Tính từ đầu tháng Năm đến nay, Trung tâm bệnh Nhiệt đới trẻ em (Bệnh viện Nhi Trung ương) đã tiếp nhận và điều trị cho gần 20 trường hợp trẻ bị viêm não Nhật Bản.
Đáng lưu ý, trong số các bệnh nhi đã và đang điều trị có khoảng 70% trẻ phải gánh chịu di chứng nặng nề của bệnh.
Liệt tứ chi do viêm não Nhật Bản
Bé trai N.M.H. (6 tuổi, ở Hải Dương) được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương ngày 17/6.
Các bác sỹ Khoa Hồi sức tích cực -Trung tâm Bệnh nhiệt đới cho biết trước đó 6 ngày, H. ở nhà xuất hiện đau đầu, kèm theo sốt cao (38-42 độ C), nôn và giảm ý thức, li bì, ngủ nhiều. Trẻ được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương khi đã rơi vào tình trạng hôn mê.
Sau khi tiến hành thăm khám, chọc dịch não tủy, làm các xét nghiệm, các bác sỹ chẩn đoán H. bị viêm não Nhật Bản, được điều trị tăng áp lực nội sọ, thở máy.
Sau 4 ngày điều trị, hiện bệnh nhân đang thở oxy, chưa tỉnh hẳn và có biểu hiện tăng lực cơ toàn thân. Gia đình cho biết trẻ đã được tiêm phòng vaccine theo chương trình tiêm chủng mở rộng nhưng không rõ đã được tiêm phòng vaccine viêm não Nhật Bản hay chưa.
[Bộ Y tế: Ưu tiên cho Thành phố Hồ Chí Minh đàm phán mua vaccine]
Một trường hợp khác là bé T.T.T. (5 tuổi, ở Hải Phòng), đang nằm điều trị tại khoa Hồi sức tích cực (Trung tâm Bệnh nhiệt đới) 3 tuần nay, tuy nhiên trẻ vẫn phải phụ thuộc vào máy thở, liệt tứ chi, tiên lượng nặng.
Được biết, trước đó T. xuất hiện triệu chứng sốt cao, sốt từng cơn, kèm theo đau đầu, nôn nên được gia đình đưa vào viện Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng và được chẩn đoán mắc viêm não Nhật Bản.
Sau đó bệnh nhi xuất hiện tình trạng giảm ý thức, suy hô hấp, các bác sỹ đã tiến hành đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Khai thác bệnh sử, mẹ bệnh nhi cho hay trẻ được tiêm phòng 3 mũi viêm não Nhật Bản khi trẻ 2 tuổi nhưng từ đó đến nay chưa tiêm nhắc lại.
Những biểu hiện của bệnh
Tiến sỹ Nguyễn Văn Lâm - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do virus viêm não Nhật Bản gây nên, đây là virus gây viêm não hàng đầu Châu Á, trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể diễn ra quanh năm nhưng cao điểm từ tháng Năm đến tháng Tám, bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trẻ em độ tuổi từ 2 đến 8 tuổi.
Theo bác sỹ Lâm, viêm não Nhật Bản được xem là một trong những bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong và di chứng cao ở trẻ nhỏ (từ 25-35%). Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
“Hiện nay, tuy đa số các trẻ đã được tiêm phòng đầy đủ nhưng vẫn còn nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh do sức đề kháng kém, chưa tiêm vaccine phòng bệnh hoặc tiêm không đủ số mũi. Các bà mẹ có con lớn tuổi mắc viêm não Nhật Bản hầu hết đều cho rằng con đã được tiêm phòng tiêm phòng 3 mũi đầy đủ đến 2 tuổi. Nhưng đây là quan niệm sai lầm khiến gia tăng trẻ lớn mắc bệnh. Các bậc cha mẹ nên tiêm phòng cho con mình đầy đủ và tiêm nhắc lại 3-5 năm một lần đến năm 15 tuổi,” bác sỹ Nguyễn Văn Lâm nhấn mạnh.
Bác sỹ Lâm chỉ rõ những dấu hiệu nhận biết bệnh viêm não Nhật Bản đầu tiên thường bao gồm sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn. Ngoài ra, người bệnh cũng có biểu hiện của nhiễm virus nói chung như mệt mỏi, ớn lạnh.
Những trường hợp trẻ mắc bệnh nặng có thể có các biểu hiện như co giật, giảm khả năng nhận thức: trẻ thay đổi tính nết, la hét, kích động hoặc sững sờ, không nhận ra bố mẹ, nói nhảm, hôn mê; rối loạn vận động như liệt tay, chân hoặc nửa người, co cứng, xoắn vặn.
Viêm não Nhật Bản lây truyền qua đường máu do virus viêm não Nhật Bản gây nên. Trẻ mắc viêm não Nhật Bản do bị nhiễm virus viêm não Nhật Bản.
Virus viêm não Nhật Bản có trong các loài gia súc (như lợn, ngựa và chim) là những vật chủ trung gian. Khi muỗi đốt các loài động vật có mang virus (vật chủ trung gian) sau đó đốt người sẽ truyền virus viêm não Nhật Bản sang người. Muỗi truyền viêm não Nhật Bản là muỗi Culex có thói quen hoạt động mạnh vào lúc chập tối. Loại muỗi này có mật độ cao ở vùng đồng bằng và trung du và là trung gian chủ yếu truyền bệnh viêm não Nhật Bản ở Việt Nam.
Cách phòng bệnh viêm não Nhật Bản
Bác sỹ Lâm khuyến cáo cách phòng tránh bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả nhất là tiêm vaccine phòng bệnh. Vaccine phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiện nay đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở tất cả các tỉnh, thành trên cả nước. Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 12 tháng; Mũi 2: tiêm 1-2 tuần sau mũi 1; Mũi 3: tiêm 1 năm sau mũi 2. Sau đó nhắc lại 3-5 năm một lần đến khi trẻ đủ 15 tuổi.
Ngoài ra, phụ huynh cần cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng, nằm màn tránh muỗi đốt, giữ vệ sinh môi trường nơi ở thông thoáng, sạch sẽ.
Viêm não Nhật bản là bệnh nặng, có thể diễn biến rất nhanh, tỷ lệ tử vong và di chứng cao. Vì vậy, các bậc phụ huynh nếu thấy trẻ có các biểu hiện nghi ngờ như sốt, đau đầu, buồn nôn, đặc biệt với trẻ có biểu hiện co giật, rối loạn ý thức cần cho trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng về sau./.