Thu hoạch lúa mỳ trên cánh đồng ở Stavropol (Nga). (Ảnh: AFP/TTXVN) Phương Tây vẫn còn thời gian để tháo gỡ những "rào cản" đối với việc thực thi thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen trước hạn chót vào ngày 18/5 - đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Mikhail Ulyanov ngày 14/4 cho biết.
Bình luận trên nền tảng Telegram, ông Ulyanov nhấn mạnh sự cần thiết phải thực thi thỏa thuận ngũ cốc như đã nhất trí ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào tháng Bảy năm ngoái.
Nga tháng trước đã nhất trí gia hạn thỏa thuận thêm 60 ngày.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Nga ngày 13/4 tuyên bố nếu không có tiến triển trong việc giải quyết năm vấn đề mang tính hệ thống, sẽ không thể đàm phán việc gia hạn thỏa thuận ngũ cốc sau ngày 18/5.
Năm vấn đề trên bao gồm tái kết nối Ngân hàng Nông nghiệp Nga (Rosselkhozbank) với hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT; nối lại nguồn cung máy móc nông nghiệp, phụ tùng thay thế và các dịch vụ bảo trì; dỡ bỏ các hạn chế về bảo hiểm và tái bảo hiểm đi đôi với bãi bỏ lệnh cấm tiếp cận các cảng.
Các vấn đề Nga nêu ra cũng bao gồm việc khôi phục hoạt động của đường ống dẫn khí amoniac Tolyatti-Odessa; và gỡ bỏ phong tỏa các tài sản cũng như tài khoản ở nước ngoài của các công ty Nga liên quan đến sản xuất, vận chuyển thực phẩm và phân bón.
Cùng ngày 14/4, sáu quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) tại khu vực Trung và Đông Âu, bao gồm Cộng hòa Séc, Slovakia, Ba Lan, Hungary, Romania và Bulgaria, đã nhất trí yêu cầu EU tạo ra một công cụ nhằm hỗ trợ mua ngũ cốc giá rẻ của Ukraine.
Nhóm sáu quốc gia này cũng yêu cầu EU áp dụng hạn ngạch thuế quan đối với việc nhập khẩu nông sản của Ukraine vào thị trường EU.
Bộ trưởng Nông nghiệp Slovakia Samuel Vlcan nhấn mạnh EU cần phải nhanh chóng hành động vì trong vài tháng nữa vụ thu hoạch ngũ cốc sẽ bắt đầu ở EU.
[Sáu quốc gia Trung và Đông Âu yêu cầu EU tài trợ mua ngũ cốc Ukraine]
Ông Vlcan cho rằng với tình trạng dư thừa hiện nay trên thị trường, các quốc gia EU sẽ không đủ khả năng lưu trữ và bảo quản lúa mỳ sắp thu hoạch.
Việc vận chuyển lúa mỳ Ukraine vào EU được bắt đầu từ năm 2022, tuy nhiên một phần đáng kể số hàng đó đã không đến được các thị trường bên ngoài EU mà vẫn nằm trong các kho ngoại quan trên lãnh thổ EU - theo Bộ trưởng Vlcan.
Nông dân các nước nói trên bất bình do không thể bán được sản phẩm họ làm ra, khi ngũ cốc giá rẻ của Ukraine tràn ngập thị trường. Điều này đã dẫn đến việc nông dân đồng loạt chặn vận chuyển ngũ cốc Ukraine vào EU.
Sau khi Kiev bắt đầu sử dụng các tuyến đường thay thế để xuất khẩu ngũ cốc do các cảng tại Biển Đen bị phong tỏa, lúa mỳ giá rẻ của Ukraine hiện đã tiếp cận thị trường các quốc gia Trung Âu.
Hồi cuối tháng Ba, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã tuyên bố Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen chỉ được thực hiện toàn diện nếu như các lập trường của Moskva được cân nhắc, theo đó nhấn mạnh mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực cho châu Phi.
Bộ Ngoại giao Nga cho biết nước này sẽ ngừng tham gia Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nếu không đạt được tiến triển trong bản ghi nhớ giữa Nga và Liên hợp quốc.
Biên bản ghi nhớ giữa Bộ Quốc phòng Nga và Liên hợp quốc có nội dung về việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu lương thực và phân bón của Nga với thời hạn ba năm.
Hồi tháng Bảy năm ngoái, tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraine đã ký riêng rẽ các thỏa thuận với Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ về xuất khẩu ngũ cốc của Nga và Ukraine - được gọi là Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Thỏa thuận này nhằm đảm bảo nguồn cung ngũ cốc, đặc biệt là lúa mỳ và ngô, cho thị trường thế giới trong bối cảnh xung đột quân sự giữa Nga-Ukraine khiến tuyến đường vận chuyển ngũ cốc tại khu vực Biển Đen bị phong toả.
Trước khi cuộc xung độ nổ ra, 90% lượng ngũ cốc của Ukraine được xuất khẩu thông qua khu vực Biển Đen. Ukraine hiện là một trong những nước xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới./.
