Một số người nổi tiếng đăng nội dung quảng cáo tiền ảo trên trang cá nhân có tích xanh. (Ảnh chụp màn hình) Vừa qua, mạng xã hội dậy sóng khi nhiều người nổi tiếng như Ngọc Trinh, Nam Thư, Kiều Minh Tuấn, Lê Dương Bảo Lâm đồng loạt đăng status có nội dung quảng cáo tiền mã hóa hay tiền ảo (cryptocurrency).
Trong số những đồng tiền ảo được đề cập đến có FXT Token, đã được các chuyên gia cảnh báo là mô hình lừa đảo, đa cấp. Khi giới đầu tư tiền ảo lên tiếng thì các KOL (key opinion leader – người dẫn dắt dư luận) lặng lẽ xóa bài đăng và không giải thích gì thêm.
Điều đáng nói ở đây là các trang mạng xã hội của những người nổi tiếng hiện nay có cả triệu người theo dõi (follow), đơn cử như trang Facebook cá nhân của Ngọc Trinh hiện nay đang có hơn 2,8 triệu người theo dõi, Lê Dương Bảo Lâm có 3 triệu người theo dõi... Chỉ cần một phần nhỏ trong số đó nghe theo lời quảng cáo, tham gia đầu tư vào tiền ảo thì những sàn lừa đảo cũng đã thu được một khoản tiền lớn. Từ đó, dư luận đặt vấn đề về trách nhiệm xã hội của người nổi tiếng khi hoạt động quảng cáo của họ có thể gây ra những hệ lụy với cộng đồng.
Cẩn trọng khi nhận hợp đồng quảng cáo
Việc những người nổi tiếng nhận các hợp đồng quảng cáo là hết sức bình thường. Nếu nghệ sỹ để xảy ra bê bối ảnh hưởng đến thương hiệu thì họ sẽ phải bồi thường cho doanh nghiệp, ngược lại, việc PR cho nhãn hàng có vấn đề về chất lượng cũng sẽ gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh nghệ sỹ. Do đó, các nghệ sỹ có uy tín trong giới showbiz luôn rất cẩn trọng khi tham gia quảng cáo.
Nghệ sỹ nhân dân Hoàng Cúc cho hay bà thường từ chối các lời mời tham gia quảng cáo bởi tự thấy bản thân không phù hợp.
“Quảng cáo mang lại thu nhập rất tốt cho nghệ sỹ, nhưng tôi thì không thích, không tham gia mảng này. Trước đây, tôi chỉ nhận lời giới thiệu một loại dược phẩm, bởi chính mình đã từng dùng nó trong thời gian chữa bệnh,” bà nói.
Ca sỹ Thái Thùy Linh là người rất khó tính trong việc chọn hợp đồng quảng cáo. (Ảnh: NVCC) Chia sẻ với phóng viên VietnamPlus, ca sỹ Thái Thùy Linh cho hay cô khá khó tính trong hoạt động quảng cáo.
“Nguyên tắc của tôi là không quảng cáo những sản phẩm có ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, có hại cho môi trường, không minh bạch về nguồn gốc, có dấu hiệu giả mạo, lừa đảo hoặc bản thân tôi không đủ tin tưởng vào sản phẩm đó,” ca sỹ Thái Thùy Linh chia sẻ.
Cách đây nhiều năm có một thương hiệu nước giải khát rất lớn muốn ca sỹ Thái Thùy Linh lên tiếng bênh vực nhãn hàng trong một vụ việc liên quan đến pháp lý. Cô đã thẳng thắn từ chối bởi doanh nghiệp đó đang gây tranh cãi và cô đứng về phía lợi ích của người tiêu dùng.
“Chúng ta nên phân biệt khái niệm đóng phim quảng cáo và PR sản phẩm với tư cách cá nhân trải nghiệm. Nếu nghệ sỹ đóng phim quảng cáo thì tôi không có ý kiến gì, nhưng đã giới thiệu sản phẩm lên trang cá nhân, chia sẻ trải nghiệm bản thân thì bạn phải thật sự dùng nó,” ca sỹ khẳng định.
Khi nhận hợp đồng quảng cáo, nữ ca sỹ luôn yêu cầu doanh nghiệp gửi tài liệu để nghiên cứu, thậm chí gửi sản phẩm để dùng thử. Nữ ca sỹ khẳng định danh dự, uy tín cá nhân của mình lớn hơn tiền bạc.
[Phát triển đội ngũ trí thức, nghệ sỹ là nhiệm vụ chiến lược của Đảng]
Trở lại câu chuyện trách nhiệm xã hội của nghệ sỹ khi tham gia quảng cáo, ca sỹ Thái Thùy Linh cho rằng có những người rất vô tâm, cứ ký hợp đồng, trả đủ tiền thì làm, có những người thực dụng, dù biết sản phẩm này chưa hẳn đã tốt, nhưng hợp đồng giá trị quá lớn nên họ vẫn ca ngợi hết lời. Điều đó có thể gây tổn hại cho những người hâm mộ vì tin theo họ mà sử dụng những sản phẩm kém chất lượng.
Hệ lụy cho cả nghệ sỹ và công chúng
Trên thực tế đã có nhiều nghệ sỹ bị liên luỵ khi quảng cáo cho các sản phẩm kém chất lượng mà chính họ cũng không hay biết. Vì thế, các nghệ sỹ nên tìm hiểu thật kỹ các sản phẩm trước khi quảng cáo, bởi nếu không, ngoài việc khán giả bị lừa, thì chính nghệ sỹ cũng sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí bị xử lý hình sự, nhà báo Ngô Bá Lục, chuyên gia truyền thông giải trí, cho biết.
“Đối với công chúng, yêu quý nghệ sỹ và sản phẩm nghệ thuật của họ là một chuyện, còn tin lời quảng cáo của họ hay không lại là chuyện khác. Đối với sản phẩm hàng hoá, mọi người cần phải tìm hiểu thật kỹ nguồn gốc và chất lượng. Hãy tin ở chính mình, hãy là một người tiêu dùng văn minh, đặt sức khoẻ lên hàng đầu, biết cách kiểm chứng sản phẩm trước khi quyết định sử dụng,” anh chia sẻ.
Nhà báo Ngô Bá Lục dẫn dắt một cuộc họp báo. (Ảnh: NVCC) Trở lại cơn sốt đầu tư tiền ảo, ca sỹ Cao Thái Sơn chia sẻ trên trang cá nhân rằng anh từng nếm trải thất bại ở lĩnh vực này. Nam ca sỹ cho rằng mọi người nên tìm hiểu trước khi quyết định bỏ ra một khoản đầu tư.
Anh đưa ra lời khuyên rằng: “Những lời hứa an toàn, chắc chắn có lợi nhuận 100%, 200%, mọi người đừng nên tin. Tôi khuyên các bạn muốn trở thành ‘trader’ thì nên đi học các lớp phân tích chứng khoán chuyên nghiệp.”
Ca sỹ cho hay bản thân đã phải tập trung, dành nhiều thời gian vào đó và rất căng thẳng. Anh khuyên mọi người đừng chạy theo số đông, gia nhập thị trường khi chưa hiểu gì về nó.
“Gần đây, một số nghệ sỹ Việt đăng quảng cáo cho sàn FXT Token. Sàn này được cho là lừa đảo, dạng đa cấp. Tôi nghĩ nếu không hiểu gì về thị trường này mà quảng cáo cho sàn đa cấp là điều không nên. Có trả nhiều tiền, tôi cũng không làm như thế,” Cao Thái Sơn chia sẻ trên trang cá nhân.
Ca sỹ Thái Thùy Linh cũng đưa ra lời khuyên với các nghệ sỹ trẻ rằng cần tỉnh táo, xác định xem hợp đồng nào nên từ chối.
“Nếu sản phẩm mình quảng cáo có thể gây hại cho cộng đồng thì cũng sẽ để lại những ấn tượng xấu trong sự nghiệp của mình. Sau này, khi các bạn thành công hơn, nổi tiếng hơn, dấu vết xấu xí đó vẫn đi theo sự nghiệp của mình, lúc đó không thể nào quay lại quá khứ mà xóa đi được. Bởi vậy, nghệ sỹ cần thận trọng, giữ gìn hình ảnh. Nếu phân vân, bạn hãy thuê một đơn vị tư vấn pháp lý cho mình,” cô nói thêm.
Chuyên nghiệp trong quản lý hình ảnh nghệ sỹ
Ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Tập đoàn Truyền thông Lê (Le Group of Companies) cho rằng các nghệ sỹ Việt Nam ít khi quan tâm đến các yếu tố pháp lý và thông tin về sản phẩm mà họ sẽ quảng cáo. Lý do là họ quá tin tưởng vào người mời hoặc họ không đủ kiến thức chuyên môn để nghiên cứu các thoả thuận trách nhiệm. Điều này có thể mang lại rủi ro rất lớn cho họ.
Ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Tập đoàn Truyền thông Lê, cho rằng các nghệ sỹ Việt Nam ít khi quan tâm đến các yếu tố pháp lý và thông tin về sản phẩm mà họ sẽ quảng cáo. (Ảnh: NVCC) Ông Vinh chỉ ra rằng ở các nền công nghiệp giải trí phát triển, người nổi tiếng đều làm việc thông qua các đại diện quản lý của mình. Người quản lý có trách nhiệm bảo vệ hình ảnh thân chủ, nên họ lựa chọn rất kỹ, xem xét mọi yếu tố rủi ro, kiểm chứng chất lượng, tính hợp pháp của sản phẩm quảng cáo.
Trong khi đó, ở Việt Nam, thị trường giải trí và nghề quản lý hình ảnh người nổi tiếng vẫn còn sơ khai, rất ít nghệ sỹ có tư duy chuyên nghiệp hoá và sử dụng dịch vụ này. Phần lớn họ làm việc theo kiểu dựa vào quan hệ cá nhân, nên hầu như không có các thoả thuận hợp đồng kín kẽ, loại trừ trách nhiệm cá nhân trong tình huống vi phạm pháp luật hoặc quy ước xã hội.
“Tôi cho rằng các nghệ sỹ cần hết sức thận trọng trong việc sử dụng hình ảnh của mình để quảng bá cho các sản phẩm mà họ không hiểu rõ. Họ nên sử dụng dịch vụ tư vấn pháp lý của các luật sư có uy tín. Tốt nhất là tìm đến những cá nhân hoặc agency nghiêm túc, đề xuất hợp tác để quản lý hình ảnh và danh tiếng của mình,” ông Lê Quốc Vinh chia sẻ.
Trong trường hợp các nghệ sỹ bị truy cứu trách nhiệm khi họ quảng cáo các sản phẩm không đủ điều kiện chất lượng, họ cần rà soát lại thoả thuận hợp đồng với bên thuê họ làm quảng cáo, minh bạch hoá các thoả thuận đó xem trách nhiệm pháp lý thuộc về ai.
“Nếu họ rơi vào tình huống xấu thì đó sẽ là bài học lớn cho sự cả nể, bất cẩn, thiếu trách nhiệm với chính mình,” ông Lê Quốc Vinh nói thêm.
Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư Trần Thị Tám, Giám đốc Công ty IPCOM, cho hay rằng tới thời điểm này chưa có bất kỳ điều khoản nào của pháp luật Việt Nam quy định rằng đầu tư vào tiền điện tử là hành vi trái pháp luật. Do đó, thiếu các cơ sở pháp lý xử lý các nghệ sỹ khi họ thuần tuý quảng cáo tiền điện tử mà không kèm theo bất kỳ một hành vi vi phạm pháp luật nào khác.
“Tuy nhiên, pháp luật cũng chưa công nhận các loại tiền điện tử là một loại tiền tệ, hay là một loại tài sản. Do đó, người dân đầu tư vào lĩnh vực này sẽ phải tự chịu rủi ro, bởi chưa có khung pháp lý nào bảo vệ họ. Quan hệ pháp luật luôn đi sau các quan hệ xã hội, do đó người dân cần phải bảo vệ mình trước tiên, cần tìm hiểu kỹ trước khi đầu tư vào một lĩnh vực mới mẻ,” luật sư cho biết./.
