Theo cam kết trong Nghị định thư Kyoto, các công ty điện lực Nhật Bản đã đặt mục tiêu giảm bình quân 20% lượng khí thải CO2/sản lượng điện năng trong năm năm, từ năm tài chính 2008-2012, so với năm tài chính 2000 (năm tài chính của Nhật Bản kết thúc vào 31/3 năm sau). Tuy nhiên, lượng khí thải do sử dụng nhiều nguyên liệu hóa thạch đang tăng lên.
Các công ty điện lực Nhật Bản đã dự tính mua tiêu chuẩn phần khí thải phát sinh từ các nước khác, nhưng do họ phải tăng chí phí cho nhiên liệu chạy các nhà máy nhiệt điện nên bị rơi vào tình trạng thua lỗ, không dễ dàng đảm bảo tài chính để mua tiêu chuẩn khí thải. Do đó, việc không đạt mục tiêu về khí thải là điều không tránh khỏi.
Lượng khí thải CO2 từ sản xuất nhiệt điện chiếm 1/3 tổng lượng khí thải của Nhật Bản. Hiệp hội ngành điện Nhật Bản đặt mục tiêu giảm 20% lượng khí thải, từ 0,417 kg/1kwh năm 2000 xuống còn bình quân 0,34 kg/kwh trong năm năm tài chính (2008-2012). Việc các công ty điện lực Nhật Bản không đạt mục tiêu này sẽ gây khó khăn lớn cho việc thực hiện mục tiêu giảm 6% lượng khí thải nhà kính trong khoảng thời gian trên của Nhật Bản.
Tuy nhiên, kết quả có thể không vượt quá xa mục tiêu đặt ra. Do ảnh hưởng của việc nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki Kariwa của Công ty điện lực Tokyo (TEPCO) ngừng hoạt động do trận động đất ngoài khơi Chuetsu, tỉnh Niigata, lượng khí thải năm 2008, năm đầu tiên của kế hoạch, tăng đến 0,444 kg/kwh, sau đó cũng không giảm nhiều. Do đó, các công ty điện lực đã tích cực giao dịch mua tiêu chuẩn khí thải. Kết quả là lượng khí thải giảm xuống đến 0,35 kg/kwh.
Thời gian hai năm còn lại, họ đã dự kiến tăng năng suất điện hạt nhân và mua tiêu chuẩn khí thải để đạt được mục tiêu. Tuy nhiên, do sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima 1, kế hoạch này đã phá sản.
Theo phân tích của Viện nghiên cứu kinh tế, năng lượng Nhật Bản, lượng khí thải CO2 do phát điện năm 2011 đã tăng 2,1% so với năm trước. Năm tài chính 2012, nếu các nhà máy điện hạt nhân dần dần được tái khởi động, lượng khí thải sẽ giảm 5,3% so với năm 2011. Nếu tất cả các lò phản ứng hạt nhân ngừng hoạt động, lượng khí thải sẽ tăng 5,5%. Giả sử lò phản ứng số 3 và 4 của nhà máy điện hạt nhân Oi có được tái khởi động, thì đến cuối năm tài chính 2012 cũng không thể giảm được nhiều lượng khí thải.
Trong hai năm tài chính 2008-2010, 10 công ty điện lực Nhật Bản đã mua tiêu chuẩn khí thải trị giá 230 tỷ yen. Tuy nhiên, TEPCO, công ty dự tính mua 61,5 tỷ yen tiêu chuẩn khí thải, hiện vẫn bàn thảo cần thực hiện mục tiêu giảm khí thải như thế nào sau khi rơi vào tình trạng phải bồi thường một khoản tiền lớn sau sự cố Fukushima 1.
Công ty điện lực miền Trung (CEPCO) cũng đang thương lượng ngừng mua tiêu chuẩn khí thải trong khoảng thời gian nhà máy điện hạt nhân Hamaoka ngừng hoạt động. Các công ty điện lực khác cũng rơi vào tình trạng tương tự./.
Nhật Bản đang lo ngại có thể không đạt mục tiêu giảm khí thải CO2 nếu tình trạng ngừng hoạt động của các nhà máy điện hạt nhân kéo dài do lượng khí thải của các công ty điện lực tăng do phải sản xuất nhiệt điện thay thế.
Minh Sơn/Tokyo (Vietnam+)