Giao dịch tại Vietcombank. (Nguồn: TTXVN) Những điểm sáng trong hoạt động ngân hàng về điều hành lãi suất, tỷ giá của năm 2014 được coi là nền tảng của năm 2015 với kỳ vọng tiếp tục là năm thực hiện thành công, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, nâng cao niềm tin của thị trường và các nhà đầu tư.
Để mang lại góc nhìn rõ hơn về vấn đề này, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
- Xin bà cho biết những thành tựu nổi bật mà ngành ngân hàng đã đạt được trong năm 2014?
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Năm 2014, chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng đã góp phần quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát ở mức thấp, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức cao hơn so với mục tiêu đề ra. Các chỉ tiêu định hướng đưa ra từ đầu năm đều đạt được, đó là tín dụng tăng trên 13%, đúng như chỉ tiêu định hướng 12%-14%; thị trường ngoại hối và tỷ giá ổn định, hoạt động thông suốt.
Hệ thống các tổ chức tín dụng an toàn và sẵn sàng khả năng chi trả cho nền kinh tế; mặt bằng lãi suất giảm từ 1,5%-2%/năm; dự trữ ngoại hối tiếp tục tăng cao. Những thành tựu đó đã góp phần cho Việt Nam liên tục được các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nâng mức tín nhiệm.
- Có thể thấy trong ba năm trở lại đây, những kết quả trong điều hành lãi suất, tỷ giá đã thể hiện vai trò chủ động, linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước và là những điểm sáng trong điều hành chính sách tiền tệ. Vậy theo bà đâu là những bài học từ thành công này?
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Phải khẳng định rằng mặt bằng lãi suất trong 3 năm qua đã giảm mạnh, cụ thể giảm hơn 1 nửa so với mức lãi suất của năm 2011 và mức lãi suất hiện nay đã giảm về mức thấp hơn của các năm 2005-2006. Đặc biệt, việc điều hành giảm lãi suất này được thực hiện trong bối cảnh ngành ngân hàng phải kiểm soát lạm phát bởi thời điểm năm 2011 lạm phát ở mức rất cao, trên 20%.
Có được thành tựu trên là nhờ sự chủ động, linh hoạt, quyết liệt, hợp lý trong điều hành. Thứ nhất, về chủ động, ngay từ tháng 9/2011, Thống đốc đã đưa ra mục tiêu giảm mặt bằng lãi suất cho vay về mức 17%-19% vào cuối 2011 và tiếp tục giảm 9%-10% vào cuối năm 2012, tiếp tục giảm nhẹ cho các năm 2013, 2014, cùng với đó là các giải pháp để thực hiện mục tiêu này.
Thứ hai là tính linh hoạt, việc điều chỉnh giảm lãi suất được bám sát diễn biến vĩ mô và tiền tệ, đặc biệt là diễn biến của lạm phát. Trong 3 năm qua, Ngân hàng Nhà nước đã từng bước tự do hóa trần lãi suất, đến nay, trần lãi suất huy động chỉ còn quy định với kỳ hạn dưới 6 tháng. Tuy nhiên, thị trường tiền tệ hoạt động rất ổn định, các tổ chức tín dụng không sử dụng lãi suất để cạnh tranh lôi kéo khách hàng như đã từng xảy ra.
Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. (Ảnh: Anh Hiếu/Vietnam+) Thứ ba là tính quyết liệt, bên cạnh việc điều hành chính sách lãi suất, Ngân hàng Nhà nước cũng tập trung tăng cường công tác thanh tra giám sát, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm về trần lãi suất.
Cuối cùng là tính hợp lý, chính sách lãi suất được đưa ra trên cơ sở cân nhắc rất kỹ lưỡng mối quan hệ giữa lãi suất đồng Việt Nam và lãi suất ngoại tệ cũng như biên độ tăng tỷ giá để luôn tạo sức hấp dẫn của tiền đồng. Qua đó, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tiếp tục huy động được vốn bằng tiền đồng, cũng như giảm tình trạng đô la hóa cho nền kinh tế.
Về tỷ giá, năm 2014 là năm thứ 3 liên tiếp tỷ giá được giữ ổn định và đây là một trong những điểm sáng trong ổn định kinh tế vĩ mô. Có được kết quả này là nhờ Ngân hàng Nhà nước đã theo dõi sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, ngoại hối và đặc biệt là diễn biến cung cầu ngoại tệ để có sự điều hành phù hợp.
Bên cạnh đó, trong điều hành tỷ giá và thị trường ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước đã kết hợp rất chặt chẽ với chính sách liên quan đến tiền đồng để duy trì đồng thời thị trường ngoại hối. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng đã phản ứng kịp thời trước những biến động của thị trường. Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã nhanh chóng ổn định thị trường khi mà trong năm có một vài thời điểm tỷ giá có biến động.
- Với những kết quả của năm 2014, định hướng điều hành của Ngân hàng Nhà nước đối với tăng trưởng tín dụng, lãi suất và tỷ giá trong năm 2015 sẽ như thế nào, thưa bà?
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Trên cơ sở mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đề ra cho tăng trưởng kinh tế năm 2015, Ngân hàng Nhà nước đã đề ra chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là 13%-15%, tiếp tục điều hành với phương châm mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, hiệu quả, tập trung vốn cho sản xuất kinh doanh, đặc biệt là tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ.
Về lãi suất, trong năm 2015, cơ bản Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành lãi suất tương đối ổn định như hiện nay, ổn định không có nghĩa là cố định. Việc điều hành lãi suất cũng bám sát trên cơ sở diễn biến vĩ mô, đặc biệt là diễn biến của lạm phát.
Và để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp về tín dụng và lãi suất, Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ đạo hệ thống các tổ chức tín dụng tiếp tục thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức cao.
Đối với tỷ giá, có thể nói tỷ giá chịu tác động của nhiều yếu tố, kể cả những diễn biến vĩ mô, tiền tệ trong nước và quốc tế. Năm 2015, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường và trên cơ sở những số liệu tổng hợp từ các Bộ, ngành hiện nay, dự kiến cán cân thanh toán quốc tế của năm nay tiếp tục thặng dư ở mức khá lớn và như vậy có cơ sở để Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tỷ giá trong biên độ 2% mà Thống đốc đã đề ra.
Vừa qua, vào ngày 7/1, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tăng 1% tỷ giá bình quân liên ngân hàng để chủ động dẫn dắt thị trường và giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu và nhập khẩu chủ động hoạt động sản xuất kinh doanh ngay từ đầu năm, phù hợp với diễn biến của thị trường tiền tệ trong và ngoài nước.
Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến của thị trường và đảm bảo thực hiện các giải pháp đồng bộ kết hợp công cụ chính sách để ổn định thị trường ngoại tệ và tỷ giá trên mặt bằng giá mới./.
