Một năm bắt đầu từ mùa Xuân, đời người bắt đầu từ tuổi trẻ. Không phải ngẫu nhiên mà mùa Xuân được xem là mùa đẹp nhất trong năm. Xuân về cây cối đâm chồi nảy lộc, mang sức sống mới cho vạn vật. Và trong thơ ca, mùa Xuân luôn được ưu ái bằng những ngôn từ đẹp, lãng mạn và sinh động nhất.
Trong số những bài hát đặc sắc viết về mùa Xuân, trước hết phải nhắc đến bài hát ''Mùa Xuân đầu tiên'' của nhạc sỹ Văn Cao. ''Mùa Xuân đầu tiên'' đã trở thành một tuyệt phẩm về mùa Xuân của đất nước - mùa Xuân đầu tiên của đất nước sau ngày đất nước hoàn toàn độc lập, non sông thu về một mối, Bắc Nam sum họp.
''Mùa Xuân đầu tiên'' với giai điệu valse nhẹ nhàng, dìu dặt khiến lòng người trở nên thư thái, ngẫm ngợi, rung lên những cung bậc xúc cảm chân thành, dung dị về một mùa Xuân độc lập đầu tiên của đất nước, của dân tộc: ''Rồi dặt dìu, mùa Xuân theo én về/ Mùa bình thường, mùa vui nay đã về/ mùa Xuân mơ ước ấy, đang đến đầu tiên...''
Nói về mùa Xuân, với Văn Cao là một mùa Xuân bình dị ''với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông'', là ''một trưa nắng vui cho bao tâm hồn.'' Một bức tranh thanh khiết, trong sáng, in đậm nét thiên nhiên của làng quê Việt Nam với những thanh âm quen thuộc, gần gũi.
Còn trong ca khúc ''Xuân tươi'' nhạc sỹ Dương Thiệu Tước đã miêu tả mùa Xuân một cách thật sự nên thơ: ''...Gió xuân đến mơn man/ trên khóm hồng tươi thắm/ bầy oanh yến trong vườn/ lên tiếng chào mùa Xuân…'' Mùa Xuân hiện lên trong giai phẩm của người nhạc sỹ tài hoa này một cách nhẹ nhàng và bình yên, rất Việt Nam.
Nhạc sỹ Hoàng Quý thì lạc quan yêu đời hơn, trong sức xuân của tuổi trẻ. Ca từ phơi phới bay như mùa Xuân đang vẫy gọi mỗi người: ''... Đời ta bao tươi vui như hoa hồng thắm/ bao chim đua hót trong mây/ xuân vế trong khóm cây… (Xuân về).
[Ngày xuân tản mạn về phong tục Tết cổ truyền của dân tộc]
Nhạc sỹ Hoàng Việt có ''Tình ca,'' một giai phẩm bất hủ về mùa Xuân của tình yêu đất nước của lòng người khi chia xa: ''... Khi đã nghe tiếng ca của lòng người yêu phương xa/ Em hãy ngước mắt lên vui nhìn trời xanh quê ta/Chim bay giăng giăng ngoài nắng xuân đẹp thay/ Tan cơn phong ba lòng đất yên rồi đây/ Em hãy nở nụ cười tươi xinh/ Như cánh hoa xuân chào riêng anh/ Nói nhau nghìn lời qua đôi mắt xanh...''
Bài hát là một bản tình ca ca ngợi tình yêu đôi lứa khi nắng Xuân đang tràn về trên quê hương xứ sở miền Nam yêu dấu còn phải chịu nhiều đau thương mất mát do chiến tranh. Anh ở ngoài này vẫn hướng về em, về miền Nam thân yêu, rồi có lúc cơn phong ba của chiến tranh sẽ tan đi, anh lại sẽ về cùng em. Rõ ràng không có sức mạnh của tình yêu đối lứa cũng như tình yêu quê hương và lòng tin sắt đá vào ngày mai chiến thắng thì không thể nào viết nên một giai phẩm đỉnh cao, với những ca từ nên thơ đến như vậy.
Nhạc sỹ Văn Ký đã sáng tác ca khúc ''Bài ca hy vọng.'' Bài hát đã củng cố thêm niềm tin sắt đá vào một ngày Xuân tươi sáng, Bắc Nam sẽ sum họp một nhà: ''Từng đôi chim bay đi tiếng ca rộn ràng/ Cánh chim xao xuyến gió mùa Xuân/ Gửi lời chim yêu thương tới miền Nam quê hương/Nhắn rằng ta ngày đêm mong nhớ/ Ước mơ, những mùa Xuân bóng dáng, tương lai/ Đường ta đi lên xây đời trong hoa thơm/ có mùa Xuân nào đẹp bằng... Vì tương lai, đàn chim ơi/ Hãy cất cánh cùng ánh sang chân trời mới…/ Gió mưa, buồn thương, mùa đông và mây mù sẽ qua.''
Mùa Đông lạnh lẽo rồi ắt sẽ qua đi, mùa Xuân nắng ấm ắt sẽ về. Đây là quy luật muôn đời của đất trời, vũ trụ. Theo đó lòng người cũng hân hoan, ấm nồng hơn đón chờ một mùa Xuân mới đang về.
Là ''Tình ca Tây Bắc'' của nhạc sỹ Bùi Đức Hạnh, với vẻ thanh bình, êm ả và cũng thật diễm lệ của một mùa Xuân đã bừng lên khắp núi rừng Tây Bắc khi nơi đây không còn bóng giặc, chỉ còn trai gái yêu nhau giữa bức tranh thiên nhiên đầy thơ mộng: ''Rừng cây xanh lá muôn đóa hoa mai mừng đón xuân về/ Vui trong nắng vàng từng đàn bướm trắng bay khắp rừng hoa...''
Một bài tình ca đặc sắc kết hợp được những chất liệu âm nhạc dân gian vùng núi rừng Tây Bắc với bút pháp hiện đại. Cho đến nay vẫn chưa có bài hát nào viết về tình yêu trai gái vùng Tây Bắc vượt qua được ''Tình ca Tây Bắc'' của ông.
Đó là ''Một mùa Xuân nho nhỏ'' của nhạc sỹ Trần Hoàn, phổ thơ Thanh Hải. Bài hát lắng đọng, da diết, giãi bày tâm trạng của con người trước mùa Xuân - một tâm trạng không ồn ào náo nhiệt mà rất nhiều trăn trở, khát vọng, thật khiêm nhường nhưng lớn lao, cao cả: ''Ta làm con chim hót, ta làm một nhành hoa, một nốt trầm xao xuyến, tan biến trong hoà ca…''
Và đặc biệt, với ba bài hát về mùa Xuân: ''Xuân chiến khu,'' ''Mùa Xuân trên Thành phố Hồ Chí Minh'' và ''Mùa Xuân bên cửa sổ'' của nhạc sỹ Xuân Hồng, ra đời trong ba không gian, thời gian khác nhau, bối cảnh khác nhau nhưng toát lên một điểm chung rất nổi bật đó là tính chất lãng mạn hòa nhập vào tinh thần lạc quan cách mạng.
Qua các tác phẩm của ông, ta thấy, dù bất cứ hoàn cảnh nào thì mùa Xuân vẫn mang đầy đủ ý nghĩa nguyên sơ của nó. Với chất liệu âm nhạc mang đậm bản sắc dân tộc, vừa phản ánh chân thật cuộc sống gian lao mà anh dũng của chiến sỹ giải phóng và nhân dân miền Nam, vừa gửi gắm niềm tin vào một mùa Xuân chiến thắng. ''Mùa Xuân về trong chiến khu/ Tiếng chim rừng vang hót khắp nơi/ mùa Xuân về trong chiến khu/ Gió đưa cây rừng cành lá vi vu…''
Và, như một cuộc hẹn lịch sử, trong niềm hân hoan Đại thắng mùa Xuân năm 1975, Xuân Hồng cho ra đời bài hát ''Mùa Xuân trên Thành phố Hồ Chí Minh'' đầy ấn tượng. Niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc được Xuân Hồng cất lên từ ''Xuân chiến khu'': Mai này xuân về hoa nở khắp nhà đã trở thành hiện thực! Mùa Xuân trên Thành phố Hồ Chí Minh thực sự là thiên anh hùng ca ngàn năm sáng chói, lưu danh đến muôn đời.
Mười năm sau mùa Xuân trên thành phố Hồ Chí Minh, năm 1985, xuất phát cảm hứng từ một bài thơ ''Bên cửa sổ'' của nhà thơ Song Hảo, Xuân Hồng lại viết tiếp về mùa Xuân chan chứa tình đời - ''Mùa Xuân bên cửa sổ.'' Khi chiến tranh đã lùi xa, đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên xây dựng và bảo vệ Tổ quốc… ./.