Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida ngày 26/12 thông báo Chính phủ Nhật Bản và Mỹ đã đạt được thỏa thuận quan trọng về một hiệp ước mới, trong đó thu hẹp phạm vi quyền miễn trừ hợp pháp dành cho các nhân viên làm việc tại căn cứ Mỹ theo Hiệp ước về quy chế các lực lượng Mỹ (SOFA).
Hai bên đã đàm phán về các điều kiện miễn trừ hạn chế trong khuôn khổ SOFA kể từ sau vụ nhân viên căn cứ quân sự Mỹ Kenneth Franklin Shinzato bị bắt giữ vì liên quan đến cái chết của một phụ nữ địa phương vào tháng 4 vừa qua.
Hiệp ước mới sẽ bổ sung vào SOFA, theo đó các nhân viên làm việc tại căn cứ Mỹ được xếp vào "thành viên dân sự" và quân nhân Mỹ sẽ được hưởng quyền xét xử đầu tiên của Mỹ nếu bị cáo buộc phạm pháp khi đang làm nhiệm vụ.
Theo Ngoại trưởng Kishida, hiệp ước mới sẽ làm rõ phạm vi của các thành viên dân sự, cho phép quản lý họ và qua đó ngăn ngừa tội phạm. Quan chức này nhấn mạnh Nhật Bản đang tìm cách ký kết hiệp ước này trước khi chính quyền mới ở Mỹ lên nắm quyền vào tháng 1/2017.
Hiệp ước SOFA được ký kết năm 1960, nhằm quy định cách thức xử lý các vụ phạm tội do quân nhân và các nhân viên dân sự Mỹ đóng tại Nhật Bản gây ra. Theo văn bản này, những người thuộc diện giám sát của hiệp ước được hưởng quyền ưu tiên xét xử bởi quân đội Mỹ, trong khi các công tố viên Nhật Bản không được kết tội họ. Chính quyền tỉnh Okinawa và nhiều địa phương khác của Nhật Bản cho rằng SOFA cung cấp sự bảo vệ quá lớn cho binh lính Mỹ và nhân viên phục vụ tại các căn cứ quân sự Mỹ vì cách định nghĩa về người được hưởng quy chế này quá chung chung.
Tháng 7 vừa qua, hai bên đã nhất trí phân định rõ 4 loại nhân viên dân sự được hưởng quy chế SOFA, gồm những người được chính phủ Mỹ trả lương để làm việc cho quân đội Mỹ tại Nhật Bản; những người làm việc trên tàu và máy bay do quân đội triển khai; những người làm việc cho Chính phủ Mỹ và sống tại Nhật Bản vì những mục đích chính thức liên quan đến quân đội; và các cố vấn kỹ thuật và chuyên gia cố vấn sống tại Nhật Bản theo lời mời của quân đội Mỹ. Những người nào không thuộc vào 4 loại trên sẽ không được hưởng quy chế SOFA./.