Hệ thống tên lửa đạn đạo Novator 9M729 của Nga được giới thiệu tại Diễn đàn kỹ thuật - quân sự quốc tế ở Kubinka, ngoại ô Moskva. (Ảnh: Reuters/TTXVN) Ngày 7/12, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã kêu gọi các nước châu Âu cần gây ảnh hưởng với Mỹ để có thể bảo vệ Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF).
Phát biểu tại một cuộc họp báo sau cuộc họp của ngoại trưởng các nước Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE) lần thứ 25 tổ chức ở Milan (Italy), Bộ trưởng Lavrov nhấn mạnh Nga tin rằng Mỹ đang có ý định hủy hoại Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3) bằng cách dần rút khỏi INF được ký dưới thời Chiến tranh Lạnh.
Ông Lavrov nêu rõ: "Hậu quả của việc rút khỏi INF dường như là để chuẩn bị cho mưu toan hủy hoại văn kiện này (START-3)."
Theo quan chức ngoại giao Nga, những người đồng cấp của ông, trong đó có Ngoại trưởng Đức Heiko Maas, đã bày tỏ quan ngại trước việc Mỹ rút khỏi INF.
Ông cho rằng: "Nếu thực sự lo ngại, họ phải tác động tới đồng minh của mình là Mỹ để thuyết phục người Mỹ ngồi vào bàn đàm phán và bắt đầu thảo luận vấn đề này theo một cách thức cụ thể, và không cáo buộc chúng tôi một cách vô căn cứ trên khắp Đại Tây Dương."
Ngoại trưởng Lavrov cũng nhắc lại việc Nga đã đề xuất với các đối tác thảo luận tất cả vấn đề liên quan tới INF trong phạm vi Hội đồng Nga - Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), song phía NATO cho rằng điều này không phù hợp. Hơn thế nữa, NATO cũng đã chặn tất cả các kênh liên lạc giữa quân đội Nga và NATO.
[Nga: Việc Mỹ phản đối INF mở đường chấm dứt hiệp ước START]
Lời kêu gọi của Ngoại trưởng Lavrov được đưa ra sau khi Mỹ gửi một "tối hậu thư" tới Nga với lời đe dọa rút khỏi INF trong hai tháng tới, động thái mà nhiều chuyên gia quốc tế nhận định là (Washington) tự cho mình là trung tâm và phản tác dụng.
Phát biểu tại thủ đô Brussels (Bỉ), Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố nước này sẽ đình chỉ các nghĩa vụ của mình trong khuôn khổ INF trong 60 ngày, trừ khi Nga quay lại tuân thủ hoàn toàn thỏa thuận này.
Nhiều nhà bình luận quốc tế cho rằng việc Washington rút khỏi hiệp ước này sẽ đẩy thế giới vào một cuộc khủng hoảng kiểm soát vũ khí và Mỹ tìm cách hưởng lợi nhiều hơn từ động thái này của mình.
Li Bin, nhà nghiên cứu cấp cao của Chương trình Chính sách hạt nhân thuộc Quỹ Carnegie Endowment vì hòa bình quốc tế phân tích: "Nga không phải là lý do chính để Mỹ đưa ra quyết định rút khỏi hiệp ước này, mà chính là Mỹ."
Theo nhà nghiên cứu này, một số người ở Mỹ cho rằng "không nước nào khác có thể chiếm ưu thế trước Mỹ trong một cuộc chạy đua vũ trang" mà không có các thỏa thuận.
Trong khi đó, chuyên gia an ninh quốc tế Viện Nghiên cứu quốc gia Primakov về kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế tại Moskva, ông Alexey Arbatov, nhấn mạnh: "Lịch sử cho thấy việc bác bỏ các thỏa thuận kiểm soát vũ khí không bao giờ cải thiện an ninh của một nước, mà luôn gây phương hại cho nước đó".
INF được lãnh đạo Mỹ và Liên Xô trước đây ký ngày 8/12/1987 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/6/1988. Theo INF, Nga và Mỹ cam kết không sản xuất, thử nghiệm, triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình trên mặt đất tầm trung và tầm ngắn (từ 500-5.500km).
Các đồng minh của Mỹ ở châu Âu luôn coi INF là cơ sở giúp kiểm soát vũ khí, đồng thời quan ngại rằng việc INF sụp đổ có thể dẫn đến cuộc chạy đua vũ trang mới./.
