Tổng Thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: AFP/TTXVN) Theo báo Độc lập, chỉ vài tuần nữa chiến dịch tranh cử tổng thống sẽ diễn ra tại Ukraine. Việc đề cử hoặc tự đề cử của các ứng cử viên sẽ bắt đầu từ ngày 30/12 tới.
Tổng thống Nga Vladimir Putin bất ngờ đưa ra tuyên bố sẵn sàng hợp tác với lãnh đạo mới của đất nước đang có quan hệ gần như cắt đứt với Nga. Tuyên bố đã khiến cho giới phân tích chính trị phải đặt ra câu hỏi: Nga "đặt cửa" cho ứng cử viên nào trong cuộc đua lần này?
Chính quyền Kiev đã luật hóa việc cuộc xung đột tại miền Đông là do “xâm lược vũ trang từ bên ngoài,” Nga bị gọi là “nước xâm lược,” còn hai cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk gọi là “vùng bị tạm chiếm.”
Từ quan điểm đó, Kiev luôn đưa ra yêu cầu giải quyết khủng hoảng với Nga, từ chối đàm phán trực tiếp với hai cộng hòa tự xưng, coi mục đích cuối cùng của thỏa thuận Minsk phải là tiêu diệt hai cộng hòa này, khôi phục lại quyền tài phán của Ukraine đối với các vùng lãnh thổ mà hiện Kiev không còn kiểm soát.
Kiev yêu cầu trước hết phải thực hiện tất cả các điểm trong thỏa thuận Minsk liên quan đến bảo đảm an ninh, sau đó mới đến các nội dung chính trị. Cách tiếp cận đó không phù hợp với cách nhìn của Nga.
Mới đây, tại cuộc họp báo sau Hội nghị cấp cao Đông Á, ông Putin nói: “Chúng tôi vẫn cho rằng không có con đường nào khác, cuối cùng sẽ phải thỏa thuận với nhau. Tôi hy vọng những người sẽ lãnh đạo Ukraine trong tương lai, cho dù đó là ai đi nữa, sẽ kết luận rằng không có con đường nào khác ngoài con đường hòa bình, và cần phải thực hiện thỏa thuận Minsk.”
Một số nhà quan sát Ukraine cho rằng với tuyên bố đó ông Putin muốn “trêu tức” Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko, người được đánh giá là khó có khả năng lọt vào vòng hai.
Những nhân vật bên cạnh tổng thống đương nhiệm của Ukraine giải nghĩa như chỉ với ông Poroshenko là Nga không thể tìm thấy tiếng nói chung, vì chỉ có ông Poroshenko là người bảo vệ lợi ích quốc gia, không thỏa hiệp với kẻ thù, là người yêu nước chân chính...
[Ukraine cáo buộc Nga tiến hành một giai đoạn gây hấn mới]
Aleksander Vilkul, một lãnh đạo của “Khối đối lập” (lực lượng sẽ tham gia tranh cử) nói: “Đó là công nghệ, tức là ai chống lại ông Poroshenko, kẻ đó sẽ là gián điệp của Nga. Đến cả bà Yulia Timoshenko cũng bị xếp vào hàng này.”
Hiện tại, nhìn chung chỉ có hai ứng cử viên thực tế cho cuộc đua tổng thống Ukraine là tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko và bà Yulia Timoshenko, lãnh đạo đảng “Batkivshina.”
Bà Timoshenko cũng có quan điểm về cuộc xung đột ở miền Đông giống chính quyền Kiev. Bà cáo buộc ông Poroshenko không muốn chấm dứt xung đột, thậm chí còn có khả năng tuyên bố tình trạng thiết quân luật để hoãn bầu cử nếu không tin vào chiến thắng của bản thân.
Song về thỏa thuận Minsk, tuy không công nhận tính chính thể của hai cộng hòa, không dự định hợp pháp hóa và cung cấp quy chế đặc biệt, song bà ủng hộ con đường đàm phán trực tiếp với hai cộng hòa tự xưng, cũng như đàm phán lại từ đầu với Nga.
Một tuần trước, đảng của bà đã tuyên bố thành lập liên minh tranh cử cùng với đảng “Vì cuộc sống” của ông Vadim Rabinovych, và đự định tiến cử một ứng cử viên, có thể là ông Yuri Boiko.
Ngay trước đó, Tổng thống Petro Poroshenko tuyên bố: “Thông tin tình báo nói về một kế hoạch rõ ràng của Điện Kremlin, về việc họ muốn thấy ai lọt vào vòng hai bầu cử. Nga đang mơ lập nên phe đối lập mạnh thân Nga trong Quốc hội mới.”
Rotislav Balaban, chuyên gia chính trị học Ukraine, nói với kênh truyền hình ZIK rằng Nga đã xác định “ông Poroshenko là ứng cử viên không phù hợp.”
Còn chuyên gia Vera Constantinova nói với tờ báo Segodnya (Ukraine) rằng với Nga cuộc bầu cử tại Ukraine rất quan trọng: “Kịch bản xấu nhất là chiến thắng của ứng cử viên 'có khả năng đàm phán' (với Nga) và giành đa số trong Quốc hội bằng cách đầu tư cho những vấn đề xã hội đang gay cấn… Chiến thắng đó sẽ có nghĩa là thất bại của đường lối châu Âu mà Ukraine đã phải trả cái giá rất đắt.”
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko. (Ảnh: AFP/TTXVN) Cả hai ứng cử viên nặng ký hiện nay đều trung thành với đường lối châu Âu và ý tưởng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Còn đại diện của lực lượng thân Nga thì yêu cầu củng cố quy chế trung lập của Ukraine. Đến đây cần nhắc lại lời của Tổng thống Nga Putin hồi giữa tháng Chín vừa qua tại diễn đàn Valdai ở Sochi: “Chính quyền Ukraine không thực hiện thỏa thuận Minsk và không dự định thực hiện do những vấn đề nội chính của mình. Tôi muốn nói tới cuộc tổng tuyển cử sắp tới.”
Theo lãnh đạo Nga, bầu cử đã trói tay các chính trị gia Ukraine, còn chính quyền, tiến hành chính sách “buôn bán thói bài Nga, tâm lý chống Nga.”
Lãnh đạo Nga nói tiếp: “Cần chờ cho chu kỳ nội chính trị kết thúc, và tôi rất hy vọng rằng với lãnh đạo mới của Ukraine ta sẽ có thể xây dựng được một quan hệ nào đó, thỏa thuận về vấn đề gì đó.”
Kiev không bình luận, song xin dẫn ra tuyên bố của Ngoại trưởng Ukraine Pavel Klimkin tại hội nghị Halifax International Security Forum ở Canada: “Nga đã thua tại Ukraine, vì Nga đã mất Ukraine, mất người Ukraine ở nghĩa hợp tác hiệu quả với Liên bang Nga.”
Theo một thăm dò, khoảng 1/3 người dân Ukraine không tin Nga sẽ “đặt cửa” tại bầu cử Ukraine.
Bốn trung tâm nghiên cứu xã hội học lớn của Ukraine đã đưa ra câu hỏi: Nga có thể quan tâm/không quan tâm đến chiến thắng của ứng cử viên nào?
Câu trả lời "quan tâm" được 46,5% đặt vào tên của ông Yuri Boiko, 38% cho Vadim Rabinovych, 28,4% cho Yulia Timoshenko, 19,8% cho Petro Poroshenko./.
