Ngày 9/9, các nghị sỹ Anh sẵn sàng xem xét đưa ra một dự luật loại bỏ một số nội dung của Thỏa thuận Brexit, vốn đã được thông qua hồi tháng 1/2020.
Ý tưởng này đã gây ra tranh cãi không chỉ trong đảng Bảo thủ Anh mà cả trong các thiết chế của Liên minh châu Âu (EU).
Tờ Le Monde của Pháp đặt câu hỏi: Liệu London có sẵn sàng vượt qua “lằn ranh đỏ” bằng cách lật lại thỏa thuận Brexit đã ký với EU? Cũng theo Le Monde, khi được hỏi về vấn đề này tại Hạ viện Anh ngày 8/9, Quốc vụ khanh phụ trách về Bắc Ireland, Brandon Lewis đã khẳng định: “Những quy định trong dự luật được giới thiệu ngày hôm nay vi phạm hoặc có thể vi phạm luật pháp quốc tế, tuy nhiên, đây là trường hợp đặc biệt và có giới hạn.”
Trước đó, tờ Financial Times ngày 7/9 đã tiết lộ những chủ định này của Chính phủ Anh. Nhật báo Politico xuất bản tại Brussels mỉa mai: Từ đó tới nay, chính phủ Anh đã “khẳng định ý định” không tuân thủ luật quốc tế - một sự lựa chọn mà Politico cho là “đã gây lúng túng cho tất cả các bên,” bao gồm cả các thành viên của đảng Bảo thủ Anh.
Còn theo tạp chí Le Point (Pháp), trước các nghị sỹ Anh, cựu Thủ tướng Anh Theresa May đã đặt câu hỏi với ông Lewis rằng Chính phủ Anh sẽ phải làm thế nào để các đối tác của Anh trong thời gian tới tin tưởng vào việc nước này giữ đúng các cam kết của mình.
Vấn đề Ireland
Dự luật nêu trên của Anh nhằm chuẩn bị cho việc kết thúc giai đoạn chuyển đổi, vốn được ấn định vào ngày 31/12/2020. Theo đó, Polotico giải thích, dự luật chuẩn bị cho việc “chuyển giao quyền đề ra các quy định trong các lĩnh vực mà trước đó do EU chi phối, như các tiêu chí về thực phẩm và chính sách về môi trường, sang cho các cơ quan có thẩm quyền của Anh.”
Thỏa thuận Brexit được ký năm 2019 giữa EU và Anh quy định nếu Vương quốc Anh rời Liên minh Thuế quan châu Âu vào cuối giai đoạn chuyển đổi này, Bắc Ireland vẫn tuân theo các tiêu chuẩn của châu Âu được xác định trong khuôn khổ thị trường nội địa của cộng đồng chung, đồng thời Belfast “vẫn thuộc Liên minh thuế quan của Anh.”
[Chủ tịch Hội đồng châu Âu cảnh báo Anh phải tuân thủ thỏa thuận Brexit]
Tuần báo Courrier International (Pháp) nhắc lại điều khoản này được biết đến dưới tên gọi “chốt chặn", nhằm “tránh việc thiết lập trở lại đường biên giới cứng giữa Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland.”
Le Point nhấn mạnh rộng hơn nữa là nhằm tránh “căng thẳng có thể lại nổi lên trong khu vực, vốn đã xảy ra xung đột đẫm máu trong suốt 3 thập kỷ cho tới khi Hiệp định Hòa bình Ngày thứ Sáu Tốt lành được ký năm 1998.”
Chiến lược của Anh
Nếu như Thủ tướng Anh Boris Johnson đảm bảo rằng dự luật trên chỉ là nhằm “làm rõ” thủ tục của Bắc Ireland, tuần báo Courrier International lại cho rằng dự luật này của Anh sẽ “loại bỏ yếu tố ràng buộc về mặt pháp lý.”
Cũng theo tuần báo này, để giải thích cho dự luật mới, ông Johnson lấy lý do lo ngại Bắc Ireland sẽ xa rời Anh và triển vọng thống nhất quốc đảo Ireland.
Trước vấn đề này, báo Le Monde đặt câu hỏi: “Đây có phải là hình thức đe dọa đối với châu Âu không?”, “Đó có phải là một toan tính nhằm giành được thỏa thuận thương mại phù hợp với Anh từ nay tới cuối năm không?”. Le Monde cũng nhận định ít nhất thì Thủ tướng Anh không muốn ngừng đàm phán với EU, ông không thể đảm bảo Vương quốc Anh có thể phồn thịnh khi không có thỏa thuận thương mại với EU.
Courrier International phân tích Boris Johnson cho thấy ông sẵn sàng cho mọi trường hợp hơn là chấp nhận một thỏa thuận thương mại tồi, cướp đi sự độc lập của nước Anh.
Báo này cũng cho rằng đây là cách gây sức ép của Anh đối với EU và nhấn mạnh nghệ thuật đàm phán là nằm ở khả năng của mỗi bên khiến đối phương tin rằng họ sẵn sàng rời bàn đàm phán để đạt được điều họ muốn.
Phản ứng của châu Âu
Ngày 8/9, theo Euronews, Chủ tịch Nghị viện châu Âu David Maria Sassoli đã phản ứng mạnh mẽ trước động thái trên của Anh khi tuyên bố: “Tôi chờ đợi Vương quốc Anh giữ lời hứa về các cam kết của mình, vốn đã được đàm phán và ký vào năm ngoái, đặc biệt là về các quyền công dân tại Bắc Ireland. Mọi toan tính của Vương quốc Anh hòng phá hoại hiệp định sẽ có hậu quả nghiêm trọng.”
Trong khi đó, theo Politico, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng nhắc nhở Anh về nghĩa vụ của nước này căn cứ theo luật pháp quốc tế.
Politico nhấn mạnh trong khi các nhà đàm phán châu Âu đang tiếp tục tự hỏi về chiến lược đàm phán của Boris Johnson khi ông sử dụng tiểu xảo trên, chiến lược này có nguy cơ “đẩy cả hai bên tới chỗ không thể ký được thỏa thuận”./.