Festival Mỹ thuật trẻ năm 2020 có thể nói là kỳ liên hoan của các tác phẩm hội họa với số lượng áp đảo, còn lại rất ít các tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật mới như video art, sắp đặt, trình diễn...
Tuy nhiên, tại kỳ Festival này cũng xuất hiện yếu tố mới với các tác phẩm nghệ thuật mang hơi thở cuộc sống đương đại.
Nhiều tác phẩm hội họa ấn tượng
Triển lãm các tác phẩm mỹ thuật tham dự Festival Mỹ thuật trẻ 2020, diễn ra từ ngày 28/7 đến ngày 5/8 tại Trung tâm Triển lãm Văn hóa nghệ thuật Việt Nam (số 2 Hoa Lư, Hà Nội) thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng, những người yêu mỹ thuật Việt Nam.
Dừng chân khá lâu bên loạt tác phẩm "Giấy tiền vàng bạc," anh Vũ Thành Công - một khách tham quan triển lãm cho biết, anh ấn tượng với tác phẩm vẽ hình những tờ giấy vò nhàu này, bởi khi xem anh cảm nhận được cảm giác bí ẩn, muốn được khám phá…
Họa sỹ Võ Thành Thân, tác giả của loạt tranh nêu trên cho biết, đây là tác phẩm mới của anh, sáng tác về đề tài đời sống tâm linh ở Huế, cũng là văn hóa thờ cúng tín ngưỡng dân gian tại địa phương mà anh đã tiếp xúc từ nhỏ.
“Tôi muốn mang làn gió mới đến mỹ thuật trẻ Việt Nam với suy nghĩ rằng, nghệ thuật nên xuất phát từ những điều tiếp xúc hàng ngày, hàng giờ. Thông qua những thứ dù nhỏ bé, nhưng khi hợp lại với nhau có thể tạo thành một sức mạnh to lớn hơn,” họa sỹ Võ Thành Thân chia sẻ.
Họa sỹ Nguyễn Tuấn Dũng góp mặt trong triển lãm với 3 tác phẩm “Chờ trưa,” “Đợi biển,” “Giấc mơ vàng,” đều về chủ đề dịch COVID-19.
Các tác phẩm gây ấn tượng với công chúng bởi tác giả sử dụng chất liệu acrylic trên nền những tờ báo in, mặt báo chứa đựng thông tin tại thời điểm sáng tác.
Điều này khiến cho công chúng cảm nhận được những câu chuyện về đời sống con người luôn gắn với sự kiện thời sự trong xã hội.
Họa sỹ Nguyễn Tuấn Dũng cho biết, giãn cách xã hội ảnh hưởng lớn đến đời sống nhiều người dân, nhất là người lao động, nên anh muốn đưa hình ảnh những người lao động chờ đợi những điều tốt đẹp hơn sau thời gian khó khăn do đại dịch…
Một tác phẩm trưng bày tại triển lãm. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN) “Phong cách vẽ trên báo đã được tôi sử dụng 5 năm nay, đầu tiên là vẽ acrylic trực tiếp trên báo giấy nhưng thời gian gần đây, tôi phát triển lên một bước mới, dùng phương pháp thủ công in báo lên mặt toan. Cách này giữ được độ bền tốt hơn cho tác phẩm. Tôi muốn đưa những hình ảnh thân quen nhất để nhìn vào đó người xem có thể nhận ra đó là Việt Nam, báo chí cũng là kênh đại diện cho truyền thông, cho đời sống con người trên đất nước đó. Việc lồng ghép thông điệp thời đại, từ nội dung, tít báo kết hợp với câu chuyện về đời sống con người giúp công chúng hiểu hơn về cuộc sống trong xã hội hiện nay."
Rất nhiều tác phẩm hội họa khác cũng gây được ấn tượng với công chúng như “Lò mổ #21” của tác giả Nguyễn Văn Đủ (Bà Rịa-Vũng Tàu), “Hộp gắp thú” của Nguyễn Thị Hồng Khanh, “Thành phố trên cao” của Nguyễn Thị Cẩm Ly, “Hạnh phúc” của Cao Thị Thùy Nhung, “Im lìm” của Tôn Nữ Thị Bích Trâm, “Nguyện cầu” của Trần Thược…
[‘Đa diện 4’: Sự trở lại của họa sỹ Việt với những thể nghiệm mới]
Theo Phó Cục trưởng phụ trách Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm Mã Thế Anh, các tác phẩm tại triển lãm Festival Mỹ thuật trẻ lần này có sự phong phú về ý tưởng sáng tạo, đa dạng trong hình thức biểu hiện, mang hơi thở của cuộc sống đương đại, phản ánh những vấn đề mà giới trẻ quan tâm.
Đó là những vấn đề về môi trường sống, việc làm, đời sống tinh thần, văn hóa của thế hệ trẻ trong thời đại công nghệ thông tin toàn cầu...
Thiếu vắng loại hình nghệ thuật mới
Festival Mỹ thuật trẻ 2020 có số lượng tác phẩm hội họa áp đảo. Sau 6 tháng phát động, Ban tổ chức đã nhận được 365 tác phẩm của 197 tác giả ở 36 tỉnh, thành phố gửi đến tham dự.
Trong số đó, có 281 tác phẩm hội họa, 42 tác phẩm đồ họa, 38 tác phẩm điêu khắc, 3 tác phẩm sắp đặt và 1 tác phẩm video art.
Theo đánh giá của Hội đồng nghệ thuật, đây là kỳ Festival có ít các tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật mới như video art, sắp đặt, trình diễn...
Nói về sự chênh lệch này, nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng, Phó Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Festival cho rằng, điều này phản ánh đúng thực trạng hiện nay của mỹ thuật nước ta. Ngoài Festival Mỹ thuật trẻ do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức, các nghệ sỹ còn có nhiều sân chơi khác hấp dẫn không kém. Vì thế, họ sẽ lựa chọn và cân nhắc khi tham gia.
Thêm vào đó, sự phát triển của tư duy nghệ thuật trẻ cũng thay đổi trong từng thời kỳ. Nếu như ở Fetival đầu tiên (năm 2007), tác phẩm sắp đặt chiếm đa số, bởi khi đó loại hình này mới xuất hiện, nhiều người thích, một phần do các nghệ sỹ kêu gọi được nhiều tài trợ.
Đến năm nay, nguồn tài trợ gần như cạn kiệt, các quỹ hỗ trợ rút khỏi Việt Nam (vì nước ta đã được xếp vào danh sách các nước thoát khỏi khu vực nghèo) nên không thể thực hiện được các loại hình sắp đặt, trình diễn, đặc biệt là video art...
Họa sỹ Trần Hậu Anh chia sẻ, điều tiếc nuối đối với anh là Festival năm nay quá ít các loại hình mới. Đặc biệt là video art.
Học sinh của anh có gửi tác phẩm video art tới tham dự nhưng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm lại không có máy móc hiện đại để trình chiếu, tác phẩm này sau đó bị trả lại.
Họa sỹ Trần Hậu Anh cho rằng, cần có nhiều mạnh thường quân đầu tư cho các nghệ sỹ trẻ và hợp tác với Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm trong việc tổ chức sân chơi cho họa sỹ trẻ.
Để có điều này thì phải có cơ chế thích hợp để xã hội hóa các hoạt động nghệ thuật có sự đầu tư của Nhà nước.
Ông Mã Thế Anh, Phó Cục trưởng Phụ trách Cục Mỹ thuật, Nhiếp Ảnh và Triển lãm cho biết, cơ quan có nhiều triển lãm trong năm 2020 nhưng kinh phí lại không tăng nên đành "lực bất tòng tâm."
Tới đây, Cục sẽ đề xuất, tham mưu để có thêm điều kiện hỗ trợ cho các họa sỹ.
Theo nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng, dù không đạt được như kỳ vọng về số lượng tác phẩm của các loại hình nghệ thuật đương đại, nhưng Festival lần này đã xuất hiện cái mới.
Trong triển lãm có nhiều tác phẩm kỹ thuật số, tức là họa sỹ không sáng tác trực tiếp mà sáng tác trên máy tính sau đó vẽ bằng thuốc nước. Có tác phẩm vẽ trên nền báo in.
Đặc biệt, tác phẩm “Lò mổ,” đoạt giải Nhất của họa sỹ Nguyễn Văn Đủ còn sử dụng máu bò tươi để điểm thêm vào tác phẩm.
“Nếu không phải là triển lãm trẻ thì rất khó chấp nhận được những tác phẩm như thế bày ở một triển lãm mang tầm quốc gia,” nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng chia sẻ./.
