Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida (phải) và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại cuộc gặp ở Tokyo, ngày 23/5/2022. (Ảnh: Kyodo/TTXVN) Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida ngày 13/1 kêu gọi Mỹ gia nhập trở lại Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Theo ông Kishida, sự trở lại của Mỹ sẽ giúp thiết lập một "trật tự kinh tế công bằng," vì sự thịnh vượng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Phát biểu tại Đại học Johns Hopkins sau khi tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Washington, Thủ tướng Kishida nhấn mạnh điều "sống còn là Mỹ phải quay trở lại" với hiệp định "TPP chất lượng cao" - có tên chính thức là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - nhằm tạo các điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận thị trường khu vực.
Hiệp định TPP ban đầu do Mỹ lãnh đạo, được thiết kế để cắt giảm thuế quan đối với các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp, giảm bớt các hạn chế đối với đầu tư cũng như tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và cải thiện hội nhập kinh tế giữa các nước thành viên.
Hiệp định này được 12 quốc gia ký kết ban đầu vào tháng 2/2016, trong đó có Nhật Bản và Mỹ. Tuy nhiên đến năm 2017, cựu Tổng thống Mỹ Donal Trump đã tuyên bố rút khỏi hiệp định này khi ông theo đuổi chính sách kinh tế “Nước Mỹ trên hết” mà theo ông là để bảo vệ thị trường việc làm trong nước.
Đến thời điểm hiện tại, các quốc gia bao gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam đã tham gia hiệp định này - hiệp định được nhiều người coi là nhằm ứng phó với ảnh hưởng kinh tế ngày càng gia tăng của Trung Quốc.
[IPEF "không làm giảm kỳ vọng" của Nhật Bản về việc Mỹ quay lại TPP]
Dưới thời Tổng thống Joe Biden, chính quyền Mỹ - vốn ưu tiên chủ nghĩa đa phương trong ngoại giao - vẫn đang tỏ ra thận trọng trước việc Mỹ quay trở lại với CPTPP, trong khi Trung Quốc và Anh bày tỏ mong muốn tham gia.
Gần đây Mỹ đã thúc đẩy Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) - sáng kiến gồm 14 quốc gia để thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực.
Hồi tháng Năm năm ngoái, trong thời gian Tổng thống Joe Biden thăm Nhật Bản với dự kiến công bố khởi động IPEF, chính quyền của Thủ tướng Fumio Kishida vẫn “nuôi hy vọng” đưa Washington quay trở lại với TPP.
Phát biểu trong một cuộc họp báo tại Trung tâm Báo chí Nước ngoài Nhật Bản tháng 5/2022, ông Noriyuki Shikata - Thư ký Nội các phụ trách quan hệ công chúng của Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản - cho rằng quyết định tham gia IPEF sẽ “không làm giảm kỳ vọng của Tokyo’ về việc Washington quay lại TPP. Ông Shikata khẳng định “Nhật Bản muốn thấy Mỹ quay lại TPP.”
Nhật Bản đã nhiều lần tìm cách đưa Mỹ quay lại CPTPP.
Biểu tượng CPTPP và quốc kỳ 11 nước thành viên gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam. (Ảnh: Yonhap/TTXVN) Tại một cuộc họp báo đầu tháng 5/2022 ở Thủ đô London của Anh, Thủ tướng Kishida nêu rõ: "Tôi sẽ tận dụng nhiều cơ hội… và sẽ tiếp tục kiên nhẫn tìm cách để Mỹ quay trở lại với TPP bằng cách phối hợp với Anh."
Tháng 11/2021, trong cuộc gặp với Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai ở Tokyo, Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Yoshimasa Hayashi cũng đã lên tiếng kêu gọi Mỹ quay lại TPP và tham gia nhiều hơn vào trật tự quốc tế ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tuy nhiên cho đến nay, các nỗ lực của Nhật Bản nhằm đưa Mỹ quay trở lại vẫn chưa thành công.
Trong khi đó, nhiều nhà phân tích cho rằng nếu Trung Quốc đáp ứng đủ các điều kiện và được chấp thuận gia nhập CPTPP, Mỹ có thể sẽ gặp bất lợi trong chiến lược tăng cường sức ảnh hưởng tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Tại cuộc hội đàm ngày 13/1 giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Nhật, Thủ tướng Kishida và Tổng thống Biden nhất trí sẽ tiếp tục hợp tác "chặt chẽ hướng tới một hội nghị thượng đỉnh thành công nhằm thể hiện cam kết của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) trong việc duy trì trật tự quốc tế dựa trên pháp quyền."
Hai bên cũng nhất trí làm sâu sắc hơn quan hệ an ninh giữa hai nước và tăng cường hợp tác để đảm bảo chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Hai nhà lãnh đạo cũng tái khẳng định việc hợp tác chặt chẽ để thúc đẩy một khu vực "Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở."
Mỹ là điểm đến cuối cùng trong chuyến công du kéo dài một tuần của Thủ tướng Kishida tới năm quốc gia thuộc Nhóm G7, đây là chuyến công du chính thức đầu tiên của ông Kishida tới Washington kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 10/2021. Chuyến công du này diễn ra khoảng bốn tháng trước khi Nhật Bản đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Hiroshima./.
