Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma (trái) tới tòa nhà Quốc hội ở Cape Town để đọc Thông điệp Quốc gia ngày 9/2/2017. (Nguồn: AFP/TTXVN) Ngày 13/2, đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền tại Nam Phi công bố quyết định yêu cầu Tổng thống Jacob Zuma từ chức, song không đặt ra thời hạn chót để ông này rời nhiệm sở.
Phát biểu trong cuộc họp báo ở trụ sở của ANC tại thành phố Johannesburg, Tổng thư ký ANC Ace Magashule xác nhận Ủy ban Điều hành Quốc gia (NEC) thuộc ANC, cơ quan có thẩm quyền phế truất Tổng thống Zuma, đã quyết định yêu cầu ông Zuma rút khỏi cương vị sau các cuộc đàm phán căng thẳng.
Ông Magashule cho biết nhiều khả năng ông Zuma sẽ đưa ra phản hồi về lời đề nghị từ chức này trong ngày 14/2.
Trước đó, Tổng thống Zuma đã đề xuất thời hạn để ông rời nhiệm sở là từ 3-6 tháng. Hiện các cuộc thảo luận giữa ông Zuma và các quan chức ANC vẫn đang diễn ra.
Ông Magashule cũng cho biết các quan chức ANC không thảo luận và hiện chưa rõ liệu có ủng hộ tiến hành một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với ông Zuma hay không.
Ông đồng thời bày tỏ mong muốn Phó Tổng thống Cyril Ramaphosa trở thành người lãnh đạo đất nước. Dự kiến, ông Ramaphosa sẽ là người đọc Thông điệp quốc gia năm 2018.
Trước đó, Tổng thống Zuma đã bác bỏ chỉ thị của ANC yêu cầu ông từ chức, đẩy Nam Phi trước nguy cơ đối mặt với tình trạng căng thẳng chính trị.
[Nam Phi lún sâu vào bế tắc chính trị sau quyết định về Tổng thống Zuma]
Quyết định của ANC yêu cầu ông Zuma từ chức được đưa ra sau cuộc họp của NEC kéo dài 13 giờ đồng hồ ở ngoại ô thủ đô Pretoria. Trước đó, Phó Tổng thống Ramaphosa và Tổng thư ký ANC Magashule đã gửi tới tư dinh của ông Zuma yêu cầu ông này rút lui khỏi cương vị.
Tuy nhiên, một ủy viên giấu tên của NEC cho biết Tổng thống Zuma nói rằng ông sẽ không từ chức do không làm gì sai trái. Ông Zuma nhấn mạnh sẽ có hành động đáp trả nếu ANC ra tuyên bố về quyết định phế truất ông.
Trên thực tế, đảng ANC cầm quyền có thể yêu cầu Tổng thống Zuma rút lui khỏi vị trí người đứng đầu nhà nước, thực chất là buộc ông phải từ chức, song đề nghị này chỉ ở cấp độ đảng, và ông Zuma không có nghĩa vụ phải tuân thủ.
Nếu ông Zuma bác bỏ đề nghị từ chức, nhiều khả năng ông sẽ bị phế truất trong một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội trong vài ngày tới.
Tổng thống Zuma hiện đang đối mặt với nhiều sức ép buộc ông rời bỏ cương vị với cáo buộc tham nhũng và năng lực điều hành yếu kém.
Áp lực gia tăng từ chính nội bộ đảng ANC cầm quyền kể từ tháng 12 năm ngoái, khi ông phải nhường vai trò lãnh đạo đảng cho Phó Tổng thống Ramaphosa.
Sức ép đòi ông Zuma từ chức đang lớn hơn bao giờ hết sau khi Quốc hội Nam Phi vừa bất ngờ hoãn lễ trình bày Thông điệp quốc gia năm 2018 của nhà lãnh đạo 75 tuổi này.
Việc ông Zuma nhất quyết không từ chức đang đẩy đảng ANC cầm quyền vào sự chia rẽ sâu sắc nhất kể từ năm 1994 khi ANC lên nắm quyền lãnh đạo đất nước Nam Phi.
Theo kế hoạch, ông Zuma sẽ mãn nhiệm vào năm tới sau khi đảm đương tối đa 2 nhiệm kỳ tổng thống kể từ năm 2009./.
