Lễ hội đâm trâu của người Xê Đăng ở miền núi Quảng Nam nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và người thân mạnh khỏe.
Tuy nhiên, sau lễ hội hoành tráng này là những món nợ lớn mà người dân tộc với tập quán sinh hoạt cũng như sản xuất thường ngày khó có thể trả được.
Thế nhưng người dân ở đây vẫn đua nhau vay mượn để tổ chức đâm trâu.
Khác với những dân tộc khác, người Xê Đăng ở huyện miền núi Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam khi tổ chức lễ hội đâm trâu đều do một hộ đứng ra lo liệu từ đầu tới cuối.
Chuẩn bị cho lễ hội, gia đình đó phải tuyển hơn 10 thanh niên trai tráng trong bản về để họ vào rừng chọn cây gỗ thật dài, thẳng và đẹp về dựng cây nêu trước nhà. Khi đã chọn được cây nêu, họ phải trang trí thật đẹp, rực rỡ. Trong 10 ngày, những thanh niên này sẽ ở lại đó, không về nhà mình nữa bởi nếu về sẽ mất thiêng.
Con trâu để đâm cũng phải được chọn lựa rất kỹ, phải là trâu đực, khỏe mạnh. Ngoài ra, gia đình phải chuẩn bị rượu cần, lợn, gà, vịt, lúa… đủ để thết đãi người dân trong bản, trong nóc đến tham dự lễ hội.
Để đánh giá sự giàu có của một gia đình người Xê Đăng thì không phải căn cứ vào những của cải vật chất họ có, mà phải nhìn vào trần nhà để đánh giá. Nhà nào có nhiều sừng trâu sau mỗi lần tổ chức đâm trâu thì nhà đó mới giàu có. Nhà nào đã có được 5 cái đầu trâu thì được lên chức già làng.
Chính vì vậy, nhiều gia đình dù khó khăn đến đâu cũng cố gắng để tổ chức ít nhất là 1 lần đâm trâu.
Anh Phạm Khải Hê (trú nóc Măng tông thuộc thôn 1, xã Trà Cang) cho biết đây là lần thứ 2 gia đình anh tổ chức lễ hội này. Lần trước tổ chức đâm trâu vào năm 2007. Sau 4 năm để dành tiền gia đình anh lại tổ chức lần nữa.
Theo ước tính, để tổ chức lễ hội đâm trâu lần này anh Hê đã phải bỏ ra khoảng 25 triệu đồng để mua 1 con trâu, lợn, gà, vịt, 21 ché rượu cần, 50 bao thóc. Củi để dành mấy năm cũng đem đốt hết bởi “không bao giờ để lửa tắt, như thế không thiêng.”
Đó là một số tiền lớn đối với những người dân tộc Xê Đăng quanh năm chỉ biết có nương rẫy, lo bữa ăn qua ngày.
Ông Hồ Văn Du, thôn 2, xã Trà Linh cũng bỏ ra trên trăm triệu đồng để mua 1 con trâu 30 triệu, 1 con bò 15 triệu, 6 con lợn, 100 gà vịt, 50 ché rượu cần để tổ chức lễ hội mặc dù phải nợ một số tiền rất lớn đến nay vẫn chưa trả được.
Đâm trâu là lễ hội độc đáo của người dân Xê Đăng ở miền núi cao Nam Trà My nhằm cầu mong những điều tốt đẹp. Nhưng cứ với “phong trào” này thì cái nghèo sẽ vẫn luôn gắn chặt với bà con nơi đây./.
Tuy nhiên, sau lễ hội hoành tráng này là những món nợ lớn mà người dân tộc với tập quán sinh hoạt cũng như sản xuất thường ngày khó có thể trả được.
Thế nhưng người dân ở đây vẫn đua nhau vay mượn để tổ chức đâm trâu.
Khác với những dân tộc khác, người Xê Đăng ở huyện miền núi Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam khi tổ chức lễ hội đâm trâu đều do một hộ đứng ra lo liệu từ đầu tới cuối.
Chuẩn bị cho lễ hội, gia đình đó phải tuyển hơn 10 thanh niên trai tráng trong bản về để họ vào rừng chọn cây gỗ thật dài, thẳng và đẹp về dựng cây nêu trước nhà. Khi đã chọn được cây nêu, họ phải trang trí thật đẹp, rực rỡ. Trong 10 ngày, những thanh niên này sẽ ở lại đó, không về nhà mình nữa bởi nếu về sẽ mất thiêng.
Con trâu để đâm cũng phải được chọn lựa rất kỹ, phải là trâu đực, khỏe mạnh. Ngoài ra, gia đình phải chuẩn bị rượu cần, lợn, gà, vịt, lúa… đủ để thết đãi người dân trong bản, trong nóc đến tham dự lễ hội.
Để đánh giá sự giàu có của một gia đình người Xê Đăng thì không phải căn cứ vào những của cải vật chất họ có, mà phải nhìn vào trần nhà để đánh giá. Nhà nào có nhiều sừng trâu sau mỗi lần tổ chức đâm trâu thì nhà đó mới giàu có. Nhà nào đã có được 5 cái đầu trâu thì được lên chức già làng.
Chính vì vậy, nhiều gia đình dù khó khăn đến đâu cũng cố gắng để tổ chức ít nhất là 1 lần đâm trâu.
Anh Phạm Khải Hê (trú nóc Măng tông thuộc thôn 1, xã Trà Cang) cho biết đây là lần thứ 2 gia đình anh tổ chức lễ hội này. Lần trước tổ chức đâm trâu vào năm 2007. Sau 4 năm để dành tiền gia đình anh lại tổ chức lần nữa.
Theo ước tính, để tổ chức lễ hội đâm trâu lần này anh Hê đã phải bỏ ra khoảng 25 triệu đồng để mua 1 con trâu, lợn, gà, vịt, 21 ché rượu cần, 50 bao thóc. Củi để dành mấy năm cũng đem đốt hết bởi “không bao giờ để lửa tắt, như thế không thiêng.”
Đó là một số tiền lớn đối với những người dân tộc Xê Đăng quanh năm chỉ biết có nương rẫy, lo bữa ăn qua ngày.
Ông Hồ Văn Du, thôn 2, xã Trà Linh cũng bỏ ra trên trăm triệu đồng để mua 1 con trâu 30 triệu, 1 con bò 15 triệu, 6 con lợn, 100 gà vịt, 50 ché rượu cần để tổ chức lễ hội mặc dù phải nợ một số tiền rất lớn đến nay vẫn chưa trả được.
Đâm trâu là lễ hội độc đáo của người dân Xê Đăng ở miền núi cao Nam Trà My nhằm cầu mong những điều tốt đẹp. Nhưng cứ với “phong trào” này thì cái nghèo sẽ vẫn luôn gắn chặt với bà con nơi đây./.
Nguyễn Sơn (TTXVN)
