Bốn năm trước, tôi có dịp gặp nghệ sỹ/kiến trúc sư nổi tiếng người Tây Ban Nha Salvador Pérez Arroyo khi ông ra Hà Nội tổ chức triển lãm ảnh “Happy Streets” (Những phố phường hạnh phúc). Mới đây, từ Thành phố Hồ Chí Minh, ông trở lại Thủ đô để giới thiệu bộ sưu tập ảnh đặc biệt “Lily, đi trong những giấc mộng của nàng.”
Nếu “Happy Streets” là cái nhìn bao quát về cuộc sống và văn hóa của người Việt Nam thì với “Lily, đi trong những giấc mộng của nàng”, ống kính của nghệ sỹ Salvador “zoom” gần hơn vào nét mặt, biểu cảm và nội tâm của người phụ nữ.
Nhân dịp này, ông trò chuyện với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus về tình cảm và sự trân trọng lớn lao dành cho con người trên dải đất hình chữ S.
'Phụ nữ Việt Nam rất mạnh mẽ'
- Thưa nghệ sỹ Salvador, ông từng chụp rất nhiều hình ảnh về người Việt Nam nói chung và phụ nữ Việt Nam nói riêng trong các hoạt động xã hội. Vậy những bức ảnh chân dung trong triển lãm “Lily, đi trong những giấc mộng của nàng” có ý nghĩa như thế nào đối với ông?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Nhiếp ảnh chỉ đơn giản là một công cụ để sáng tạo nghệ thuật và truyền tải khái niệm. Trong triển lãm này, những bức ảnh đều được kết nối như một phần của một câu chuyện đầy đủ. Bạn phải xem từ bức số 1 đến bức số 24 để hiểu câu chuyện của Lily, người đại diện cho phụ nữ nói chung.
Triển lãm lấy cảm hứng từ nhiều vai trò của phụ nữ trong xã hội. Phụ nữ tham gia vào lịch sử tiến hóa một cách trọn vẹn nhất với vai trò tạo ra sự sống và truyền đạt kiến thức qua các thế hệ. Xuyên suốt lịch sử, phụ nữ luôn là người giáo viên thường trực, là cầu nối giữa thể xác và linh hồn con người, là người tiếp nối sự sống khi mang trong mình hình hài những đứa trẻ và tiếp tục đồng hành với chúng cho tới khi khôn lớn, trưởng thành.
[Tâm hồn và vũ trụ của người phụ nữ dưới ống kính nghệ sỹ Tây Ban Nha]
- Ông từng nói rằng ảnh đen trắng phản ánh chân thực cuộc sống, thu hút tối đa sự chú ý của người xem vào bố cục bức ảnh. Trong triển lãm này, ông lại giới thiệu cả ảnh đen trắng và ảnh màu. Phải chăng người phụ nữ Việt đã truyền cảm hứng mới cho ông?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Tôi muốn khám phá những tầng bí ẩn, thơ mộng và mờ ảo của tâm hồn người phụ nữ. Công chúng sẽ “du hành” từ ý thức của Lily được thể hiện bằng những bức ảnh đen trắng sang trạng thái vô thức sâu thẳm, được thể hiện bằng màu sắc. Thực tại của Lily chỉ có 2 màu đen trắng bởi con người phải sống trong những khuôn phép còn trạng thái vô thức hay những giấc mơ thì muôn màu, muôn vẻ. Bạn có thể là bất cứ ai, đi đến bất cứ đâu trong giấc mơ của mình.
- Qua các bộ ảnh, tôi cảm nhận được rằng ông dành tình cảm lớn cho những người phụ nữ Việt Nam?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Tôi yêu quý và trân trọng những người phụ nữ Việt Nam. Họ rất mạnh mẽ. Qua những người mà tôi quen biết, tôi thấy phụ nữ Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong xã hội. Tại các cơ quan, công sở, doanh nghiệp có đến 60-70% là phụ nữ, họ có sự nghiệp riêng nhưng vẫn hoàn thành tốt vai trò của mình trong gia đình.
Trong người phụ nữ Việt Nam có sự hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Họ có sự kết nối mạnh mẽ với văn hóa truyền thống nhưng cũng sẵn sàng tiếp nhận sự kết nối mang tính quốc tế. Họ tôn trọng phong tục và các quy tắc của gia đình, dòng họ, song cũng cởi mở, hội nhập với xã hội hiện đại.
Thế giới từng biết đến Việt Nam với lịch sử vĩ đại. Chiến tranh mang đến chấn thương lớn cho bất kỳ ai, không riêng gì phụ nữ. Tôi cảm nhận rằng phụ nữ nói riêng và người dân Việt Nam thật mạnh mẽ và đáng kinh ngạc.
Việt Nam dung hòa truyền thống và hiện đại
- Đã 14 năm sống và làm việc ở Việt Nam, điều gì ở đất nước chúng tôi thu hút ông đến vậy?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Năm 2019, tôi giới thiệu triển lãm và sách ảnh “Happy Streets” để phản ánh cuộc sống của người dân Việt Nam. Tôi ngạc nhiên là họ luôn vui vẻ, những phố phường tràn đầy sức sống. Có thể người Việt có những nỗi buồn nhưng họ sẽ giữ điều đó ở nhà. Còn khi đã ra đường, tôi thấy họ luôn thể hiện trạng thái tích cực.
Con người Việt Nam thật tuyệt vời. Họ nồng hậu và thân thiện, dù ở nông thôn hay thành thị, dù giàu hay nghèo, họ đều sẵn sàng thiết lập các mối quan hệ và xây dựng tình bạn. Con người, văn hóa, kiến trúc, cảnh quan nơi đây đã níu chân tôi ở lại đất nước này.
- Ông cảm nhận như thế nào về sự thay đổi của Việt Nam trong những năm qua?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Việt Nam ngày nay là một đất nước rạng rỡ với xã hội thay đổi không ngừng và các không gian công cộng tràn đầy sự trẻ trung, năng động, sáng tạo.
Tôi muốn ống kính của mình phản chiếu hình ảnh Hà Nội đang phát triển và con người nơi đây năng động, tràn đầy sức sống. Những người trẻ Hà Nội, đường phố Hà Nội cũng giống như bất cứ thành phố hiện đại khác trên thế giới. Họ năng động nhưng cũng dung hòa giữa truyền thống và hiện đại.
- Là một kiến trúc sư, ông có hứng thú như thế nào với kiến trúc Hà Nội?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Hà Nội có những công trình kiến trúc truyền thống xen lẫn với các công trình hiện đại. Nhìn chung, kiến trúc Hà Nội ảnh hưởng rõ rệt bởi lối kiến trúc Đông Dương. Ngoài ra, đình làng Ngũ Xã hay Văn Miếu là những biểu tượng kiến trúc truyền thống mà tôi thấy rất cuốn hút.
Hà Nội bây giờ đã thay đổi rất nhiều so với lúc tôi đặt chân tới đây nhưng khác biệt nhất là vẫn là con người, đặc biệt là người trẻ. Họ mang nhiều suy nghĩ mới, quan điểm mới.
Tôi thích nhất bức ảnh chụp ở Hồ Hoàn Kiếm vào lúc hoàng hôn. Đó là hình ảnh rất thú vị, những bạn trẻ ở bên hồ, bóng đổ xuống in lên trên mặt nước. Nhiều người nói rằng họ hiểu hơn về cuộc sống và con người Việt Nam sau khi xem những bức ảnh của tôi. Điều này thật tuyệt vời.
- Vậy còn văn hóa truyền thống Việt Nam, điều gì khiến ông ấn tượng nhất?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Tôi từng đọc nhiều sách về văn hóa, phong tục, tôn giáo Việt Nam. Mọi điều đều lý thú. Riêng về tôn giáo, tôi ấn tượng với tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Những vị nữ thần cai quản các vùng Trời, Đất, Nước. Đó là biểu hiện độc đáo về sự kết nối giữa thế giới tự nhiên và xã hội con người.
- Xin ông chia sẻ về những dự án nghệ thuật sắp tới?
Ông Salvador Pérez Arroyo: Tôi đang tham gia dự án xây dựng một bảo tàng ở Nam Định. Tôi cũng có rất nhiều bức ảnh chụp những người phụ nữ trên khắp đất nước Việt Nam. Một ngày nào đó, có lẽ tôi sẽ mở một triển lãm nữa dành tặng riêng cho những người phụ nữ.
- Xin trân trọng cảm ơn ông./.
| Kiến trúc sư Salvador Pérez Arroyo sinh năm 1945 tại Madrid, Tây Ban Nha. Ông từng giảng dạy tại nhiều trường đại học ở Anh, Italy, Ba Lan và Hà Lan. Ở Việt Nam, ông ghi dấu ấn với hàng loạt các công trình tiêu biểu như: Bảo tàng-Thư viện Quảng Ninh; Cung quy hoạch, hội chợ và triển lãm Quảng Ninh; Diamond Tower (Marriott Courtyard Danang); Luxury Apartment Danang... |
Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua ống kính của nghệ sỹ Salvador Arroyo:
