Ngày 11/3/2024 đánh dấu tròn 13 năm kể từ khi trận động đất-sóng thần xảy ra tại các tỉnh vùng Đông Bắc Nhật Bản khiến hơn 22.000 người thiệt mạng cho đến nay và gây ra thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất thế giới kể từ sự cố Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl năm 1986.
Các tỉnh Đông Bắc Nhật Bản đang không ngừng hồi sinh và phát triển trở lại nhưng “những ký ức đau thương” sẽ khó có thể phai nhòa trong tâm trí người dân Nhật Bản.
Chính phủ Nhật Bản đã dừng tổ chức các buổi lễ tưởng niệm tại Tokyo từ năm 2022. Nhưng đến nay, những địa phương bị ảnh hưởng vẫn tổ chức các sự kiện này hằng năm với quy mô nhỏ hơn. Thủ tướng Fumio Kishida dự kiến tham dự một buổi lễ do chính quyền tỉnh Fukushima chủ trì trong ngày 11/3.
Quá trình phục hồi sau trận động đất có độ lớn 9,0 và sóng thần đã tiến triển trong những năm qua. Tuy nhiên, cuộc sống của gần 29.000 người phải sơ tán tính đến ngày 1/2 vừa qua, vẫn chưa thể trở lại bình thường. Trong khi đó, công tác làm sạch khu tổ hợp hạt nhân Fukushima Daiichi dự kiến kéo dài hàng chục năm.
Số liệu mới nhất do Cơ quan Cảnh sát quốc gia công bố ngày 8/3 cho thấy tính đến cuối tháng 2, số người thiệt mạng do thảm họa trên là 15.900 người trong khi 2.520 người mất tích. Đa số nạn nhân ở các tỉnh Miyagi, Fukushima và Iwate.
Theo Cơ quan Tái thiết, tính đến tháng 12/2023, số người tử vong do liên quan đến thảm họa, như bệnh tật hoặc tự tử do căng thẳng, là 3.802 người.
Nhà chức trách tiếp tục áp đặt khu vực cấm đi lại gần Nhà máy hạt nhân Fukushima và dự kiến dỡ bỏ vào khoảng năm 20241-2051. Bảy khu vực đô thị tại tỉnh Fukushima vẫn bị cấm được lui tới do nhiễm phóng xạ. Số người sơ tán giảm so với mức đỉnh điểm 470.000 người nhờ cơ sở hạ tầng được tái thiết.
Công tác làm sạch sau thảm họa hạt nhân tiếp tục là vấn đề gây tranh cãi. Tháng trước, công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) bắt đầu đợt thứ 4 xả nước thải nhiễm xạ đã qua xử lý của Nhà máy hạt nhân Fukushima ra biển.
Chính phủ Nhật Bản và TEPCO nhấn mạnh đây là bước quan trọng tiến tới dừng hoạt động của nhà máy. Dự kiến, công tác xả nước thải này kéo dài khoảng 30 năm.
Tuy nhiên, kế hoạch xả nước thải nhiễm phóng xạ đã qua xử lý của Nhật Bản vẫn vấp phải sự phản đối từ phía người dân địa phương, cũng như một số nước trong khu vực./.
