Vùng đầm phá Tam Giang, tỉnh Thừa Thiên-Huế rộng hơn 22.000ha, lớn nhất Đông Nam Á, chạy suốt từ huyện Quảng Điền cho đến Phú Lộc, nếu không có phương tiện thuyền máy, việc di chuyển ở đây khá nan giải.
Bởi thế mà trước đây, người ta thường truyền tụng câu ca: "Thương anh em cũng muốn vô/Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang."
Vào những ngày đầu giải phóng - năm 1978, ai đã từng sống ở thị trấn Thuận An vẫn nhớ như in, cả tỉnh Thừa Thiên-Huế phải đối mặt với bao khó khăn nhưng vẫn dành kinh phí để xây cầu Thuận An dài gần cả cây số qua phá Tam Giang. Ngày khánh thành đưa cây cầu vào sử dụng, cả thị trấn không ngủ vì vui sướng.
Phá Tam Giang là nơi hội tụ ba con sông lớn của Thừa Thiên-Huế là sông Ô Lâu, sông Hương và sông Bồ trước khi đổ ra biển.
Ngoài hệ đầm phá lớn nhất Đông Nam Á, Tam Giang-Cầu Hai có hệ sinh thái đa dạng và phong phú, phá Tam Giang còn là nơi cung cấp nguồn sống cho hơn 41.000 hộ dân các huyện Phú Lộc, Phú Vang, Hương Trà, Quảng Điền, Phong Điền, chiếm tới 1/3 dân số toàn tỉnh.
Trước đây, vùng đầm phá mênh mông này đã biến các xã phía bên kia thành "ốc đảo." Người dân muốn đến trung tâm huyện, hoặc lên thành phố Huế phải lệ thuộc vào những chuyến đò mong manh.
Đến năm 2003, người dân bên kia phá Tam Giang lại có thêm cầu Trường Hà, cây cầu thứ hai bắc qua phá Tam Giang kết nối huyết mạch giao thông dọc các xã ven biển. Giao thông thuận lợi, đời sống của người dân được nâng lên từng ngày.
Lãnh đạo xã Vinh Thanh cho biết từ khi có cầu Trường Hà, chợ Vinh Thanh được mở rộng diện tích lên gấp đôi nhưng vẫn quá tải. Hàng hóa thông thương, tôm cá bán được giá cũng cao gấp đôi so với trước, chẳng hạn mực ống trước bán có 40.000 đồng/kg, nay có thể bán với giá 90.000 đồng/kg.
Liên tiếp các năm sau đó, năm 2004, Thừa Thiên-Huế xây thêm cầu Tư Hiền; năm 2008 xây xong cầu Ca Cút kết nối xã Hương Phong với xã Hải Dương (Hương Trà).
Cầu Ca Cút được xem là điểm nhấn cuối cùng nối liền mạch giao thông các xã ven biển trong tỉnh. Cầu do Bộ Giao thông Vận tải đầu tư xây dựng với tổng kinh phí trên 311,5 tỷ đồng, là chiếc cầu thứ tư vượt phá Tam Giang (sau các cầu Thuận An, Trường Hà và Tư Hiền).
Cầu Ca Cút vượt phá Tam Giang có tổng chiều dài hơn 600m, rộng 10m; mép đường hai đầu cầu có tổng chiều dài gần 8,4km, rộng 9m; cầu vượt sông Diên Trường có chiều dài hơn 104m.
Công trình cầu Ca Cút hoàn thành nối liền tuyến Quốc lộ 49 ven biển với các khu dân cư vùng đầm phía Bắc, cửa Thuận An với thành phố Huế, đồng thời đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội gắn an ninh quốc phòng của tỉnh Thừa Thiên-Huế.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế Nguyễn Văn Cao đánh giá công trình cầu trên phá Tam Giang hoàn thành tạo điều kiện thuận lợi trong việc đi lại của nhân dân, nâng cao đời sống văn hóa, thúc đẩy sản xuất, phát triển du lịch-dịch vụ, kinh tế-xã hội của các xã vùng đầm phá ven biển.
Chính phủ đã phê duyệt đề án "Phát triển kinh tế-xã hội vùng đầm phá Tam Giang-Cầu Hai, tỉnh Thừa Thiên-Huế đến năm 2020", trên cơ sở phát triển vùng đầm phá Tam Giang-Cầu Hai phù hợp với Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Thừa Thiên-Huế và khu vực ven biển miền Trung đến năm 2020; gắn tăng trưởng kinh tế với xóa đói giảm nghèo, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân...
Vùng đầm phá Tam Giang-Cầu Hai hiện phát triển mạnh ngành nuôi, trồng thủy sản trong nước lợ, nước mặn ven biển theo hướng hài hòa với môi trường, đồng thời với việc phát triển và ứng dụng công nghệ sau thu hoạch nhằm sử dụng hợp lý, tiết kiệm sản phẩm của nghề thủy sản, bảo đảm an toàn thực phẩm và tăng thu nhập.
Vùng phát triển và đa dạng hóa các ngành nghề để tạo khả năng tạo việc làm, xóa đói, giảm nghèo và nâng cao mức sống cho các cộng đồng ngư dân ven biển và đầm phá, giúp cho công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường biển và đầm phá phát triển bền vững.
Tỉnh chú trọng tăng cường ứng dụng công nghệ cao vào đánh bắt, nuôi trồng và chế biến thủy sản; đầu tư phát triển các mô hình trình diễn, tổng kết đánh giá để nhân rộng các mô hình sản xuất kinh doanh có hiệu quả…
Trong kế hoạch sắp tới, Thừa Thiên-Huế tiếp tục đẩy mạnh việc xã hội hóa trong đầu tư, thực hiện tốt phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm" để xây dựng nâng cấp các công trình phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân.
Xây dựng và phát triển kinh tế biển, đầm phá gắn với quản lý tài nguyên, môi trường biển và đầm phá theo hướng phát triển bền vững; phân vùng và tiểu vùng, quản lý tổng hợp các hoạt động khai thác và nuôi trồng thủy sản, hình thành các đô thị và dân cư ven biển.
Tỉnh đang hình thành các tuyến du lịch sinh thái Huế-đầm Lập An-đầm Cầu Hai-phá Tam Giang, Huế-Cảnh Dương-Lăng Cô-Bạch Mã tạo điều kiện cho khách du lịch đi tham quan, nghỉ mát, vừa kết hợp các loại hình du lịch sinh thái, tắm biển với văn hóa, khai thác tốt các lễ hội truyền thống như Lễ hội cầu ngư, đua thuyền, tăng nguồn thu, đồng thời tạo động lực động lực cho kinh tế vùng ven biển, ven đầm phá phát triển.
Trong tương lai, phá Tam Giang còn có thể khai thác tốt hơn, vì ở đây rất giàu tài nguyên động, thực vật.
Theo số liệu điều tra, trên vùng đầm phá hiện nay, cá có 230 loài, 63 loài động vật đáy, 43 loài rong, 70 loại chim, 15 loại cò biển, 171 loài phù du thực vật, 37 loại phù du động vật; cá có chừng 30 loại có giá trị kinh tế, chiếm 70% lượng khai thác hàng năm.
Chim có 34 loài chim di cư và 36 loại chim bản địa; chim nước thì tập trung ở các vùng cửa sông Ô Lâu, Đại Giang. Hệ động thực vật ở phá Tam Giang hiện được đánh giá là phong phú nhất ở khu vực Đông Nam Á.
Bức tranh toàn cảnh trên đầm phá Thừa Thiên-Huế ngày càng tươi sáng khi các lợi thế và tiềm năng ven biển, ven đầm phá được khai thác tốt hơn nhờ hệ thống giao thông thuận tiện.
Ðây thực sự là chìa khóa vàng, thời cơ thuận lợi để Ðảng bộ và nhân dân Thừa Thiên-Huế mở cửa ra biển lớn, lấy kinh tế biển và đầm phá làm động lực quan trọng để đẩy nhanh phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh; góp phần sớm đưa tỉnh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương theo Kết luận 48 của Bộ Chính trị.../.