Rác bên vệ đường chất đống và hàng ngàn người kiếm sống bằng việc nhặt rác đang đứng trước tương lai ảm đạm, sau khi bãi đổ rác lớn nhất Mexico bị đóng cửa.
Nhà chức trách đang gấp rút tìm nơi thay thế cho bãi rác Bordo Poniente nằm bên rìa Mexico City, vốn xử lý rác thải cho 9 triệu/quy mô dân số 20 triệu người của thành phố.
Và việc đóng cửa bãi rác đã gây ảnh hưởng nặng tới 4.500 người, được biết tới với tên "pepenadores" vốn kiếm sống bằng cách lội vào bãi rác để tìm bất cứ thứ gì có thể tái chế và bán lấy tiền.
"Bãi rác là nguồn sống của chúng tôi. Bordo Poniente là cả cuộc đời chúng tôi. Chúng tôi làm việc ở đây và kiếm đủ tiền để mua nhà, xe, mọi thứ và đặc biệt là có thể cho con cái tới trường," Pablo Tellez, lãnh đạo một nhóm tìm kiếm phế liệu nói với AFP.
Tellez điều khiển khoảng 1.500 người tham gia nhặt rác tại một khu vực rộng tới 450 ha, chứa khoảng 80 triệu m3 tấn rác.
Được mở cửa cách nay hơn 30 năm, Bordo Poniente thường đón nhận 12.000 tấn rác mỗi ngày và hàng núi rác vẫn chất đống cao tới 17m xung quanh khu vực này. Mỗi người nhặt rác chỉ chuyên gom lấy một loại đồ có thể tái chế, từ kim loại tới giấy và các chai nhựa.
Gloria, một bà mẹ đơn thân 54 tuổi cho biết bà đã làm ở đây suốt 40 năm qua. 3 trong số 7 con trai của bà cũng làm việc cũng mẹ. Khi bà bắt đầu lội vào đống rác bốc mùi, lướt qua những con muỗi độc và chó hoang, mồ hôi của bà nhanh chóng chuyển thành màu đeu chỉ trong vài phút. Giống như nhiều lao động ở đây, bà không đeo khẩu trang cũng như găng tay bảo vệ.
"Đây là công việc vất vả, đặc biệt là với một phụ nữ, nhưng không may tôi chẳng có lựa chọn nào khác vì không có cơ hội học hành," bà nói.
Các công nhân ở đây không có lương cứng. Họ kiếm thu nhập từ những gì nhặt được, bằng cách bán chúng cho những người trung gian. "Tôi làm việc 12 giờ mỗi ngày và có thể kiếm tới 800 peso (khoảng 600 USD) mỗi tuần, tùy thuộc việc tôi nhặt được loại vật liệu gì," bà kể.
Giới chức thành phố đã đóng cửa bãi rác cách đây 1 tháng, dưới sức ép của chính quyền liên bang đòi lại vùng đất có bãi rác. Họ nói rằng bãi rác tạo ra nguy cơ gây ô nhiễm hệ thống nước của thành phố.
Giới chức thành phố nói rằng việc đóng cửa bãi rác sẽ làm giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính và còn thông báo kế hoạch lập một nhà máy sản xuất bio gas trong vùng. Nhưng họ hiện vẫn chưa đưa ra một giải pháp dài hạn nào cho việc rác rưởi đang ngày càng tăng lên mà chưa có chỗ để đổ.
"Họ không có kế hoạch A và cũng chẳng có nốt kế hoạch B," nhà xã hội học Hector Castillo từ đại học UNAM đánh giá - "Họ cần những vùng đất lớn vốn không có trong thành phố."
Hiện, nhà chức trách đã thương thảo với một số bãi rác tư nhân nhỏ hơn ở các bang láng giềng để đổ rác. Do những bãi rác này khá xa, việc thu gom rác đã gây nhiều tranh cãi. Trong lúc đó, các bãi rác tạm đã xuất hiện tại nhiều công viên và trên các con phố.
Dù có nhiều kế hoạch tham vọng được vạch ra, hệ thống thải rác mới vẫn là một thách thức lớn, khó có thể áp dụng tại Mexico City, nơi hơn nửa trong số 50.000 lao động làm việc trong ngành xử lý rác không được ký hợp đồng trả lương chính thức.
Những người pepenadores và các nhân vật quản lý họ cũng đang tích cực đấu tranh để được "dây dưa" với ngành công nghiệp sinh lời lớn này. Hiện các xe rác vẫn tới đổ trái phép ở Bordo Poniente, qua đó vẫn tạo việc làm cho những người nhặt rác.
"Mexico là thành phố rất lớn. Rác thải gia đình không ngừng hình thành. Tất cả những gì chúng tôi yêu cầu chính phủ... là họ hãy để chúng tôi làm việc," Tellez nói./.
Nhà chức trách đang gấp rút tìm nơi thay thế cho bãi rác Bordo Poniente nằm bên rìa Mexico City, vốn xử lý rác thải cho 9 triệu/quy mô dân số 20 triệu người của thành phố.
Và việc đóng cửa bãi rác đã gây ảnh hưởng nặng tới 4.500 người, được biết tới với tên "pepenadores" vốn kiếm sống bằng cách lội vào bãi rác để tìm bất cứ thứ gì có thể tái chế và bán lấy tiền.
"Bãi rác là nguồn sống của chúng tôi. Bordo Poniente là cả cuộc đời chúng tôi. Chúng tôi làm việc ở đây và kiếm đủ tiền để mua nhà, xe, mọi thứ và đặc biệt là có thể cho con cái tới trường," Pablo Tellez, lãnh đạo một nhóm tìm kiếm phế liệu nói với AFP.
Tellez điều khiển khoảng 1.500 người tham gia nhặt rác tại một khu vực rộng tới 450 ha, chứa khoảng 80 triệu m3 tấn rác.
Được mở cửa cách nay hơn 30 năm, Bordo Poniente thường đón nhận 12.000 tấn rác mỗi ngày và hàng núi rác vẫn chất đống cao tới 17m xung quanh khu vực này. Mỗi người nhặt rác chỉ chuyên gom lấy một loại đồ có thể tái chế, từ kim loại tới giấy và các chai nhựa.
Gloria, một bà mẹ đơn thân 54 tuổi cho biết bà đã làm ở đây suốt 40 năm qua. 3 trong số 7 con trai của bà cũng làm việc cũng mẹ. Khi bà bắt đầu lội vào đống rác bốc mùi, lướt qua những con muỗi độc và chó hoang, mồ hôi của bà nhanh chóng chuyển thành màu đeu chỉ trong vài phút. Giống như nhiều lao động ở đây, bà không đeo khẩu trang cũng như găng tay bảo vệ.
"Đây là công việc vất vả, đặc biệt là với một phụ nữ, nhưng không may tôi chẳng có lựa chọn nào khác vì không có cơ hội học hành," bà nói.
Các công nhân ở đây không có lương cứng. Họ kiếm thu nhập từ những gì nhặt được, bằng cách bán chúng cho những người trung gian. "Tôi làm việc 12 giờ mỗi ngày và có thể kiếm tới 800 peso (khoảng 600 USD) mỗi tuần, tùy thuộc việc tôi nhặt được loại vật liệu gì," bà kể.
Giới chức thành phố đã đóng cửa bãi rác cách đây 1 tháng, dưới sức ép của chính quyền liên bang đòi lại vùng đất có bãi rác. Họ nói rằng bãi rác tạo ra nguy cơ gây ô nhiễm hệ thống nước của thành phố.
Giới chức thành phố nói rằng việc đóng cửa bãi rác sẽ làm giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính và còn thông báo kế hoạch lập một nhà máy sản xuất bio gas trong vùng. Nhưng họ hiện vẫn chưa đưa ra một giải pháp dài hạn nào cho việc rác rưởi đang ngày càng tăng lên mà chưa có chỗ để đổ.
"Họ không có kế hoạch A và cũng chẳng có nốt kế hoạch B," nhà xã hội học Hector Castillo từ đại học UNAM đánh giá - "Họ cần những vùng đất lớn vốn không có trong thành phố."
Hiện, nhà chức trách đã thương thảo với một số bãi rác tư nhân nhỏ hơn ở các bang láng giềng để đổ rác. Do những bãi rác này khá xa, việc thu gom rác đã gây nhiều tranh cãi. Trong lúc đó, các bãi rác tạm đã xuất hiện tại nhiều công viên và trên các con phố.
Dù có nhiều kế hoạch tham vọng được vạch ra, hệ thống thải rác mới vẫn là một thách thức lớn, khó có thể áp dụng tại Mexico City, nơi hơn nửa trong số 50.000 lao động làm việc trong ngành xử lý rác không được ký hợp đồng trả lương chính thức.
Những người pepenadores và các nhân vật quản lý họ cũng đang tích cực đấu tranh để được "dây dưa" với ngành công nghiệp sinh lời lớn này. Hiện các xe rác vẫn tới đổ trái phép ở Bordo Poniente, qua đó vẫn tạo việc làm cho những người nhặt rác.
"Mexico là thành phố rất lớn. Rác thải gia đình không ngừng hình thành. Tất cả những gì chúng tôi yêu cầu chính phủ... là họ hãy để chúng tôi làm việc," Tellez nói./.
Gia Bảo (Vietnam+)