Với trợ lực từ cơ chế, chính sách của Trung ương ban hành; sự đồng hành và hỗ trợ kịp thời của tỉnh, đặc biệt là các hợp tác xã, tổ hợp tác ngày càng quyết tâm, thể hiện rõ nét vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của kinh tế tập thể, sự chuyển biến của kinh tế tập thể tại Ninh Thuận những năm gần đây có bước phát triển mới, thay đổi đáng kể bộ mặt nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Phát huy vai trò của kinh tế tập thể
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận Trịnh Minh Hoàng, từ khi chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật Hợp tác xã 2012, các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã phát triển với nhiều hình thức đa dạng, dần thích ứng với những thay đổi của thị trường, góp phần tăng trưởng kinh tế, tăng nguồn thu ngân sách.
Đồng thời, vai trò của kinh tế tập thể trong thực hiện các chính sách an sinh xã hội và giảm nghèo, các chủ trương về phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới được phát huy tích cực, góp phần xây dựng đời sống văn hóa nông thôn ngày càng phát triển, tinh thần đoàn kết cộng đồng được nâng cao.
Bên cạnh đó, quy mô sản xuất của các hợp tác xã ngày càng được mở rộng, lĩnh vực ngành nghề hoạt động đa dạng hơn, chất lượng hoạt động và năng lực đội ngũ cán bộ quản lý hợp tác xã được nâng lên.
Một số mô hình hợp tác xã kiểu mới hoạt động có hiệu quả được nhân rộng; liên kết giữa các hợp tác xã với nhau và với các tổ chức kinh tế khác bước đầu có sự phát triển.
Các tổ chức kinh tế tập thể đã từng bước khẳng định là nhân tố quan trọng, góp phần bảo đảm an ninh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở và phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Mặc dù kinh tế hợp tác có bước phát triển tích cực, song các hợp tác xã, tổ hợp tác đang gặp phải một số khó khăn nhất định, đó là các cơ quan ở địa phương chưa bố trí được cán bộ chuyên trách để theo dõi, tham mưu, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho hợp tác xã kịp thời.
Ngân sách hỗ trợ hợp tác xã thời gian qua chưa nhiều, chủ yếu từ nguồn ngân sách Trung ương.Các hợp tác xã cũng chưa thật sự tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc theo quy định của Luật Hợp tác xã. Việc tiếp cận vốn vay tín dụng từ các ngân hàng thương mại gặp khó. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý hợp tác xã còn bất cập so với cơ chế quản lý mới. Đa số hợp tác xã có vốn ít, quy mô sản xuất nhỏ, chưa xây dựng được chuỗi liên kết.
Song song đó, nhiều hợp tác xã chưa thực sự phát huy tốt tiềm năng, lợi thế của mình, lợi ích hợp tác xã đem lại cho thành viên chưa cao. Năng lực tài chính và năng lực quản trị, tổ chức, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều hợp tác xã còn khó khăn, khả năng tích lũy vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh của các hợp tác xã còn hạn chế.
Ông Hùng Ky, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Tổng hợp Tuấn Tú (xã An Hải, huyện Ninh Phước) cho biết, là đơn vị đi đầu trong chuyển đổi theo Luật Hợp tác xã năm 2012, Hợp tác xã Dịch vụ Tổng hợp Tuấn Tú có đầy đủ tổ chức bộ máy quản trị, số thành viên tham gia 85 người, chuyên sản xuất măng tây xanh ứng dụng công nghệ cao. Vấn đề liên kết sản xuất theo chuỗi được Hợp tác xã thực hiện tốt, sản phẩm măng tây xanh do thành viên làm ra dù thu hoạch ở mùa vụ nào cũng được bao tiêu toàn bộ với một mức giá đảm bảo.
Tuy nhiên, ông Hùng Ky cũng cho rằng, cái khó hiện nay mà Hợp tác xã Dịch vụ Tổng hợp Tuấn Tú cũng như nhiều hợp tác xã khác gặp phải là nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi từ các ngân hàng thương mại. Nhiều hợp tác xã không có tài sản để thế chấp nên rất khó vay vốn để đầu tư mở rộng dây chuyền sản xuất kinh doanh.
Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận Trịnh Minh Hoàng, để thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển trong thời gian tới, Ủy ban Nhân dân tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Hợp tác xã năm 2023, các nghị quyết, chương trình hành động của Trung ương, của tỉnh về phát triển kinh tế tập thể.
Trước mắt, tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể gắn với xây dựng chuỗi liên kết, chuỗi giá trị; đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới vào sản xuất, bảo quản và chế biến nông sản.
Đồng thời, hình thành các vùng chuyên canh, đa dạng hóa sản phẩm; định hướng xây dựng phương án sản xuất cụ thể để tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao, ổn định, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Tỉnh Ninh Thuận tạo điều kiện, hỗ trợ việc tăng cường liên kết về kinh tế giữa các hợp tác xã và giữa hợp tác xã với các tổ chức kinh tế khác nhau, nhằm huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển, mở rộng phạm vi hoạt động, quy mô sản xuất kinh doanh trên nguyên tắc tự chủ, tự nguyện, cùng có lợi; tạo điều kiện cung cấp nguồn đầu vào cho các doanh nghiệp, giải quyết khâu tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho sản xuất.
Ủy ban Nhân dân tỉnh cũng tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế tập thể; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với tổ chức kinh tế tập thể; tập trung tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của các hợp tác xã; tạo điều kiện cho hợp tác xã tham gia thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận Trịnh Minh Hoàng khẳng định, hiện nay nguồn vốn ngân sách Trung ương bố trí cho việc thực hiện các chương trình, kế hoạch, đề án, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh còn hạn chế.
Do đó, tỉnh kiến nghị, hằng năm các bộ, ngành Trung ương quan tâm bố trí nguồn vốn để hỗ trợ cho tỉnh thực hiện các chính sách hỗ trợ.
Ngoài ra, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần phối hợp để thống nhất ban hành thông tư liên tịch về hướng dẫn đánh giá, phân loại hợp tác xã theo Luật Hợp tác xã năm 2023.
Hiện nay có 2 thông tư hướng dẫn (Thông tư số 09/2017/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Thông tư số 01/2020/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư), nên địa phương gặp khó trong quá trình thực hiện.
Theo Liên minh Hợp tác xã tỉnh Ninh Thuận, tính đến cuối tháng 7/2024, toàn tỉnh có 126 hợp tác xã với vốn điều lệ trên 252 tỷ đồng. Doanh thu bình quân của hợp tác xã năm 2024 ước đạt trên 2,35 tỷ đồng/hợp tác xã, tăng 0,21% so với năm 2023; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong hợp tác xã ước đạt 61 triệu đồng/người, tăng 1,67%.
Ninh Thuận cũng có 915 tổ hợp tác đang hoạt động; doanh thu bình quân năm 2024 ước đạt 245 triệu đồng/năm, tăng trên 2%; lợi nhuận bình quân ước đạt 62 triệu đồng/năm, tăng 1,64%. Đến hết tháng 7/2024, tổng số thành viên của hợp tác xã đang hoạt động là 19.168 thành viên; tổ hợp tác ước khoảng 9.580 thành viên./.
