Các xe chở tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân của Trung Quốc. (Nguồn: defence.pk) Theo Kyodo, chín tháng trước khi Trung Quốc tiến hành vụ thử hạt nhân đầu tiên năm 1964, Thủ tướng Nhật Bản khi đó là Hayato Ikeda đã tin rằng phải nhiều năm nữa Trung Quốc mới có vũ khí hạt nhân.
Theo các tài liệu ngoại giao được giải mật ngày 24/7, ông Ikeda (1899-1965) được dẫn lời khi nói với Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông Dean Rusk hôm 28/1/1964 tại văn phòng riêng rằng Bắc Kinh "vẫn còn lâu mới sản xuất được vũ khí hạt nhân."
Trong khi đó, ông Rusk (1909-1994) cho biết Mỹ sẽ không ngạc nhiên nếu Trung Quốc phô trương một thiết bị hạt nhân trong vòng 1-2 năm.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã tiến hành vụ thử hạt nhân đầu tiên hôm 16/10/1964 và kích nổ một quả bom hạt nhân vào năm sau đó.
Ngày 17/10/1964, Thủ tướng Trung Quốc khi đó là Chu Ân Lai (1898-1976) đã gửi thư cho người đồng cấp Nhật Bản Ikeda nói rằng Trung Quốc bị ép phát triển vũ khí hạt nhân để phòng thủ giữa lúc xảy ra Chiến tranh Lạnh và cam kết không sử dụng loại vũ khí này trước.
Trong cuộc họp với Ngoại trưởng Rusk, ông Ikeda cũng cho biết việc Trung Quốc kích nổ một hoặc hai thiết bị hạt nhân sẽ không gây nhiều quan ngại hơn so với mối đe dọa do Liên Xô gây ra vì Liên Xô được cho là đã triển khai vũ khí hạt nhân tới Sakhalin và quần đảo Kuril - những khu vực gần Nhật Bản.
Ông Ikeda còn cho rằng Trung Quốc có khả năng tiến hành thử thiết bị hạt nhân trong tương lai song còn lâu mới phát triển được vũ khí hạt nhân./.
