, một trạm biến áp 110kV, 220kV thường cấp điện cho vài quận. Do đó, khi một trạm này có sự cố thì 1-2 quận sẽ bị mất điện diện rộng và phải mất quá nhiều kinh phí để khắc phục hậu quả.
Khó xử lý tận gốc
Đánh giá về những tồn tại trên, ông Đinh Tuấn Dũng, Phó Ban an toàn, Tổng Công ty Điện lực Hà Nội cho biết, tính đến thời điểm này, toàn thành phố vẫn còn tồn tại 1.062 vụ vi phạm hành lang an toàn lưới điện.
"Mặc dù vào cuộc khá quyết liệt, nhưng 5 tháng đầu năm, ngành điện Hà Nội mới chỉ xử lý được 114 vụ vi phạm dẫn đến mất an toàn cho người xung quanh khu vực," ông Dũng nói.
Nguyên nhân theo ông Dũng là ở chỗ ngành điện không thể cấm đoán vì người dân chơi diều ngoài hành lang lưới điện. Chỉ khi có sự cố xảy ra đối với lưới điện cao áp đang vận hành thì mới thấy hậu quả.
Với khối lượng quản lý lớn, địa bàn trải rộng khắp và đan xen trong các khu dân cư đông đúc nên Điện lực Hà Nội gặp không ít khó khăn, trở ngại trong việc kiểm tra, kiểm soát các trường hợp vi phạm hành lang an toàn lưới điện.
Ông Hoàng Đăng Ninh, Phó Giám đốc Công ty lưới điện cao thế thành phố Hà Nội cho biết, cái khó khi giải quyết những trường hợp vi phạm hành lang an toàn điện là thái độ và ý thức của người dân còn kém, dù biết việc vi phạm này có thể để lại hậu quả rất nghiêm trọng nhưng vẫn cố tình làm.
Hơn nữa, theo ông Ninh nếu như chính quyền địa phương có thể phối hợp đồng bộ cùng cơ quan chức năng hơn nữa, và cứng rắn răn đe, lập biên bản, xử phạt theo luật, thì người dân sẽ ý thức hơn trong việc thực hiện đúng theo quy định về hành lang an toàn lưới điện.
"Cơ bản nhất vẫn là ý thức của người dân trong việc chấp hành pháp luật, trước mùa mưa bão chúng tôi đã gửi các công văn tuyên truyền đến các hộ dân sinh sống trong và ngoài hành lang lưới điện cao áp qua các phương tiện truyền thông đại chúng," ông Ninh cho hay.
Bất chấp những cảnh báo của ngành điện, một số hộ dân vẫn vô tư kinh doanh ngay chân các đường dây điện cao thế (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+) Để tăng cường xử lý các vi phạm về bảo vệ hành lang an toàn lưới điện, ngày 24/3 lãnh đạo Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã có văn bản chỉ đạo các ngành chức năng như Công an, Công thương, Điện lực và Ủy ban các quận huyện đẩy mạnh công tác tuyên truyền và có kế hoạch để có thể giảm tối thiểu 30% số điểm vi phạm. Tuy nhiên, với ý thức chấp hành pháp luật còn kém đặc biệt là nguồn kinh phí dành cho công tác di dời, cải tạo lại nhưng địa điểm vi phạm cũ còn hạn chế xem ra tiến độ trên sẽ khó được đảm bảo.
Ông Đinh Tuấn Dũng cho biết, trên địa bàn thành phố vẫn tồn tại 1.062 vụ, nhưng phải dựa vào nguồn kinh phí được phân bố theo từng năm để cải tạo. Hiện nay, những công trình nào mang tính trọng điểm sẽ ưu tiên xử lý trước còn mức độ nguy hiểm chưa cao thì dần dần cũng sẽ xử lý.
"Giải pháp cơ bản hiện nay của Tổng Công ty Điện lực Hà Nội là chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền và kiểm tra, không để phát sinh các vi phạm mới, còn nguồn kinh phí được phân bổ thì chỗ nào nguy hiểm hơn sẽ xử lý trước," ông Dũng cho hay./.
