Tháng 10 năm nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đề ra mục tiêu đến tháng 6/2022, sẽ tiêm phòng COVID-19 được cho 70% dân số thế giới.
Trang theguardian.com dẫn lời các chuyên gia nhận định mục tiêu này là hoàn toàn khả thi, nhưng cần phải có đủ ngân sách, chiến lược phân phối tốt hơn và đảm bảo các loại vaccine có thời hạn sử dụng lâu hơn.
Trong khi các quốc gia phương Tây vẫn đang chật vật triển khai tiêm mũi tăng cường nhằm ứng phó với làn sóng dịch bệnh do biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2, chỉ có 8,4% người dân tại các quốc gia có thu nhập thấp đã tiêm ít nhất một mũi vaccine ngừa COVID-19. Sự chênh lệch giữa tỷ lệ tiêm phòng tại các nước thu nhập cao và thu nhập thấp đang lớn hơn bao giờ hết.
Số vaccine được phân phối tới các quốc gia châu Phi trong khuôn khổ cơ chế chia sẻ vaccine toàn cầu COVAX thường có thời hạn sử dụng ngắn và cần vận chuyển nhanh nhất có thể.
Tại Nigeria, chỉ có 2% dân số đã tiêm đủ liều cơ bản và họ đã phải tiêu hủy hơn 1 triệu liều vaccine gần hết hạn. Tại Ghana, chỉ có 7,4% dân số đã được tiêm phòng.
Đại diện của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Fred Osei-Sarpong cho biết việc nhận các vaccine có thời hạn ngắn đã gây khó khăn cho việc lên kế hoạch để vận chuyển vaccine một cách phù hợp. Vấn đề này cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác vận chuyển vaccine đến khu vực nông thôn.
Bên cạnh đó, tiêu chuẩn bảo quản nhiệt độ thấp cũng là nhân tố khiến tốc độ tiêm phòng bị chậm lại bởi châu Phi không có đủ hạ tầng để đáp ứng điều kiện này.
[Nguy cơ USAID thiếu kinh phí hỗ trợ phân phối vaccine trên toàn cầu]
Vậy liệu việc xóa bỏ bản quyền với vaccine ngừa COVID-19 có phải là giải pháp hợp lý cho mục tiêu của WHO? Trên thực tế, việc tự sản xuất vaccine là thách thức lớn đối với mỗi quốc gia.
Một số quốc gia như Kenya đã bắt đầu lộ trình này khi tìm cách sản xuất các lọ chứa vaccine, song công nghệ này đòi hỏi phải có các nhà máy dược phẩm công nghệ cao để đảm bảo chất lượng an toàn. Việc sản xuất vaccine trong nước cũng cần có sự chuyển giao công nghệ và xây dựng năng lực chuyên môn, những điều kiện sẽ khó lòng đảm bảo được trong thời gian ngắn đến trung hạn.
Do đó, đáp án sẽ phụ thuộc vào cơ chế phân phối toàn cầu như COVAX do họ có thể đảm bảo trước về nguồn cung vaccine. Việc phân phối vaccine công bằng với các sản phẩm có thời hạn sử dụng dài sẽ cho phép việc triển khai kế hoạch hiệu quả.
Ngoài những yếu tố trên, mỗi quốc gia còn có nhiều vấn đề riêng dẫn đến tỷ lệ tiêm phòng thấp. Do đó, nếu như có đủ ngân sách hỗ trợ, mỗi nước có thể tự giải quyết khó khăn và đảm bảo việc tiếp cận vaccine đến từng người dân.
Theo chuyên gia, Kenya cần các nguồn lực để có thể thực hiện chiến lược tiêm phòng đến từng hộ gia đình, giống như họ đã làm với chiến dịch tiêm phòng cho trẻ em. Các quốc gia có hệ thống phân phối hiệu quả thường có tỷ lệ tiêm phòng cao.
Kenya và Ghana là hai ví dụ điển hình khi có tỷ lệ tiêm phòng cho trẻ em lần lượt ở mức 80% và 90%. Do đó, mục tiêu của WHO hoàn toàn khả thi trong trường hợp này.
Trước tình hình này, không chỉ những quốc gia đang thiếu vaccine cần phải hành động khẩn cấp, mà cả thế giới cần chung tay phối hợp hành động mới có thể sớm chấm dứt dịch bệnh.
Giống như Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres từng nhấn mạnh: "Không ai trong chúng ta an toàn cho đến khi tất cả đều an toàn"./.