Ngày 1/4, Bộ Quốc phòng Mỹ thông báo đã dừng chương trình hợp tác và cung cấp máy bay chiến đấu F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ sau khi Ankara kiên quyết bảo vệ thỏa thuận mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga.
Phát biểu với báo giới tại Wassington, người phát ngôn Lầu Năm Góc Charles E. Summers Jr. cho biết Mỹ sẽ dừng việc cung cấp và các hoạt động liên quan tới chương trình F-35 đối với Thổ Nhĩ Kỳ cho tới khi Ankara từ bỏ hợp đồng mua tên lửa S-400 của Nga.
[Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mua Su-35 của Nga nếu Mỹ không chuyển giao F-35]
Theo người phát ngôn này, nếu vẫn mua S-400 thì khả năng Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục tham gia chương trình F-35 sẽ gặp rủi ro.
Ông Summers khẳng định Mỹ lấy làm tiếc nhưng đây là bước đi thận trọng nhằm bảo vệ những đầu tư chung cho một công nghệ then chốt.
Trong khi đó, các nguồn thạo tin cho biết, việc giao các lô hàng thiết bị cho huấn luyện và các lô hàng thiết bị tiếp theo liên quan đến máy bay tàng hình F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ đều đã bị hủy bỏ. Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch mua 100 máy bay chiến đấu F-35A cùng chương trình huấn luyện phi công tại Mỹ.
Nhà sản xuất F-35 Lockheed Martin cho biết giá trị các hợp đồng chế tạo các bộ phận F-35 với các công ty Thổ Nhĩ Kỳ có thể lên tới 12 tỷ USD.
Hồi đầu tháng 3, Bộ Ngoại giao Mỹ đã cảnh báo nếu Thổ Nhĩ Kỳ xúc tiến mua hệ thống S-400 của Nga, Mỹ sẽ phải đánh giá lại sự tham gia của Ankara vào thương vụ mua bán F-35, và "có thể tiếp đến là những vụ chuyển giao vũ khí trong tương lai cho Thổ Nhĩ Kỳ."
Đáp lại, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã bảo vệ thỏa thuận mua S-400 của Nga, nhấn mạnh kế hoạch này không liên quan đến an ninh của Mỹ. Theo ông, "vấn đề không phải là các hệ thống S-400” mà là về “việc Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện những hành động theo ý chí của riêng mình,” đặc biệt là tại Syria.
Washington luôn đặt vấn đề về tính tương thích của hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 với các hệ thống vũ khí đang nằm trong biên chế của NATO. Mỹ tin rằng hợp đồng mua bán các hệ thống S-400 là một phần trong những nỗ lực của Nga nhằm phá vỡ liên minh này./.