Nhà toán học Maryam Mirzakhani nhận giải Fields từ tay Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-Hye. (Nguồn: AFP) Nhà toán học người Iran Maryam Mirzakhani đã trở thành người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử đoạt giải Fields, vốn được coi là giải Nobel về Toán học mà giáo sư Ngô Bảo Châu của Việt Nam từng có vinh dự được nhận.
Giáo sư Mirzakhani từng tốt nghiệp trường Harvard danh giá và hiện là giáo sư tại Đại học Stanford ở California. Bà là một trong bốn người được vinh danh tại Đại hội đồng Toán học quốc tế (ICM) tổ chức tại Seoul ngày 13/8. Ba người đoạt giải khác trong năm nay là Artur Avila (Pháp), Manjul Bhargava của Đại học Princeton University ở New Jersey (Mỹ) và Martin Hairer tại Đại học Warwick ở Anh.
Bà Mirzakhani đã vinh dự nhận giải từ tay vị nữ Tổng thống đầu tiên của nước chủ nhà, bà Park Geun-Hye.
"Đây là một vinh dự lớn lao. Tôi rất hạnh phúc nếu như có thể đem đến nguồn khích lệ cho các nhà khoa học cũng như toán học nữ giới," giáo sư Mirzakhani phát biểu trong một thông cáo được trường Stanford phát đi.
"Tôi cam đoan rằng sẽ có thêm nhiều nhà khoa học nữ nữa giành được vinh dự này trong những năm tới đây."
Theo AFP, giải thưởng Fields được trao cho giáo sư Mirzakhani nhằm ghi nhận những đóng góp độc đáo và sắc sảo của bà về hệ thống hình học và động lực học, đặc biệt là kiến thức về tính đối xứng của mặt cong, như mặt cầu hay mặt hyperbol.
Theo bằng công nhận của IMU, công trình nghiên cứu của nữ giáo sư toán học Mirzakhani tuy "thuần túy toán học" và hầu hết là lí thuyết, nhưng lại bao hàm nhiều ý nghĩa liên quan đến vật lý và lý thuyết lượng tử.
Bà Mirzakhani sinh tại Tehran năm 1977 và lấy bằng Tiến sĩ tại Đại học Harvard năm 2004. Trước đó, bà cũng từng được coi là "thần đồng Toán học" khi giành huy chương vàng Olympic Toán quốc tế vào các năm 1994 và 1995 với số điểm cực cao.
Bà đã từng giành giải Blumenthal về Tiến bộ trong nghiên cứu Toán học thuần túy năm 2009 và giải Satter năm 2013 của Hiệp hội Toán học Mỹ.
Huy chương Fields do nhà toán học người Canada John Charles Fields sáng lập và được trao lần đầu đầu tiên năm 1936 cho nhà toán học Mỹ Jesse Douglas. Giải thưởng được trao 4 năm một lần cho những nhà toán học có cống hiến xuất sắc nhưng dưới 40 tuổi. Ngoài Huy chương Fields, các chủ nhân giải thưởng còn được nhận số tiền thưởng 15.000 USD/người.
Cho đến trước năm nay, cả 52 người từng đoạt giải trước đây đều là nam giới.
Do không có giải Nobel cho Toán học nên giải Fields được cộng đồng học thuật coi là giải Nobel dành cho môn khoa học cơ bản này.
Năm 2010, Giáo sư Ngô Bảo Châu là nhà toán học Việt Nam đầu tiên và nhà toán học châu Á thứ 5 được trao huy chương Fields./.
