Hồ chứa nước Bầu Ngứ ở huyện Thuận Nam, Ninh Thuận đang dần cạn kiệt, chỉ tích nước để phục vụ chăn nuôi. (Ảnh: Công Thử/TTXVN)
Tổng cục Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo từ nay cho đến cuối tháng 5, dung tích hồ chứa thủy lợi ở miền Trung tiếp tục có xu thế giảm, đạt phổ biến từ 30-60% dung tích thiết kế.
Vụ Hè Thu, Mùa 2020 khả năng sẽ có khoảng 49.500-58.500ha diện tích canh tác không đủ nguồn nước tưới, cần điều chỉnh giảm diện tích, giãn vụ hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Tại khu vực Bắc Trung bộ, sau khi cung cấp nước đến hết vụ Đông Xuân, dung tích các hồ chứa còn lại phổ biến từ 40-60% dung tích thiết kế.
[Giải pháp về nguồn nước cho vùng khô hạn khắc nghiệt Ninh Thuận]
Dự báo, vụ Hè Thu, Mùa 2020 khả năng sẽ có khoảng 9.500-15.500ha diện tích canh tác không đủ nguồn nước tưới, chiếm khoảng 2-3,3% diện tích gieo trồng hàng năm (tổng diện tích gieo trồng toàn vùng 476.300ha), cần phải điều chỉnh giảm, giãn tiến độ gieo cấy hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Khu vực Nam Trung bộ cũng sẽ có khoảng từ 40.000-43.000ha diện tích canh tác không đủ nguồn nước tưới, cần điều chỉnh giảm diện tích, giãn vụ hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chiếm khoảng 11-12% diện tích gieo trồng hàng năm (tổng diện tích gieo trồng toàn vùng 370.000ha).
Điển hình lưu vực sông Mã và vùng phụ cận thuộc tỉnh Thanh Hóa, đến đầu vụ Hè Thu 2020, dung tích các hồ chứa đạt khoảng 38% dung tích thiết kế.
Nguồn nước bảo đảm đủ tưới cho khoảng 155.000ha cây trồng. Diện tích cần phải điều chỉnh giảm, giãn tiến độ gieo cấy hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng khoảng 3.500-5.500ha thuộc khu tưới các hồ lớn như Cửa Đạt, Bái Thượng, Sông Mực, Yên Mỹ...
Nông dân huyện Thanh Bình (Đồng Tháp) đẩy nhanh tiến độ xuống giống vụ lúa Hè Thu 2020. (Ảnh: Nguyễn Văn Trí/TTXVN) Lưu vực sông Lam và vùng phụ cận thuộc tỉnh Nghệ An, dung tích các hồ chứa đạt trung bình khoảng 69% dung tích thiết kế khi vào đầu vụ Hè Thu.
Nguồn nước sẽ bảo đảm cung cấp đủ nước tưới cho khoảng 110.000ha cây trồng. Diện tích có nguy cơ phải lùi tiến độ gieo cấy và chuyển đổi sang cây trồng cạn (nếu có nắng nóng kéo dài trong tháng 6-7) khoảng 4.500-7.000ha chủ yếu thuộc vùng Nam Hưng Nghi, Diễn Yên Quỳnh.
Dự báo dung tích các hồ chứa Lưu vực sông La và vùng phụ cận thuộc tỉnh Hà Tĩnh vào đầu vụ Hè Thu chỉ đạt trung bình khoảng 60% dung tích thiết kế. Nguồn nước sẽ bảo đảm cung cấp đủ nước tưới cho khoảng 56.980ha cây trồng.
Diện tích có nguy cơ phải lùi tiến độ gieo cấy và chuyển đổi sang cây trồng cạn khoảng 200-500ha thuộc khu tưới các công trình nhỏ thuộc huyện Hương Khê, Hương Sơn, Can Lộc.
Đáng lo ngại hơn cả là lưu vực sông Cái Phan Rang và vùng phụ cận thuộc tỉnh Ninh Thuận, hiện tại diện tích vụ Đông Xuân đã thu hoạch được khoảng 60%, dự kiến vụ Hè Thu sẽ bắt đầu xuống giống vào trung tuần tháng 5. Dự báo đến cuối tháng 5 dung tích các hồ thủy lợi đạt 11% dung tích thiết kế, nhiều hồ cạn nước.
Ở lưu vực trên, trong vụ Hè Thu, nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt gặp nhiều khó khăn, hầu hết các hồ chứa nhỏ chỉ đủ nước cho sinh hoạt.
Tổng cục Thủy lợi khuyến cáo sản xuất đảm bảo nguồn nước khoảng 16.000ha, giảm khoảng 7.000ha so với diện tích sản xuất Hè Thu các năm đủ nguồn nước.
Hay trên lưu vực sông Lũy, sông La Ngà và vùng phụ cận thuộc tỉnh Bình Thuận, dự kiến đến cuối tháng 5 dung tích các hồ thủy lợi đạt 20% dung tích thiết kế.
Vụ Đông Xuân ở nơi đây đã thu hoạch được khoảng 50%, hiện nhiều địa phương vùng trũng thấp ven sông La Ngà đang tiến hành gieo trồng sớm vụ Hè Thu nhằm tránh lũ chính vụ tháng 8-9.
Trong tháng 5, nguồn nước chỉ bố trí sản xuất cho diện tích khoảng 10.000ha tại các huyện Đức Linh và Tánh Linh thuộc hồ thủy điện Hàm Thuận-Đa Mi.
Các huyện phía Bắc tỉnh Bình Thuận gồm Tuy Phong, Bắc Bình và Hàm Thuận Bắc cần có kế hoạch điều chỉnh sản xuất cho diện tích khoảng 17.000ha sử dụng nước sau thủy điện Đại Ninh và khu tưới các hồ chứa Đá Bạc, Lòng Sông, Cà Giây, Sông Quao...
Với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, hiện xâm nhập mặn ở vùng các cửa sông Cửu Long đang giảm nhanh. Tổng cục Thủy lợi dự báo, đầu tháng 5/2020, xâm nhập mặn ở vùng các sông Vàm Cỏ và Cái Lớn sẽ bắt đầu giảm. Do vậy, việc xuống giống vụ Hè Thu vùng cửa sông Cửu Long có thể thực hiện đồng loạt từ đầu tháng 5 tại những khu vực cách biển từ 40km trở vào.
Đối với khu vực trong phạm vi cách biển 40km, khu vực sông Vàm Cỏ, sông Cái Lớn cần phải chờ mưa xuất hiện trên diện rộng; nguồn nước ngọt trên sông ổn định, đủ cho rửa mặn mới thực hiện xuống giống./.
