Nhu cầu năng lượng khổng lồ từ các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhiên liệu sau cuộc xung đột Nga-Ukraine. Điều này góp phần đẩy giá uranium tăng vọt lên mức cao kỷ lục.
Theo nhà cung cấp dữ liệu UxC, giá uranium được làm giàu chạm mức 190 USD cho mỗi đơn vị công việc tách đồng vị (SWU), cao nhất từ trước đến nay, gấp gần 4 lần so với mức 56 USD/SWU cách đây 3 năm.
SWU là thước đo tiêu chuẩn về nỗ lực cần thiết để tách các đồng vị của uranium nhằm tăng hàm lượng (độ giàu) của đồng vị U235, đóng vai trò quan trọng trong các lò phản ứng ở các nhà máy điện hạt nhân.
Trong những năm gần đây, năng lượng hạt nhân được quan tâm trở lại, trong bối cảnh chính phủ các nước và công ty đang tìm kiếm các nguồn năng lượng không phát thải carbon đủ lớn để phục vụ các cơ sở công nghiệp lớn và cộng đồng.
Các công ty công nghệ lớn như Microsoft và Amazon đã bắt đầu quan tâm đến việc sử dụng điện hạt nhân để vận hành các trung tâm dữ liệu tiêu tốn năng lượng khổng lồ mà họ đang chạy đua xây dựng nhằm cạnh tranh giành thị phần trong lĩnh vực AI tạo sinh.
Nga là nhà sản xuất uranium được làm giàu hàng đầu, kiểm soát 44% năng lực sản xuất toàn cầu, nhưng các lệnh trừng phạt của Mỹ và lệnh hạn chế xuất khẩu của Nga đã góp phần đẩy giá nhiên liêu này lên mức cao kỷ lục.
Nick Lawson, Giám đốc điều hành công ty tư vấn đầu tư Ocean Wall, cho hay phương Tây không có đủ năng lực chuyển đổi và làm giàu uranium. Đó là lý do tại sao giá uranium lại tăng mạnh như vậy và sẽ còn tăng cao hơn nữa.
Đầu năm 2024, Tổng thống Joe Biden ký ban hành luật cấm nhập khẩu uranium được làm giàu từ Nga. Tuy nhiên, lệnh cấm được miễn trừ đến cuối năm 2027 đối với các công ty dịch vụ tiện ích đứng trước nguy cơ dừng hoạt động lò phản ứng hạt nhân nếu nguồn cung uranium được làm giàu từ Nga bị cắt đứt.
Do vậy, tình hình thắt chặt của thị trường uranium có thể trầm trọng hơn sau năm 2027. Điều đó buộc ngành công nghiệp điện hạt nhân phải tìm kiếm các cơ sở sản xuất mới có thể chuyển đổi uranium tự nhiên thành uranium được làm giàu dùng cho lò phản ứng hạt nhân. Ngoài Nga, các nước phương Tây có các cơ sở chuyển đổi uranium đang hoạt động là Pháp, Mỹ và Canada (Ca-na-đa).
Ông Nick Lawson lưu ý, cần nhiều quyết định chính trị quan trọng về đầu tư vào chuỗi cung ứng hạt nhân và uranium được đưa ra vì việc xây dựng các cơ sở mới sẽ mất nhiều năm và tốn kém rất nhiều tiền.
Theo nhóm nhà phân tích của ngân hàng Berenberg, khoảng 27% lượng urani giàu nhập khẩu của Mỹ trong năm 2023 đến từ Nga. Các công ty dịch vụ tiện ích của Mỹ có thể đã trữ đủ nhiên liệu hạt nhân cho năm nay nhưng nguồn cung sẽ giảm đáng kể trong 4 năm tới.
Nhóm nhà phân tích của Berenberg cho biết, các công ty tiện ích của Mỹ sẽ phải bắt đầu thảo luận về hợp đồng trong năm nay để đảm bảo nguồn cung uranium được làm giàu, đặc biệt là khi họ không còn có thể nhập khẩu từ Nga kể từ sau năm 2027.
Hầu hết uranium được làm giàu được bán theo hợp đồng dài hạn thay vì trên thị trường mở hoặc thị trường giao ngay. Tuy nhiên, giá giao hàng ngày có thể tăng do nguồn cung uranium tự nhiên cũng đang có nguy cơ thắt chặt.
Kazatomprom, công ty khai thác khoáng sản nhà nước của Kazakhstan và là nhà sản xuất uranium tự nhiên lớn nhất thế giới, đã cảnh báo trong những tháng gần đây về sản lượng thấp hơn dự kiến.
Andre Liebenberg, Giám đốc điều hành công ty đầu tư uranium Yellow Cake (Anh), nhận xét uranium của Kazakhstan sẽ chảy nhiều vào Trung Quốc và Nga và chảy ít hơn về phương Tây. Điều này sẽ gây ra khó khăn cho các công ty tiện ích ở phương Tây. Ông cảnh báo nguồn cung uranium sẽ thiếu hụt trong trung hạn chỉ vì thiếu các dự án mới có thể đi vào hoạt động nhanh chóng./.
Canada chạy đua để đón đầu cơ hội thành nước sản xuất uranium lớn nhất thế giới
Canada không chỉ khai thác đủ uranium để cung cấp nhiên liệu cho các lò phản ứng trong nước, mà Canada còn có thể cung cấp uranium để cung cấp nhiên liệu cho các lò phản ứng của các đồng minh G7.
