Chỉ sau vài tháng được phát tại các địa như bến xe, quán càphê, bệnh viện, trường đại học… với thiết kế đẹp, nội dung phong phú, tạp chí Ngày Nay (cơ quan ngôn luận của Liên hiệp các Hội UNESCO) đã được đông đảo bạn đọc đón nhận và được xem là “hiện tượng” trong làng báo Việt Nam.
Nhân dịp đầu năm mới 2016, nhà báo Nguyễn Hùng Sơn, Phó Tổng biên tập Tạp chí Ngày Nay đã trao đổi với phóng viên VietnamPlus về tờ tạp chí này.
Miễn phí
- Thưa nhà báo Nguyễn Hùng Sơn, đâu là lý do Ban biên tập Ngày Nay quyết định thực hiện chính sách phát miễn phí cho độc giả?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Trước đây, Ngày Nay là tạp chí xuất bản mỗi tháng một số. Việc chuyển lên tạp chí tuần được chúng tôi manh nha từ năm 2009.
Thời điểm đó, Liên hiệp các Hội UNESCO và Ban biên tập có làm việc với Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm và được ông ủng hộ kế hoạch chuyển đổi lên báo tuần. Tuy nhiên, phải đến năm 2011, sau nhiều chuyến công tác nước ngoài, theo dõi phương thức thực hiện và chứng kiến sự phát triển của báo miễn phí, ban biên tập mới quyết định nghiên cứu mô hình này để triển khai tại Việt Nam.
Và, tờ báo miễn phí đầu tiên được ra mắt từ 1/11/2015, nhân dịp Đại hội toàn quốc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam.
- Ngày Nay đang phát hành bao nhiêu thưa anh?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Lượng phát hành cố định của Ngày Nay hiện là 12.000 bản. Tuy nhiên khác với các báo thông thường, báo miễn phí tương tác với khách hàng quảng cáo, khách hàng quảng cáo có quyền lợi là được in thêm báo để phát cho khu vực khách hàng mong muốn, phù hợp với thực tế. Với chính sách này, ngoài 12.000 bản, số lượng phát hành sẽ phụ thuộc vào khách hàng. Ví dụ như số 8 chúng tôi phát hành là 16.000 bản.
Chúng tôi hiện mới phát hành Ngày Nay tại Hà Nội và một số điểm càphê ở Hà Tĩnh, Sài Gòn. Về mong muốn, chúng tôi hy vọng tờ báo sẽ có mặt tại mọi miền trên Tổ quốc, tuy nhiên điều đó không phụ thuộc vào ý chí của chúng tôi, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó tài chính là yếu tố then chốt.
- Việc phát miễn phí được tổ chức thực hiện như thế nào? Ban biên tập có cách gì để giám sát việc tờ báo đến tận tay người đọc?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Chúng tôi đang hợp tác với một công ty xe ôm trong việc phát hành. Đơn vị này có gắn định vị GPS để giám sát hành trình nhân viên. Họ cũng có người kiểm tra tại các điểm phát, chụp ảnh để báo cáo sau mỗi kỳ phát báo.
Ngoài ra chúng tôi cũng có những cộng tác viên giám sát chéo hoạt động này. Tôi nghĩ với phương pháp này, tờ báo chắc chắn đến tận tay bạn đọc.
Không “lá cải”
- Mới đầu, nghe tới báo miễn phí, rất nhiều người nghĩ rằng nội dung của tờ báo sẽ “lá cải” để hút người đọc, thu quảng cáo... Tuy nhiên, khi cầm tờ báo, không ít người ngạc nhiên khi nội dung không hề như nhận định. Vậy, định hướng nội dung cho tờ báo này cụ thể là gì, thưa anh?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Xuất phát từ vị trí người đọc, chúng tôi hiểu rằng nội dung sẽ quyết định sự tồn tại của tờ báo, báo có nội dung bổ ích sẽ thu hút được sự quan tâm của dân chúng.
Tại một số quốc gia có báo miễn phí mà chúng tôi nghiên cứu, mặc dù khá nhiều quảng cáo nhưng họ đan xen rất khéo léo, nội dung cũng rất hấp dẫn. Bản thân tôi không cho rằng nội dung “lá cải” sẽ thu hút quảng cáo nhiều hơn tờ báo có nội dung nghiêm túc, bởi báo miễn phí không bị sức ép phải đăng tin cướp-giết-hiếp, giật gân để bán báo. Nếu không bị sức ép đó thì bất kỳ người làm báo nào cũng muốn nội dung tờ báo của mình nghiêm túc sạch sẽ, chúng tôi cũng vậy.
Với sự cạnh tranh khốc liệt của báo điện tử và mạng xã hội, chúng tôi xác định độc giả của mình là những người ở những khu vực ít tiếp cận với Internet. Do vậy, nội dung cũng nhẹ nhàng, không chạy theo tin nóng, tờ báo đi sâu vào khai thác các số phận bị lãng quên, nằm ở góc khuất của xã hội nhưng vẫn nỗ lực vươn lên trong cuộc sống.
Ngoài ra, cũng như nhiều tờ báo khác, chúng tôi mang đến những thông tin trong nước và quốc tế trong tuần để người dân nắm được thông tin. Mục tiêu cao nhất của chúng tôi là thông qua tờ báo, người dân được nâng cao dân trí.
- Qua theo dõi, được biết trên Ngày Nay có khá nhiều bài viết chất lượng của các Facebooker nổi tiếng. Xin anh chia sẻ “bí quyết” thu hút các cây viết về với tờ báo của mình?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Có một điều khá may mắn khi Ngày Nay được nhiều Facebooker nổi tiếng cộng tác. Họ là những cây viết trẻ, nhiều năng lượng và cũng không thiếu phần trải nghiệm thực tế như Đức Hoàng, Cu Trí, Ngô Kinh Luân hay Gia Hiền...
Để thu hút họ viết cho Ngày Nay, thực ra không có bí quyết gì, đó đơn giản là những người bạn đã cùng tôi lăn lộn nhiều năm qua trên nhiều cung đường của đất nước. Khi được giao nhiệm vụ thực hiện tờ Ngày Nay, vì tình cảm cá nhân, vì lý tưởng mong muốn thực hiện một tờ báo có nội dung khác biệt mà họ xắn tay vào xây dựng tờ báo.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đảm bảo nhuận bút tương đối cao so với mặt bằng hiện nay để họ có động lực cộng tác.
- Theo anh, điều gì là khó nhất khi triển khai một tờ báo miễn phí. Riêng với Ngày Nay, cái khó nhất là gì?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Điều khó nhất khi triển khai một tờ báo miễn phí chính là nội dung, bởi định kiến của đa số người dân là miễn phí thường không đi kèm với chất lượng.
Khi mới thực hiện một vài số đầu tiên, lúc đi phát báo, người dân lắc đầu quầy quậy nhất định không lấy, họ tưởng đó như một tờ rơi quảng cáo. Dần dần chúng tôi đã thay đổi được họ.
Nhìn cảnh sáng thứ 5 hàng tuần, nhiều người dân đến các điểm phát báo từ sớm để chờ lúc báo phát khiến chúng tôi thực sự cảm động. Thậm chí có những bác lớn tuổi còn điện thoại cảm ơn chúng tôi vì đã được đọc một tờ báo ý nghĩa mà không mất tiền mua.
Còn với chúng tôi, ngoài vô vàn khó khăn bởi thay đổi cách làm việc thì khó nhất là thuyết phục được các đối tác quảng cáo thực hiện trên báo giấy. Báo miễn phí không có nguồn thu từ phát hành nên hoàn toàn trông chờ vào quảng cáo để tồn tại và phát triển. Nhưng trong bối cảnh Internet phát triển như vũ bão kèm theo thu hút phần lớn quảng cáo, thì để báo giấy tồn tại chắc chắn sẽ là điều rất khó khăn trong tương lai.
- Xin anh chia sẻ một số định hướng tương lai của Ngày Nay?
Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn: Ngoài việc duy trì nội dung ở mức tốt nhất có thể, chúng tôi hiện đang đàm phán với một số đối tác có ngân sách quảng cáo lớn, để họ song hành cùng chúng tôi tới những khu vực dân cư ít có điều kiện tiếp cận Internet. Nếu thành công, ngoài việc đảm bảo tài chính vận hành tờ báo, còn tăng số lượng phát hành lên khá lớn.
Một điều may mắn của chúng tôi, những người thực hiện, là tạp chí Ngày Nay miễn phí nằm trong kế hoạch lớn về thông tin của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trong 5 năm tới.
Ngoài ra, chúng tôi cũng đang cố gắng mở rộng mạng lưới cộng tác viên để nội dung tờ báo thêm phong phú. Hy vọng mọi chuyện sẽ ổn với tờ báo non trẻ này.
- Xin cảm ơn anh!