Ngày 30/6, Tòa án quận Tokyo (Nhật Bản) mở phiên sơ thẩm xét xử ba cựu lãnh đạo Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) với các cáo buộc hình sự liên quan đến thảm họa hạt nhân tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011.
Đây là vụ xét xử hình sự đầu tiên tiên liên quan đến thảm họa hạt nhân kể từ sau vụ Chernobyl năm 1996.
Ba cựu lãnh đạo của TEPCO bị đưa ra xét xử gồm cựu chủ tịch Tsunehisa Katsumata, 77 tuổi và hai cựu phó giám đốc gồm Ichiro Takekuro, 71 tuổi và Sakae Muto, 67 tuổi.
Ba nhân vật này bị buộc tội thiếu sót trong nghiệp vụ gây thương vong cho người dân tại khu vực nhà máy và bệnh viện gần đó. Tuy nhiên, cả ba đối tượng đều bác bỏ cáo buộc.
Tại phiên tòa, ông Katsumata đã xin lỗi về thảm họa nghiêm trọng trên, song ông tự biện hộ cho rằng đây là thảm họa không thể dự báo.
Các luật sư bào chữa cho các bị cáo cũng khẳng định không có cách nào để biết được trận động đất mạnh 9 độ Richter thời điểm đó sẽ gây ra thảm họa sóng thần, kéo theo đó là thảm họa hạt nhân tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima khiến hơn 150.000 người dân phải rời bỏ nhà cửa lánh nạn với nhiều rủi ro về sức khỏe do cơ thể bị nhiễm phóng xạ.
Phiên xét xử diễn ra trong bối cảnh tồn tại nhiều tranh cãi về việc có nên xét xử các cựu lãnh đạo của TEPCO.
Các công tố viên Nhật Bản từ chối khởi tố 3 nhân vật này với lập luận thảm họa hạt nhân là không thể tránh khỏi, trong khi đó, một ủy ban dân sự độc lập khẳng định cần xét xử hình sự để làm rõ ai là người phải chịu trách nhiệm cho thảm họa hạt nhân lớn nhất thế giới sau vụ Chernobyl này và liệu nó có thể được ngăn chặn hay không.
Dự kiến, một số người bao gồm quan chức của TEPCO và một số chuyên gia về động đất và sóng thần cũng sẽ có mặt tại phiên tòa với tư cách nhân chứng.
Theo kết quả điều tra của một ủy ban dân sự độc lập năm 2014, các cựu lãnh đạo TEPCO đã nhận được một báo cáo hồi tháng 6/2009 cho rằng nhà máy có thể phải hứng chịu một trận sóng thần cao tới 15,7 mét, nhưng họ đã không áp dụng các biện pháp đề phòng mặc dù biết có nguy cơ xảy ra sóng thần lớn.
Ủy ban này cáo buộc sự vô trách nhiệm của các cựu lãnh đạo TEPCO đã khiến 13 người bị thương do nổ khí hydro tại nhà máy cũng như làm một số bệnh nhân tử vong khi buộc phải sơ tán khỏi một bệnh viện gần nhà máy sau thảm họa trên./.