Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2021, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2022 đánh giá năm 2021 là năm đối diện với nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có, dịch COVID-19 bùng phát trên toàn quốc, diễn biến nhanh, phức tạp, thời gian dài, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất kinh doanh và mọi mặt đời sống kinh tế-xã hội.
Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và sự ủng hộ, hỗ trợ của cộng đồng quốc tế; những tháng cuối năm đã chuyển hướng từ chiến lược “phòng, chống dịch COVID-19” sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch COVID-19,” nhờ đó, đã hoàn thành ở mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Dịch bệnh được kiểm soát hiệu quả; 7/12 chỉ tiêu kinh tế-xã hội đạt và vượt kế hoạch; kinh tế vĩ mô ổn định, bội chi, nợ công trong giới hạn cho phép, mặt bằng lãi suất giảm, tín dụng tăng trưởng, an sinh xã hội, hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động được triển khai tích cực.
Nền kinh tế đã xuất hiện những điểm tích cực, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, ổn định xã hội.
[Việt Nam nổi lên là nền kinh tế triển vọng quan trọng của Đông Nam Á]
Bên cạnh kết quả đạt được cũng còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức cần khắc phục như 05 chỉ tiêu kinh tế-xã hội quan trọng không đạt mục tiêu; công tác phòng, chống dịch có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng; năng lực y tế nhất là y tế cơ sở còn bất cập, sai phạm về đấu thầu, mua sắm vật tư, trang thiết bị y tế phòng, chống dịch COVID-19 xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng; thu ngân sách vượt dự toán nhưng chưa bền vững, dự báo thu chưa sát, nợ đọng thuế tăng; thu từ cổ phần hóa đạt thấp; phân bổ, giao dự toán chi chậm, kéo dài; vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương giảm; giải ngân vốn đầu tư công không đạt kế hoạch, vốn ngoài nước chỉ đạt 32,85%. Nợ xấu tiềm ẩn nguy cơ gia tăng; một số chuỗi sản xuất, cung ứng bị đứt gãy; khu vực dịch vụ gặp nhiều khó khăn; năng lực sản xuất công nghiệp chậm được cải thiện; lao động tạm ngừng việc, thiếu, mất việc làm gia tăng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất nhận định năm 2022 tình hình kinh tế, chính trị thế giới diễn biến phức tạp, giá dầu, lạm phát có thể tăng cao, các nền kinh tế lớn thu hẹp quy mô nới lỏng chính sách tiền tệ, tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại.
Trong nước, đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, Quốc hội, Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều chính sách để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.
Đến nay, dịch bệnh được kiểm soát, nền kinh tế thích ứng linh hoạt, dần vào quỹ đạo phục hồi.
GDP quý 1 ước tăng 5,03%, kinh tế vĩ mô ổn định, các ngành, lĩnh vực đang tăng trưởng trở lại; hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống người dân, người lao động, các mặt đời sống kinh tế-xã hội cơ bản ổn định trong trạng thái bình thường mới.
Tuy nhiên kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn vẫn còn tiềm ẩn rủi ro, kiểm soát lạm phát gặp khó khăn; nguy cơ bùng phát dịch do các biến chủng mới vẫn hiện hữu.
Giá dầu tăng cao tác động tiêu cực đến giá cả hàng hóa, nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển. Giải ngân vốn đầu tư công vẫn trì trệ; các chương trình mục tiêu quốc gia, các nhiệm vụ thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ theo Nghị quyết 43 của Quốc hội triển khai chậm, các chính sách quan trọng vẫn đang trong quá trình xây dựng hướng dẫn, chưa được áp dụng vào thực tiễn.
Thu ngân sách tăng so với cùng kỳ, tuy nhiên, các khoản thu trực tiếp từ hoạt động sản xuất, kinh doanh còn thấp. Kế hoạch thu bảo đảm cân đối ngân sách còn nhiều thách thức.
Tín dụng, nợ xấu, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản có nhiều rủi ro; sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, chi phí đầu vào tăng cao; thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước rất chậm; một số vấn đề về văn hóa, giáo dục, trẻ em, phòng chống tội phạm còn bất cập.
Dự báo từ nay đến cuối năm 2022, kinh tế-xã hội còn gặp nhiều thách thức, để đạt chỉ tiêu tăng trưởng khoảng 8-8,5% (gồm mức dự kiến 6-6,5% theo Nghị quyết số 32 và phần tăng thêm 2% nhờ tác động của chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội), Chính phủ cần lưu ý tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19; bao phủ tiêm vaccine phù hợp; nâng cao năng lực phòng, chống dịch, điều trị bệnh; bảo đảm nguồn cung, kiểm soát chặt chẽ việc mua, sử dụng thuốc, vật tư y tế cho phòng, chống dịch.
Bám sát diễn biến của dịch COVID-19, xung đột Nga-Ukraine, chính sách Zero COVID của Trung Quốc, động thái chính sách của các ngân hàng trung ương các nền kinh tế lớn; kiểm soát lạm phát, duy trì lãi suất cho vay hợp lý, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguốn vốn; quản lý nợ xấu, có giải pháp căn cơ, bền vững hướng dòng tiền quay trở lại sản xuất kinh doanh.
Tăng cường quản lý, giám sát thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản, ban hành điều kiện, tiêu chí quản lý phát hành trái phiếu doanh nghiệp cùng với việc có giải pháp ổn định thị trường, tăng niềm tin của nhà đầu tư; có chính sách bảo đảm cân đối cung-cầu, bình ổn giá cả hàng hóa nhất là điện, than, xăng dầu, vật tư nông nghiệp và nguyên vật liệu xây dựng.
Có giải pháp duy trì chuỗi cung ứng, tránh gián đoạn sản xuất, xuất khẩu và mở cửa du lịch, phát triển thị trường nội địa. Lưu ý vấn đề an ninh năng lượng, bảo đảm điện năng cho sản xuất và tiêu dùng. Khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về tài khóa, tiền tệ theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 và các nghị quyết theo kế hoạch 5 năm của Quốc hội.
Thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, các chính sách an sinh xã hội; mở cửa trở lại trường học phù hợp, đảm bảo chất lượng dạy và học. Tiếp tục quan tâm đến lĩnh vực văn hóa, xã hội; giải quyết khiếu nại, tố cáo, tăng cường phòng chống tham nhũng, tiêu cực, tội phạm; bảo đảm an ninh, quốc phòng.
Đẩy nhanh tiến độ lập, phê duyệt các quy hoạch, đặc biệt chú ý tới chất lượng các quy hoạch trước khi phê duyệt. Tiếp tục cơ cấu lại nền kinh tế, cân đối hài hòa giữa vấn đề kinh tế và vấn đề xã hội, giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, đổi mới mô hình tăng trưởng; cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp gắn với nâng cao năng suất lao động, giá trị gia tăng; thúc đẩy quá trình chuyển đổi, sử dụng năng lượng sạch, chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ.
Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án, công trình trọng điểm quốc gia; khẩn trương hoàn thiện danh mục dự án của các nguồn vốn đầu tư chưa được phân bổ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ xem xét, quyết định.
Tăng cường quản lý, chống thất thu, chuyển giá, gian lận thương mại, trốn thuế; tích cực thu hồi nợ thuế; điều hành chi bám sát dự toán, tiết kiệm, hiệu quả. Chủ động kiểm soát, ứng phó với các rủi ro, đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước, bội chi, nợ công; tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước.
Tiếp tục rà soát, thu hồi, cắt giảm, tiết kiệm nguồn kinh phí theo đúng Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội; chú trọng việc dự báo, bảo đảm tính kịp thời trong thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân, người lao động.
Đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường phân cấp đi đôi với kiểm tra, giám sát, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, thực hiện nghiêm Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, trong đó tập trung cho một số luật quan trọng trong thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 về đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai, nông nghiệp, nông dân, nông thôn, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.
Thực hiện tốt việc kết nối, chia sẻ, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia dân cư cho công tác quản lý nhà nước và sản xuất, kinh doanh; việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực đất đai và cải thiện các chỉ số chất lượng quản lý hành chính đất đai.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là của đồng chí Chủ tịch Quốc hội, các ý kiến thẩm tra, hoàn thiện các báo cáo, gửi Quốc hội và cơ quan thẩm tra. Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính, Ngân sách thẩm tra chính thức trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.
Các báo cáo thẩm tra, đặc biệt là báo cáo tóm tắt phải theo tinh thần đổi mới, dẫn chứng cụ thể với tính phản biện cao, nêu bật các vấn đề trọng tâm, trọng điểm (làm rõ những nội dung bổ sung của năm 2021 so với báo cáo tại Kỳ họp thứ 2 và lựa chọn một số vấn đề quan trọng nhất của năm 2022) để các đại biểu tập trung thảo luận và cho ý kiến.
Đề nghị Kiểm toán nhà nước sớm gửi báo cáo cho ý kiến về dự toán ngân sách nhà nước, các công trình trọng điểm quốc gia./.