Lực lượng cứu hỏa được triển khai để dập đám cháy rừng Mỹ. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 12/6, phiên tòa đầu tiên xét xử các cáo buộc liên quan ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến thế hệ tương lai đã diễn ra tại bang Montana, Mỹ.
Nguyên đơn là nhóm các nhà hoạt động trẻ tuổi kiện bang miền Trung-Bắc nước Mỹ vi phạm quyền được hưởng “môi trường trong sạch và lành mạnh” được nêu trong hiến pháp.
Nhóm 16 thanh thiếu niên (lớn nhất 22 tuổi) đứng đầu là Kikki Held, một sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học môi trường, đã kiện chính quyền bang Montana vì những tổn hại do nhiên liệu hóa thạch và khủng hoảng khí hậu gây ra, trong đó trẻ em là nhóm đặc biệt nhạy cảm với những tác động ngày càng tồi tệ này.
Vụ kiện thu hút sự chú ý của dư luận vì có thể thúc đẩy các thủ tục tố tụng tương tự trên toàn nước Mỹ sau khi các vụ kiện việc trước đó đều bị bác bỏ từ trước khi được đưa ra tòa.
Rikki Held, sinh ra trong một gia đình làm trang trại ở Montana, đã nêu trước tòa rằng sinh kế và phúc lợi của các nông dân ngày càng bị ảnh hưởng bởi các vụ cháy rừng, nắng nóng khắc nghiệt và hạn hán. Cháy rừng gây mất điện kéo dài khiến các chủ trang trại không bơm được nước và hậu quả là gia súc bị chết.
Thêm vào đó, khói bụi cháy rừng gây ô nhiễm không khí trong thời gian dài, dẫn đến các đợt sơ tán hàng loạt, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh nhà trọ của gia đình. Ngoài ra, hạn hán dẫn đến thiếu thức ăn chăn nuôi.
Vụ kiện dựa trên một điều khoản trong hiến pháp của Montana - bang thường sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch - quy định: “chính quyền bang và mỗi công dân sẽ duy trì việc cải thiện môi trường trong sạch và lành mạnh ở Montana cho các thế hệ hiện tại và tương lai.”
[Nhiều quốc gia lo lắng về các thảm họa y tế liên quan biến đổi khí hậu]
Các nguyên đơn không đòi bồi thường về tài chính mà chủ yếu mong muốn tòa ra phán quyết rằng quyền nêu trên đang bị vi phạm.
Trong khi đó, nguyên đơn Roger Sullivan đã đưa ra những tác động tăng theo cấp số nhân do tình trạng ấm lên toàn cầu đối với thế hệ trẻ của bang, theo đó liệt kê các đợt nắng nóng, hạn hán, cháy rừng, ô nhiễm không khí, bão lớn, thiên nhiên hoang dã bị hủy hoại, các dòng sông băng tan chảy... gây ra những hậu quả về y tế và tâm lý nặng nề hơn ở giới trẻ, hình thành tâm lý ngại sinh con vì lo ngại về thế giới trong đó con cái mình sẽ lớn lên.
Phiên tòa còn có sự tham gia của nhà khoa học nổi tiếng Steve Running, hiện là giáo sư danh dự của Đại học Montana, đã có mặt để giải thích chi tiết về sự ấm lên trong môi trường do con người tạo ra./.
