Hãng thông tấn chính thức Itar-Tass của Nga ngày 22/8 dẫn lời người phát ngôn báo chí của Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã quyết định cho đoàn xe cứu trợ di chuyển vào trong lãnh thổ Ukraine vì không thể tiếp tục chờ đợi phản ứng của Kiev, cũng như không thể chậm trễ hơn nữa trong việc chuyển hàng cứu trợ nhân đạo tới người dân miền Đông Ukraine.
Tổng thống Putin đã đưa ra tuyên bố trên trong cuộc điện đàm với Thủ tướng Đức Angela Merkel, trong đó ông khẳng định hành động "câu giờ" của chính quyền Ukraine khiến người dân ở Đông Nam nước này không thể tiếp cận được với hàng hóa cứu trợ trong bối cảnh họ đang phải hàng ngày gánh chịu thảm họa nhân đạo do các cuộc xung đột gây ra.
Trước đó, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov tuyên bố việc Nga gửi đoàn xe cứu trợ tới Đông Nam Ukraine hoàn toàn phù hợp với các chuẩn mực của luật nhân đạo quốc tế.
Theo ông, Kiev và các nhà bảo trợ phương Tây đã đưa ra vô số lý do quan liêu để ngăn cản hoạt động cứu trợ nhân đạo của Nga. Trên thực tế, Kiev và các nước bảo trợ chỉ quan tâm đến việc chống Nga và đang đặt lợi ích chính trị của mình lên trên các chuẩn mực nhân đạo.
Phát biểu trong cuộc cuộc họp chiều 22/8 của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc về đoàn xe cứu trợ của Nga, Đại diện thường trực Nga tại Liên hợp quốc Vitaly Churkin khẳng định Nga chỉ gửi hàng cứu trợ nhân đạo sau khi nhận được sự đồng ý của chính quyền Ukraine trong công hàm chính thức nhận được hôm 12/8.
Vì vậy, Nga không vi phạm chủ quyền Ukraine theo như các cáo buộc đưa ra và Nga chỉ muốn giúp những người cần giúp đỡ. Ông cũng bác bỏ cáo buộc của Kiev cho rằng Nga không cho phép hoàn tất quá trình kiểm tra hàng hóa trên xe cứu trợ.
Theo ông Churkin, Nga không thể chờ đợi quá lâu trong việc thông quan đoàn xe cứu trợ, do tình trạng nhân đạo khẩn cấp không cho phép và một số loại thực phẩm có thể bị hỏng. Đây là điều hoàn toàn bình thường khi mà đảm bảo đã được đưa ra ở cấp cao nhất. Không thể có chuyện cấp lãnh đạo đã đồng ý trong khi các cấp thực thi lại gây khó dễ.
Ông Churkin lưu ý tới Nghị quyết 2165 của Hội đồng bảo an được thông qua tháng Bảy vừa qua, theo đó cho phép các bên tiến hành cứu trợ nhân đạo tại Syria mà không cần xin phép chính quyền nước này. Ông Churkin cho biết Nga vẫn đang liên lạc với chính quyền Ukraine và hy vọng sẽ không nảy sinh vấn đề với đoàn xe cứu trợ.
Cũng liên quan tới vấn đề này, Chánh văn phòng Tổng thống Nga Sergei Ivanov và người đồng cấp Ukraine Boris Lozkin đã có cuộc thảo luận, trong đó hai bên nhất trí không cho phép xảy ra bất kỳ hành động khiêu khích nào đối với đoàn xe trong suốt lộ trình thực hiện chiến dịch cứu trợ nhân đạo.
Trước đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Đức Merkel cho rằng việc đoàn xe cứu trợ của Nga di chuyển trong lãnh thổ Ukraine khi chưa được chính quyền sở tại cho phép là một sự khiêu khích và vi phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ Ukraine.
Hai nhà lãnh đạo Đức, Mỹ kêu gọi Nga rút đoàn xe ra khỏi lãnh thổ Ukraine và chấp nhận các điều kiện đã thỏa thuận với Kiev cũng như Hội Chữ thập Đỏ quốc tế (ICRC).
Chủ tịch OSCE, Tổng thống Thụy Sĩ Didier Burkhalter, kêu gọi các bên đưa quá trình cứu trợ nhân đạo vào khuôn khổ pháp luật, thực hiện kiềm chế tối đa và tránh mọi hành động có thể làm gia tăng căng thẳng.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon cũng bày tỏ quan ngại trước việc đoàn xe cứu trợ của Nga đi vào lãnh thổ Ukraine và kêu gọi hai bên hợp tác trong vấn đề cứu trợ nhân đạo./.