Trao đổi với phóng viên TTXVN tại London, bà Nguyễn Thị Thu Hương - Bí thư thứ nhất chuyên trách công tác giáo dục và lưu học sinh - Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh và Bắc Ireland cho biết tính đến thời điểm này, có 16 trường đại học lớn của Anh đã hoặc chuẩn bị ký thỏa thuận giảm học phí với Cục Đào tạo với nước ngoài thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam.
Mức giảm học phí dao động từ 15% như trường King's College London đến 30% như trường Queen Mary (Đại học Tổng hợp London - UoL).
Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi giữa phóng viên TTXVN với bà Nguyễn Thị Thu Hương:
- Được biết thời gian qua, phía Việt Nam đã nỗ lực làm việc với các đại học của Anh để đạt được thỏa thuận giảm học phí cho lưu học sinh thuộc diện công phí. Vậy trước hết, xin bà cho biết cụ thể về vấn đề này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Ngược dòng thời gian về mốc 2010 là năm kết thúc 10 năm triển khai Đề án 322 mang tên “Đào tạo cán bộ tại các cơ sở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước” do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý.
Trước đó, Cục Đào tạo với nước ngoài đã ký thỏa thuận hợp tác với một số trường trong nhóm Russel (Nhóm 24 trường đại học công lập của Anh có thế mạnh về nghiên cứu), như Đại học Birmingham, Đại học Southampton, Đại học Nottingham, Đại học Sheffield Halam, Đại học Leeds…
Theo thỏa thuận, các trường này đồng ý giảm học phí từ 20-25% cho các lưu học sinh Việt Nam do Cục Đào tạo với nước ngoài tuyển chọn và cử sang Anh học các chương trình bậc đại học, thạc sỹ và tiến sỹ trong khuôn khổ Đề án 322.
Từ năm 2010, trên cương vị là cán bộ chuyên trách công tác giáo dục và lưu học sinh lần đầu được Bộ Giáo dục và Đào tạo cử đi biệt phái tại Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh và Bắc Ireland, chúng tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu về những chuyên ngành thế mạnh của các trường, trực tiếp thăm quan cơ sở vật chất, điều kiện học tập và sinh hoạt của sinh viên...
Với các tiêu chí chọn lọc nhất định, chúng tôi đã trao đổi với một số trường và đề nghị họ giảm học phí cho đối tượng lưu học sinh công phí, tức là các lưu học sinh sẽ được cử sang Anh học trong thời gian tới đây theo Đề án 599 (Đào tạo cán bộ ở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước giai đoạn 2013-2020) và Đề án 911 (Đào tạo giảng viên có trình độ tiến sỹ cho các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2010-2013).
Đến nay, chúng tôi đã thành công trong việc thuyết phục các đại học như Northampton, Central Lancashire (UCLan), Queen Mary ký thỏa thuận với Cục Đào tạo với nước ngoài giảm học phí hàng năm từ 20-25% cho lưu học sinh thuộc hai đề án nêu trên trong suốt khóa học. Các đại học như King’s College London, Surrey và Teesside cũng đã đưa ra mức giảm học phí cho lưu học sinh công phí và sẽ sớm hoàn tất văn bản hợp tác với Cục Đào tạo với nước ngoài trong một vài tuần tới.
- Bà đánh giá như thế nào về kết quả đáng khích lệ này trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện chính sách tiết giảm chi tiêu công từ ngân sách Nhà nước?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Các trường đã ký thỏa thuận giảm học phí cho lưu học sinh Việt Nam đều là đại học lớn của Anh. Một số trường có thứ hạng cao về chuyên ngành xã hội như Birmingham, Queen Mary, King’s College London, hoặc thuộc nhóm các trường mạnh về chuyên ngành kỹ thuật như Southampton, UCLan, Teesside, West England (UWE)…
Tiêu chuẩn đầu vào của các trường này rất khắt khe và mức học phí cũng khá cao, từ 10.000 Bảng Anh (16.000 USD) đến 18.000 Bảng Anh (29.000 USD) mỗi năm, tùy theo từng bậc học và ngành học. Tạm tính, với mức giảm 20-25%, thì cứ 4 lưu học sinh nhập học tại Anh, chúng ta có thể tiết kiệm được một khoản kinh phí đủ cho một lưu học sinh khác.
Hiện chúng tôi đang hướng tới các trường có uy tín và thứ hạng cao hơn nữa, không chỉ ở bảng xếp hạng của Anh mà cả thế giới, như Học viện Hoàng gia London (Imperial College London), Học viện Kinh tế và Khoa học Chính trị London (LSE)... để thuyết phục họ giảm học phí. Như vậy, chủ trương đề nghị các đại học của Anh có thứ hạng từ khá trở lên giảm học phí không chỉ nhằm tiết kiệm ngân sách Nhà nước, mà còn tạo cơ hội cho nhiều sinh viên Việt Nam tiếp cận với nền giáo dục đỉnh cao của Anh.
- Đối với các sinh viên du học tại Anh theo hình thức khác thì sao thưa bà? Chúng ta có biện pháp gì làm việc với phía Anh để hỗ trợ những đối tượng này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Tổng số lưu học sinh Việt Nam tại Anh hiện có khoảng 8.000 người, chủ yếu là du học tự túc. Ngoài các đề án mà Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý còn có Đề án 165 của Ban Tổ chức Trung ương, Đề án Mekong 1000, Chương trình 500 của Thành phố Hồ Chí Minh, đề án của các tỉnh thành như Đà Nẵng, Thanh Hóa..., các tập đoàn như điện lực, dầu khí...
Hầu như chưa có Ban quản lý đề án nào, ngoài các đề án thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, liên hệ với chúng tôi. Do vậy, chúng tôi không có đủ thông tin cần thiết làm cơ sở thuyết phục các đại học Anh giảm học phí.
Đối với lưu học sinh tự túc, chúng tôi được biết nhiều công ty tư vấn du học cũng đàm phán với các trường để giảm học phí (dưới danh nghĩa học bổng). Tuy nhiên, quan hệ đối tác giữa công ty tư vấn du học với các đại học Anh khác với vai trò tư vấn, hỗ trợ, đại diện cho Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo mà chúng tôi đang thực hiện. Trên thực tế, chúng tôi không thể kiểm soát được chất lượng tuyển sinh đầu vào, lại càng không có thông tin đủ tin cậy để thuyết phục các trường của Anh giảm học phí cho lưu học sinh tự túc.
Mặc dù vậy, chúng tôi cũng đang tận dụng những mối quan hệ để thuyết phục các đại học xây dựng chương trình học bổng riêng cho sinh viên Việt Nam (Vietnam Scholarship) như Đại học Westminster đã làm. Gần đây, Đại học South Wales cũng có chủ trương giảm học phí cho tất cả các đối tượng lưu học sinh Việt Nam. Khi có văn bản chính thức về việc này, chúng tôi sẽ sớm thông báo rộng rãi trên trang web của Cục Đào tạo với nước ngoài, Đại sứ quán Việt Nam tại Anh và Tổng hội sinh viên Việt Nam tại Anh (SVUK).
- Quan hệ giáo dục Việt Nam-Anh đã có bước phát triển mạnh mẽ mà một trong những biểu hiện cụ thể nhất là số lượng lưu học sinh Việt Nam sang Anh học tập vẫn tăng đều. Theo bà, đâu là động lực thúc đẩy mối quan hệ này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Hiện nay ở Việt Nam, nhiều gia đình đã có điều kiện cho con cái tiếp cận với nền giáo dục hàng đầu thế giới của Anh. Rõ ràng, khoản đầu tư vào du học ở Anh là rất "đáng đồng tiền, bát gạo."
Bên cạnh đó, mối quan hệ phát triển sâu rộng giữa Việt Nam và Anh, nhất là sau khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược, cũng tạo nhiều thuận lợi cho hợp tác giáo dục song phương. Ngày càng có nhiều trường đại học Anh đến Việt Nam tìm hiểu cơ hội hợp tác giáo dục.
Hiện đang có một trào lưu "ngược dòng" với việc sang Anh du học. Đó là các trường Việt Nam và Anh cùng tham gia đào tạo theo mô hình 2+1 hay 3+1. Sinh viên học tại Việt Nam 2 hoặc 3 năm rồi sang Anh học tiếp năm cuối với chương trình giảng dạy của Anh và bằng cấp do đại học Anh cấp.
Cũng có trường của Anh đề xuất đưa chương trình học từ xa hoặc trực tuyến vào áp dụng ở Việt Nam. Có thể khẳng định rằng Việt Nam đang ngày càng cuốn hút các đại học Anh vào mở trường, mở lớp và hợp tác dưới nhiều hình thức. Đây không còn là triển vọng, mà là những kế hoạch hợp tác cụ thể đang được triển khai ở cả hai quốc gia.
- Là một người gắn bó nhiều năm với công tác lưu học sinh, bà có lời khuyên nào dành cho các bạn trẻ trước khi họ quyết định sang Anh học tập?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Với các bạn trẻ Việt Nam, tôi có thể chia sẻ rất thành thực rằng: "giấc mơ" du học Anh đã không còn xa xôi nữa. Tùy theo điều kiện kinh tế và năng lực học tập, các bạn hoàn toàn có thể lựa chọn cho mình một giải pháp tối ưu nhất.
Các bạn có thể truy cập vào trang web của Cục Đào tạo với nước ngoài hay Hội đồng Anh tại Việt Nam để tìm hiểu thông tin. Nếu tự tin với khả năng tiếng Anh, thì các bạn nên truy cập trực tiếp vào trang web của các trường mà mình quan tâm để tìm hiểu và nộp hồ sơ trực tuyến.
Hầu hết các trường, các khoa đều có chương trình học bổng dưới hình thức tài trợ bằng tiền mặt, hoặc giảm học phí… Đừng ngần ngại vì cơ hội là dành cho tất cả mọi người. Nếu có bạn bè đã hoặc đang học ở Anh, bạn hãy thông qua đó để kết nối với hội sinh viên Việt Nam (VietSoc) tại các trường đại học, từ đó có được những chỉ dẫn xác đáng nhất. Với các bạn sắp sang Anh, hãy chuẩn bị hành trang thật đầy đủ để rút ngắn quãng thời gian thích nghi với cuộc sống mới, sao cho những ngày tháng du học thật sự hiệu quả./.
Danh sách 16 trường đại học của Anh đồng ý giảm học phí cho sinh viên Việt Nam:
Mức giảm học phí dao động từ 15% như trường King's College London đến 30% như trường Queen Mary (Đại học Tổng hợp London - UoL).
Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi giữa phóng viên TTXVN với bà Nguyễn Thị Thu Hương:
- Được biết thời gian qua, phía Việt Nam đã nỗ lực làm việc với các đại học của Anh để đạt được thỏa thuận giảm học phí cho lưu học sinh thuộc diện công phí. Vậy trước hết, xin bà cho biết cụ thể về vấn đề này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Ngược dòng thời gian về mốc 2010 là năm kết thúc 10 năm triển khai Đề án 322 mang tên “Đào tạo cán bộ tại các cơ sở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước” do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý.
Trước đó, Cục Đào tạo với nước ngoài đã ký thỏa thuận hợp tác với một số trường trong nhóm Russel (Nhóm 24 trường đại học công lập của Anh có thế mạnh về nghiên cứu), như Đại học Birmingham, Đại học Southampton, Đại học Nottingham, Đại học Sheffield Halam, Đại học Leeds…
Theo thỏa thuận, các trường này đồng ý giảm học phí từ 20-25% cho các lưu học sinh Việt Nam do Cục Đào tạo với nước ngoài tuyển chọn và cử sang Anh học các chương trình bậc đại học, thạc sỹ và tiến sỹ trong khuôn khổ Đề án 322.
Từ năm 2010, trên cương vị là cán bộ chuyên trách công tác giáo dục và lưu học sinh lần đầu được Bộ Giáo dục và Đào tạo cử đi biệt phái tại Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Anh và Bắc Ireland, chúng tôi đã dành nhiều thời gian tìm hiểu về những chuyên ngành thế mạnh của các trường, trực tiếp thăm quan cơ sở vật chất, điều kiện học tập và sinh hoạt của sinh viên...
Với các tiêu chí chọn lọc nhất định, chúng tôi đã trao đổi với một số trường và đề nghị họ giảm học phí cho đối tượng lưu học sinh công phí, tức là các lưu học sinh sẽ được cử sang Anh học trong thời gian tới đây theo Đề án 599 (Đào tạo cán bộ ở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước giai đoạn 2013-2020) và Đề án 911 (Đào tạo giảng viên có trình độ tiến sỹ cho các trường đại học, cao đẳng giai đoạn 2010-2013).
Đến nay, chúng tôi đã thành công trong việc thuyết phục các đại học như Northampton, Central Lancashire (UCLan), Queen Mary ký thỏa thuận với Cục Đào tạo với nước ngoài giảm học phí hàng năm từ 20-25% cho lưu học sinh thuộc hai đề án nêu trên trong suốt khóa học. Các đại học như King’s College London, Surrey và Teesside cũng đã đưa ra mức giảm học phí cho lưu học sinh công phí và sẽ sớm hoàn tất văn bản hợp tác với Cục Đào tạo với nước ngoài trong một vài tuần tới.
- Bà đánh giá như thế nào về kết quả đáng khích lệ này trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện chính sách tiết giảm chi tiêu công từ ngân sách Nhà nước?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Các trường đã ký thỏa thuận giảm học phí cho lưu học sinh Việt Nam đều là đại học lớn của Anh. Một số trường có thứ hạng cao về chuyên ngành xã hội như Birmingham, Queen Mary, King’s College London, hoặc thuộc nhóm các trường mạnh về chuyên ngành kỹ thuật như Southampton, UCLan, Teesside, West England (UWE)…
Tiêu chuẩn đầu vào của các trường này rất khắt khe và mức học phí cũng khá cao, từ 10.000 Bảng Anh (16.000 USD) đến 18.000 Bảng Anh (29.000 USD) mỗi năm, tùy theo từng bậc học và ngành học. Tạm tính, với mức giảm 20-25%, thì cứ 4 lưu học sinh nhập học tại Anh, chúng ta có thể tiết kiệm được một khoản kinh phí đủ cho một lưu học sinh khác.
Hiện chúng tôi đang hướng tới các trường có uy tín và thứ hạng cao hơn nữa, không chỉ ở bảng xếp hạng của Anh mà cả thế giới, như Học viện Hoàng gia London (Imperial College London), Học viện Kinh tế và Khoa học Chính trị London (LSE)... để thuyết phục họ giảm học phí. Như vậy, chủ trương đề nghị các đại học của Anh có thứ hạng từ khá trở lên giảm học phí không chỉ nhằm tiết kiệm ngân sách Nhà nước, mà còn tạo cơ hội cho nhiều sinh viên Việt Nam tiếp cận với nền giáo dục đỉnh cao của Anh.
- Đối với các sinh viên du học tại Anh theo hình thức khác thì sao thưa bà? Chúng ta có biện pháp gì làm việc với phía Anh để hỗ trợ những đối tượng này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Tổng số lưu học sinh Việt Nam tại Anh hiện có khoảng 8.000 người, chủ yếu là du học tự túc. Ngoài các đề án mà Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý còn có Đề án 165 của Ban Tổ chức Trung ương, Đề án Mekong 1000, Chương trình 500 của Thành phố Hồ Chí Minh, đề án của các tỉnh thành như Đà Nẵng, Thanh Hóa..., các tập đoàn như điện lực, dầu khí...
Hầu như chưa có Ban quản lý đề án nào, ngoài các đề án thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, liên hệ với chúng tôi. Do vậy, chúng tôi không có đủ thông tin cần thiết làm cơ sở thuyết phục các đại học Anh giảm học phí.
Đối với lưu học sinh tự túc, chúng tôi được biết nhiều công ty tư vấn du học cũng đàm phán với các trường để giảm học phí (dưới danh nghĩa học bổng). Tuy nhiên, quan hệ đối tác giữa công ty tư vấn du học với các đại học Anh khác với vai trò tư vấn, hỗ trợ, đại diện cho Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo mà chúng tôi đang thực hiện. Trên thực tế, chúng tôi không thể kiểm soát được chất lượng tuyển sinh đầu vào, lại càng không có thông tin đủ tin cậy để thuyết phục các trường của Anh giảm học phí cho lưu học sinh tự túc.
Mặc dù vậy, chúng tôi cũng đang tận dụng những mối quan hệ để thuyết phục các đại học xây dựng chương trình học bổng riêng cho sinh viên Việt Nam (Vietnam Scholarship) như Đại học Westminster đã làm. Gần đây, Đại học South Wales cũng có chủ trương giảm học phí cho tất cả các đối tượng lưu học sinh Việt Nam. Khi có văn bản chính thức về việc này, chúng tôi sẽ sớm thông báo rộng rãi trên trang web của Cục Đào tạo với nước ngoài, Đại sứ quán Việt Nam tại Anh và Tổng hội sinh viên Việt Nam tại Anh (SVUK).
- Quan hệ giáo dục Việt Nam-Anh đã có bước phát triển mạnh mẽ mà một trong những biểu hiện cụ thể nhất là số lượng lưu học sinh Việt Nam sang Anh học tập vẫn tăng đều. Theo bà, đâu là động lực thúc đẩy mối quan hệ này?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Hiện nay ở Việt Nam, nhiều gia đình đã có điều kiện cho con cái tiếp cận với nền giáo dục hàng đầu thế giới của Anh. Rõ ràng, khoản đầu tư vào du học ở Anh là rất "đáng đồng tiền, bát gạo."
Bên cạnh đó, mối quan hệ phát triển sâu rộng giữa Việt Nam và Anh, nhất là sau khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược, cũng tạo nhiều thuận lợi cho hợp tác giáo dục song phương. Ngày càng có nhiều trường đại học Anh đến Việt Nam tìm hiểu cơ hội hợp tác giáo dục.
Hiện đang có một trào lưu "ngược dòng" với việc sang Anh du học. Đó là các trường Việt Nam và Anh cùng tham gia đào tạo theo mô hình 2+1 hay 3+1. Sinh viên học tại Việt Nam 2 hoặc 3 năm rồi sang Anh học tiếp năm cuối với chương trình giảng dạy của Anh và bằng cấp do đại học Anh cấp.
Cũng có trường của Anh đề xuất đưa chương trình học từ xa hoặc trực tuyến vào áp dụng ở Việt Nam. Có thể khẳng định rằng Việt Nam đang ngày càng cuốn hút các đại học Anh vào mở trường, mở lớp và hợp tác dưới nhiều hình thức. Đây không còn là triển vọng, mà là những kế hoạch hợp tác cụ thể đang được triển khai ở cả hai quốc gia.
- Là một người gắn bó nhiều năm với công tác lưu học sinh, bà có lời khuyên nào dành cho các bạn trẻ trước khi họ quyết định sang Anh học tập?
Bà Nguyễn Thị Thu Hương: Với các bạn trẻ Việt Nam, tôi có thể chia sẻ rất thành thực rằng: "giấc mơ" du học Anh đã không còn xa xôi nữa. Tùy theo điều kiện kinh tế và năng lực học tập, các bạn hoàn toàn có thể lựa chọn cho mình một giải pháp tối ưu nhất.
Các bạn có thể truy cập vào trang web của Cục Đào tạo với nước ngoài hay Hội đồng Anh tại Việt Nam để tìm hiểu thông tin. Nếu tự tin với khả năng tiếng Anh, thì các bạn nên truy cập trực tiếp vào trang web của các trường mà mình quan tâm để tìm hiểu và nộp hồ sơ trực tuyến.
Hầu hết các trường, các khoa đều có chương trình học bổng dưới hình thức tài trợ bằng tiền mặt, hoặc giảm học phí… Đừng ngần ngại vì cơ hội là dành cho tất cả mọi người. Nếu có bạn bè đã hoặc đang học ở Anh, bạn hãy thông qua đó để kết nối với hội sinh viên Việt Nam (VietSoc) tại các trường đại học, từ đó có được những chỉ dẫn xác đáng nhất. Với các bạn sắp sang Anh, hãy chuẩn bị hành trang thật đầy đủ để rút ngắn quãng thời gian thích nghi với cuộc sống mới, sao cho những ngày tháng du học thật sự hiệu quả./.
Danh sách 16 trường đại học của Anh đồng ý giảm học phí cho sinh viên Việt Nam:
| Stt | Tên trường | Cấp học | Mức giảm | Ghi chú |
| 1 | ĐH Nottingham | ĐH, ThS, TS | 25% | |
| 2 | ĐH Southampton | ĐH, ThS, TS | 25% | |
| 3 | ĐH Birmingham | TS | 25% | |
| 4 | ĐH Liverpool | TS | 25% | |
| 5 | ĐH Sheffield Hallam | ThS, TS | 20% năm đầu | |
| 6 | ĐH West England | TS | 1.000 Bảng Anh | |
| 7 | ĐH East Anglia | ThS, TS | TS: Giảm 30% ThS: Giảm 25% | TS: miễn phí khóa tiếng Anh đầu vào, và 25% khóa học chính thức. ThS: miễn phí khóa tiếng Anh đầu vào, và 15% khóa học chính thức. |
| 8 | ĐH Northampton | ĐH, ThS, TS | 25% | |
| 9 | ĐH King’s College London | ĐH, ThS, TS | 15% | Dự kiến ký MoU tháng 8/2013 |
| 10 | ĐH Stirling | TS | 25% | Áp dụng với ngành thủy sản |
| 11 | ĐH Central Lancashire | ĐH, ThS, TS | 25% | |
| 12 | ĐH Teesside | ThS, TS | 20% | Dự kiến ký MoU tháng 8/2013 |
| 13 | Đại học Queen Mary thuộc ĐH Tổng hợp Luân Đôn | TS | 30% | Cấp bù SHP 3.000 Bảng/năm. Ký MoU tháng 8/2013 |
| 14 | ĐH Leeds | ĐH, ThS, TS | 25% | |
| 15 | ĐH Bournemouth | ĐH, ThS, TS | 30% | Dự kiến ký MoU tháng 8/2013 |
| 16 | ĐH Northumbria | ĐH, ThS, TS | Tối thiểu 25% | Dự kiến ký MoU tháng 9/2013 |
Lê Phương/London (Vietnam+)
