Chính phủ Nhật Bản ngày 20/5 yêu cầu Chính phủ Hàn Quốc cùng mở Hội đồng trọng tài dựa trên Hiệp định về quyền yêu sách Nhật Bản-Hàn Quốc năm 1965 giữa hai nước để giải quyết vấn đề liên quan tới phán quyết buộc doanh nghiệp Nhật Bản phải bồi thường cho công dân Hàn Quốc bị cưỡng ép lao động trong Chiến tranh Thế giới thứ Hai.
Xung quanh vấn đề lao động bị cưỡng ép thời chiến, Tòa án Tối cao Hàn Quốc tháng 11/2018 đã ra phán quyết yêu cầu tập đoàn công nghiệp nặng Mitsubishi của Nhật Bản bồi thường cho các nạn nhân.
Phản ứng trước quyết định trên, kể từ ngày 9/1 vừa qua, Nhật Bản đã 3 lần yêu cầu phía Hàn Quốc mở cuộc đối thoại giữa hai bên để giải quyết. Tuy nhiên, phía Hàn Quốc không có phản ứng.
Phát biểu tại cuộc họp Ủy ban Tài chính Thượng viện, Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono cho biết căn cứ vào phát biểu của Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung-hwa rằng phản ứng của Chính phủ Hàn Quốc đối với vấn đề này có những giới hạn và tình trạng đã hơn 4 tháng kể từ khi đưa ra yêu cầu không nhận được phản hồi của phía Hàn Quốc, dựa trên kết quả xem xét tổng hợp các thông tin, Nhật Bản đề nghị mở một Hội đồng trọng tài dựa trên Hiệp định về quyền yêu sách Nhật Bản-Hàn Quốc năm 1965 để giải quyết vấn đề.
Theo Hiệp định về quyền yêu sách Nhật Bản-Hàn Quốc năm 1965, sau khi có yêu cầu mở hội đồng trọng tài, trong vòng 30 ngày, Nhật Bản và Hàn Quốc mỗi bên sẽ chỉ định một người tham gia hội đồng.
[Chuyên gia: Mỹ có thể làm trung gian giữa Nhật, Hàn để đảm bảo ổn định]
Hai thành viên được chỉ định này, trong vòng 30 ngày sẽ chọn thêm thành viên của nước thứ ba. Trường hợp phía Hàn Quốc hoặc Nhật Bản không chỉ định thành viên tham gia và trường hợp không thống nhất được thành viên của nước thứ ba, trong 30 ngày, chính phủ nước được chọn lần lượt bởi Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ chỉ định thành viên của Hội đồng trọng tài.
Như vậy, trường hợp phía Hàn Quốc không đáp ứng yêu cầu của Nhật Bản việc giải quyết vấn đề sẽ mất rất nhiều thời gian.
Quan hệ Nhật Bản và Hàn Quốc đã liên tục xấu đi kể từ khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in lên nắm quyền năm 2017.
Sách xanh ngoại giao của Nhật Bản năm 2019 mô tả quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đang ở trong giai đoạn “cực kỳ khó khăn,” cụm từ “hướng tới tương lai” trong sách xanh 2018 đã bị xóa bỏ./.