Năm 2010 là năm bản lề quan trọng đối với ASEAN, đánh dấu năm năm hướng tới xây dựng Cộng đồng ASEAN (2010-2015) và một năm triển khai Hiến chương ASEAN.
Đối với Việt Nam, năm nay cũng đánh dấu 15 năm Việt Nam tham gia ASEAN và kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và Nga, 15 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ và EU. Đây cũng là năm cả nước hướng tới Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội.
Do đó, việc đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2010 vừa là vinh dự, vừa đặt ra những trọng trách cho Việt Nam.
Với tư cách nước Chủ tịch ASEAN, Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đề xuất định hướng hợp tác và hoạt động của ASEAN trong suốt năm 2010.
Với vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2010, Việt Nam tập trung vào các ưu tiên như thúc đẩy đoàn kết và hợp tác ASEAN, đẩy mạnh liên kết khu vực nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN, hoàn tất việc đưa Hiến chương ASEAN vào cuộc sống; mở rộng và tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện giữa ASEAN với các bên đối tác; củng cố và duy trì vai trò quan trọng của ASEAN tại các khuôn khổ hợp tác khu vực, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Cùng với các ưu tiên trên, việc hỗ trợ quảng bá đất nước và con người Việt Nam cũng được chú trọng; đề cao hình ảnh một nước Việt Nam đổi mới và năng động, có đường lối đối ngoại độc lập, hữu nghị và hợp tác với tất cả các nước, tích cực hội nhập khu vực và quốc tế.
Việt Nam đã xác định chủ đề cho năm 2010 là: “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn tới hành động.” Theo đó, trên cương vị Chủ tịch ASEAN, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên nhằm một số mục tiêu.
Trước hết là thông qua các hành động cụ thể đẩy nhanh tiến độ triển khai hiệu quả các chương trình, kế hoạch xây dựng ba trụ cột Cộng đồng ASEAN và Kế hoạch công tác giai đoạn II về thu hẹp khoảng cách phát triển trong lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đảm bảo việc thực hiện mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN đúng lộ trình vào năm 2015.
Tiếp tục triển khai hiến chương, hoàn thiện bộ máy tổ chức mới, cải tiến phương thức hoạt động của ASEAN, hoàn tất soạn thảo các văn kiện pháp lý bổ sung cho hiến chương, tạo khuôn khổ pháp lý cho ASEAN.
Bên cạnh đó, ASEAN sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ với các đối tác bên ngoài trên cơ sở các khuôn khổ đối tác, hợp tác hiện có, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như phục hồi kinh tế sau khủng hoảng, hợp tác ứng phó với các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh năng lượng và lương thực...
Ngoài ra, Việt Nam sẽ cùng các nước thành viên thúc đẩy vai trò và vị thế quốc tế của ASEAN thông qua củng cố và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực; mở rộng hơn vai trò của ASEAN tại các thể chế, diễn đàn khu vực và quốc tế như APEC, ASEM, Liên hợp quốc, G20...
Để chuẩn bị cho vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2010, từ những năm trước, đặc biệt là năm chuyển giao 2009, Việt Nam đã đẩy mạnh sự tham gia ASEAN và để lại dấu ấn tốt đẹp bằng các hành động cụ thể như tích cực tham gia thúc đẩy hợp tác nội khối và giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài trên mọi lĩnh vực.
Việt Nam đã hoàn thành tốt vai trò Phó Chủ tịch Diễn đàn an ninh khu vực (ARF), Chủ tịch Nhóm đặc trách về thu hẹp khoảng cách phát triển (IAI), điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Canada đạt kết quả thiết thực.
Việc tham gia tích cực vào quá trình triển khai hiến chương và lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trong năm 2009 cũng đã thể hiện rõ nét vai trò và trách nhiệm của Việt Nam, trở thành một trong những tiền đề cho việc chuẩn bị đảm nhận chức Chủ tịch ASEAN năm 2010. Vị thế và tiếng nói của Việt Nam trong ASEAN cũng như tại các diễn đàn quốc tế và khu vực khác ngày càng được coi trọng.
Bước vào năm Chủ tịch ASEAN 2010, Việt Nam đã khẩn trương triển khai các hoạt động, trong ba tháng đầu năm 2010, Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các hội nghị liên quan tại Đà Nẵng từ 13-14/1.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, đầu tháng Ba vừa qua, Việt Nam cũng đã chủ trì tốt các hội nghị trù bị cấp quan chức cao cấp của ba cộng đồng trụ cột chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 16.
Hiện nay, với phương châm chủ động, tích cực và có trách nhiệm, các tiểu ban và Ban thư ký đã sớm bắt tay chuẩn bị về nội dung, tổ chức, lễ tân, hậu cần, tuyên truyền, an ninh, y tế và hiện đang khẩn trương hoàn thiện các khâu chuẩn bị cuối cùng đảm bảo tổ chức tốt Hội nghị Cấp cao ASEAN 16 tại Hà Nội đầu tháng Tư tới./.