Người dân Ấn Độ mua vàng trang sức nhân dịp lễ hội. (Nguồn: The Hindu) Cũng như bao người dân Ấn Độ, anh Kiran Laxman Salunkhe - một nông dân trồng mía ở Vangal, một ngôi làng cách thành phố Mumbai 250km - có thói quen mua rất nhiều vàng trang sức trong các dịp lễ hội.
Tuy nhiên, năm nay là một năm ngoại lệ khi người nông dân trẻ tuổi này không theo truyền thống đầu tư của gia đình mà thay vào đó dùng số tiền dành dụm được để đầu tư vào ngân hàng và mua đất trang trại.
“Mối tình” dường như đứt gánh...
Anh Salunkhe chỉ là một trong rất nhiều người dân Ấn Độ thường chi tiền mua đồ trang sức bằng vàng trong các dịp lễ hội. Tuy nhiên, sự đi xuống của giá vàng đang khiến họ dần từ bỏ thói quen “đầu tư truyền thống” này.
Giải thích về quyết định của mình, anh Salunkhe nói: “Tôi mua đồ trang sức bằng vàng khi giá vàng ở mức 32.000 rupee/10 gam (1 USD = 61,49 rupee) hồi năm ngoái. Bây giờ các cửa hàng kim hoàn trả tôi không quá 27.000 rupee/10 gam. Vậy có nên tiếp tục đầu tư vào vàng?”
Anh kết luận ggiờ đây giữ vàng rất rủi ro. Số kẻ trộm cắp đang gia tăng, trong khi gửi tiền lại không bị rủi ro như thế.
Cho đến năm 2013, Ấn Độ vẫn là nước tiêu thụ vàng số một thế giới, nhưng sau khi Chính phủ Ấn Độ áp mức thuế nhập khẩu vàng 10% và các biện pháp hạn chế nhập khẩu vàng khác trong lúc nhu cầu mua vàng của người Trung Quốc tăng vọt, Trung Quốc đã trở thành nước tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới và đẩy Ấn Độ xuống vị trí thứ hai. Dẫu vậy, Ấn Độ vẫn là nước tiêu thụ vàng có sức ảnh hưởng lớn tới giá vàng thế giới.
Theo số liệu mới nhất của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), nhu cầu đầu tư vào vàng của người Ấn Độ giảm 67% trong quý kết thúc tháng Sáu so với một năm trước đó, xuống còn 49,6 tấn.
Dựa trên dự báo của ngành và của WGC, nhu cầu đầu tư vào vàng tại nước này có thể giảm gần một nửa xuống còn 190 tấn trong cả năm nay.
Nhu cầu đầu tư vào vàng chiếm khoảng 37% tổng doanh số bán vàng trong năm 2013. Các quỹ trao đổi vàng của Ấn Độ cũng chứng kiến lượng vàng nắm giữ giảm trong 15 tháng liên tiếp.
Trong giai đoạn kinh tế bấp bênh hay địa-chính trị bất ổn, người ta thường “theo đuổi” vàng. Tuy nhiên, kể từ khi sự ổn định và kinh tế tăng trưởng trở lại, thị trường chứng khoán và bất động sản có xu hướng đi lên.
Dù rằng đối với một số người Ấn Độ, “tình yêu lớn” với vàng sẽ vẫn kéo dài, song rõ ràng nhu cầu mua vàng giảm rõ rệt.
Nếu như trong năm 2013, khách mua vàng vẫn đông kín dù rằng mức phí cược mua vàng là trên 100 USD/ounce so với giá yết tại thị trường London (Anh), thì nay dù mức phí này chỉ 5 USD trong khi mùa cưới và lễ hội sắp tới, nhưng các cửa hàng vàng và kim hoàn vẫn trong trạng thái “mong chờ” người mua.
... khi giá vàng rớt 25%
Quả thực, việc giá vàng giảm tới 25% tại Ấn Độ trong năm qua đã làm xoay chuyển lòng tin của người Ấn Độ vào vai trò giá trị, cũng như làm giảm nhu cầu kim loại quý tại nước tiêu thụ vàng lớn thứ hai thế giới này.
Trước đó, đà lên giá mạnh của vàng kéo dài hơn một thập niên đến năm 2013 đã đẩy đầu tư vào vàng thỏi và vàng xu tăng gấp bốn lần.
Trong cùng thời gian này, doanh số bán đồ trang sức bằng vàng - kênh tiêu thụ vàng truyền thống - tăng 25%. Tuy nhiên, kể từ khi chạm mức cao kỷ lục 35.074 rupee/10 gam hồi tháng 8/2013, giá vàng tại Ấn Độ đã giảm dần cùng với sự đi xuống của giá vàng trên thị trường thế giới và sự mạnh lên của đồng rupee.
Trước đây, những lần xuống giá kiểu này thường thu hút các nhà đầu tư săn tìm mua vàng với giá hời, nhưng tình hình giờ đây đã khác.
Phó Chủ tịch Hiệp hội các công ty kim hoàn và vàng Ấn Độ Prithviraj Kothari cho rằng sự đi lên của giá vàng trong 11 năm qua đã tạo ra một quan niệm rằng giá vàng sẽ chỉ có thể đi lên. Sự đi xuống của giá vàng gần đây đã phá vỡ niềm tin này.
Giờ đây, người dân đa dạng hóa các khoản đầu tư của họ và xu hướng này sẽ gia tăng trong những năm tới.
Giới phân tích cho rằng khả năng Mỹ “bình thường hóa” chính sách tiền tệ siêu lỏng của mình cũng có nguy cơ gây sức ép lên kim loại quý này.
Trên thị trường thế giới, giá vàng giao ngay mạnh lên quanh mức 1.210 USD/ounce, sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngày 7/10 hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu và Đức công bố số liệu yếu kém tại khu vực công nghiệp của nước này.
Tuy nhiên, giới phân tích dự báo rằng vàng vẫn đang đối mặt với sức ép đi xuống và sẽ không tránh khỏi tiếp tục rớt giá trong thời gian tới, sau khi để tuột gần hết những gì đã tăng được trong năm nay trong bối cảnh bất ổn chính trị ở Ukraine và Trung Đông.
Khi những mối quan ngại này dịu lại và đà tăng trưởng kinh tế Mỹ mạnh lên, nhu cầu vàng trong vai trò là phương tiện tích trữ an toàn cũng giảm xuống và đẩy giá vàng thế giới giảm theo.
Giá vàng thế giới đã rớt xuống mức thấp nhất kể từ ngày 2/1/2014 là 1.216,01 USD/ounce ngay sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) ngày 17/9 phát đi tín hiệu về khả năng đẩy nhanh lộ trình nâng lãi suất.
Nhà phân tích Jeffrey Currie thuộc ngân hàng Goldman Sachs (Mỹ) thậm chí dự báo rằng giá vàng có thể xuống mức 1.050 USD/ounce vào cuối năm nay.
Ngân hàng Citigroup cũng đã hạ dự báo về giá vàng trong năm 2015, từ 1.365 USD/ounce xuống 1.225 USD/ounce, dựa trên dự báo lãi suất của Mỹ sẽ tăng lên.
Ngân hàng UBS AG (Thụy Sĩ) cũng đã hạ dự báo triển vọng giá vàng trong ba tháng đi 7,7% xuống 1.200 USD/ounce.
Tìm đến “tình yêu mới” có tên chứng khoán
Việc hàng dài người xếp hàng trước các cửa hàng ở thành phố Mumbai của Ấn Độ chờ bán vàng vụn cho thấy chiều hướng những người đầu cơ nhỏ lẻ đầu tư các các tài sản khác vẫn không giảm sút.
Nhiều nhà đầu tư xuất hiện sau sự sụp đổ của thị trường chứng khoán năm 2008 là nhà đầu tư ngắn hạn. Họ xuất hiện khi thị trường chứng khoán không mang lại lợi nhuận. Giờ đây, giá cổ phiếu tăng mạnh là động lực thôi thúc họ bán vàng để trở lại với cổ phiếu.
Một khách hàng tại Zaveri Bazzar ở Mumbai cho biết ông đã bán 64 gam vàng mua từ năm 2011 và đầu tư số tiền gần 3.000 USD thu được từ việc bán số vàng trên vào chứng khoán công nghệ thông tin.
Không đầu tư vào vàng, người ta sẽ chuyển sang đầu tư vào chứng khoán, thứ tài sản đầu tư đang rất lên giá với hy vọng Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có thể biến lời hứa “những ngày tốt đẹp hơn” - vốn giúp ông giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử tháng Năm vừa qua trở - thành hiện thực.
Chủ trương của Thủ tướng Modi mỗi hộ gia đình có một tài khoản ngân hàng, sự giáo dục tốt hơn và mức sống cao hơn cùng với dự báo lạm phát giảm có thể báo trước sự thay đổi thói quen đầu tư suốt trăm năm qua của người dân Ấn Độ.
Harish Galipelli, người đứng đầu bộ phận hàng hóa và tiền tệ, thuộc Inditrade Derivatives and Commodities Ltd., nhận định rằng sự gắn kết của người Ấn Độ với vàng vẫn tồn tại, bởi xét về khía cạnh văn hóa, vàng thường được chọn làm quà hồi môn và trang trí trong các đền thờ của đạo Hindu.
Tuy nhiên, xét về khía cạnh đầu tư, xu hướng mua vàng ở Ấn Độ có sự thay đổi. Nhờ hệ thống ngân hàng mở rộng và tỷ lệ biết đọc, biết viết gia tăng, người dân ở các vùng nông thôn giờ đây sẽ khai thác các sản phẩm đầu tư khác như “gửi gắm” vào các quỹ tương hỗ và các tài khoản tiền gửi tại ngân hàng. Lối tư duy tồn tại bao đời nay của người dân Ấn Độ đang dần thay đổi.
Trong khi đầu tư vào vàng giảm, doanh thu trên thị trường chứng khoán NSE ở Mumbai tăng tới 61%. Ước khoảng 50 tỷ USD đã chảy vào các quỹ tương hỗ trong tài khóa bắt đầu từ ngày 1/4 vừa qua, tăng gấp sáu lần so với tài khóa trước.
Thống kê của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI-Ngân hàng trung ương) cho hay tiền gửi kỳ hạn tại các ngân hàng Ấn Độ cũng đang tăng lên, tăng khoảng 3,6 tỷ USD kể từ tháng Tư, so với mức giảm 2,9 tỷ USD năm 2013.
Dẫu cho tình cảm của người dân Ấn Độ với vàng có phần “phai nhạt,” kim loại quý này vẫn là loại hàng hóa “quyền lực” và hiện là mặt hàng đứng thứ hai trong danh mục hàng hóa nhập khẩu của Ấn Độ, chỉ sau dầu mỏ.
Giới phân tích có phần lạc quan rằng nếu nỗi ám ảnh của cả quốc gia này đối với vàng dần dịu lại, xu hướng này sẽ giúp hạn chế thâm hụt thương mại với Ấn Độ, đồng thời hạn chế sự biến động của giá vàng thế giới./.
