Cảnh sát giải cứu con tin. (Nguồn: tass.ru) Theo hãng thông tấn Nga TASS, ngày 23/10/2002, tại Moskva, khoảng 50 tay súng người Chechnya đã xông vào nhà hát ở Dubrovka và bắt giữ toàn bộ hơn 900 người gồm khán giả và nhân viên nhà hát làm con tin.
Chúng đòi chính quyền Nga phải ngừng chiến dịch chống khủng bố của quân đội liên bang ở Chechnya.
Để gây áp lực với lực lượng cảnh sát, chúng tuyên bố sẽ sát hại 10 con tin nếu 1 tay súng trong nhóm bị thương hoặc bị giết.
Các cuộc đàm phán với những kẻ khủng bố để giải thoát con tin đã diễn ra liên tục trong hơn hai ngày đêm. Kết quả chỉ có 58 người được được thả ra, một số khác thì tự mình thoát thân.
Những người còn lại phải chịu cảnh không nước uống và thức ăn trong mấy ngày.
Sáng sớm ngày 26/10, các đơn vị đặc nhiệm của Nga, chủ công là Cơ quan an ninh liên bang FSB, được lệnh tấn công vào nhà hát. Trong khi đó, ở bên ngoài đã tập hợp hàng chục xe cứu thương và xe bus.
Cuộc tấn công diễn ra trong khoảng 40 phút. Trong thời gian này, lực lượng đặc nhiệm đã sử dụng một loại khí độc lạ làm tê liệt hệ thần kinh.
Lúc 7 giờ 25 sáng cùng ngày, Trợ lý Tổng thống Nga Sergei Yastrzhembsky chính thức tuyên bố kết thúc chiến dịch giải phóng con tin.
Kết quả, 40 tay súng khủng bố, bao gồm tên cầm đầu Movsar Baraev và 18 phụ nữ mang bom tự sát, đã bị tiêu diệt, hai tên bị bắt sống, hàng chục khẩu súng và vật liệu nổ được thu giữ. Ngoài ra, hai khối thuốc nổ với tổng cộng 80kg chất nố cũng đã được phát hiện và vô hiệu hóa.
Hơn 750 con tin được giải thoát, nhưng 130 người đã thiệt mạng trong thảm họa này.
Trước khi bắt đầu tấn công có 5 con tin đã bị giết hại, sau chiến dịch có thêm 125 người khác thiệt mạng trong quá trình đấu súng và trong bệnh viện vì bị ngạt thở, mất nước và rối loạn hô hấp do tác động của chất độc hóa học dạng khí chưa xác định.
Ngày 28/10, chính quyền Nga tuyên bố để tang các nạn nhân thiệt mạng trong thảm họa ở Dubrovka.
Chính phủ Nga đã chi cho mỗi người thiệt mạng 100.000 ruble, người bị thương được nhận 50.000 ruble, mỗi người bị bắt làm con tin được nhận 10.000 ruble.
Tổng thống Nga đã tặng thưởng huân, huy chương cho những người tham gia chiến dịch, trong đó có danh hiệu Anh hùng nước Nga (không được công bố) cho một số lãnh đạo chiến dịch này.
Tổng công tố Moskva cũng đã khởi tố vụ án hình sự với các tội danh “khủng bố” và “bắt giữ con tin” đối với những kẻ tham gia và tổ chức vụ khủng bố.
Nhiều lãnh đạo các băng đảng ở Chechnya bị kết tội và truy nã quốc tế.
Tháng 12/2011, tòa án nhân quyền châu Âu đã xem xét một phần đơn kiện của những người bị thương và thân nhân của những người thiệt mạng trong vụ khủng bố ở Dubrovka.
Tòa án cho rằng, các nạn nhân của thảm họa này đã không nhận được trợ giúp y tế đầy đủ, kịp thời sau khi FSB sử dụng khí độc lạ làm chết không chỉ những kẻ khủng bố, mà cả các con tin.
Tòa án yêu cầu chính quyền Nga bồi thường cho 64 người bị nạn khoản tiền 1,3 triệu euro.
Tháng 6/2012, quyết định này có hiệu lực, chính quyền Nga phải chi trả đầy đủ khoản bồi thường này trong vòng 3 năm./.
