Ngày 16/5, Mỹ đã chấm dứt áp dụng quy chế ưu đãi thương mại đối với Thổ Nhĩ Kỳ cho phép miễn thuế một số mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ, tuy nhiên giảm một nửa mức thuế nhập khẩu thép của Thổ Nhĩ Kỳ xuống còn 25%.
Trong thông báo, Nhà Trắng cho rằng việc chấm dứt áp dụng Chế độ Ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) đối với Thổ Nhĩ Kỳ là thích hợp, xét tình hình phát triển kinh tế của nước này. Quyết định có hiệu lực từ ngày 17/5.
Đầu tháng Ba vừa qua, Văn phòng Thương mại Mỹ (USTR) cho biết Thổ Nhĩ Kỳ không còn đủ điều kiện để được áp dụng GPS do nước này đã “phát triển đầy đủ về kinh tế.”
USTR bắt đầu tiến hành rà soát việc áp dụng GSP đối với Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng 8/2018, trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trở nên căng thẳng.
Thổ Nhĩ Kỳ nằm trong số 120 nước tham gia GSP - chương trình ưu đãi thương mại lớn nhất của Mỹ, theo đó miễn thuế cho hàng nghìn mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế của những quốc gia và vùng lãnh thổ được hưởng quy chế này.
Theo website của USTR, năm 2017, Mỹ nhập lượng hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ trị giá 1,66 tỷ USD trong khuôn khổ GSP, chiếm 17,7% tổng giá trị hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ nhập vào Mỹ.
[Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể thăm Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng Bảy]
Trong một thông báo sau đó cùng ngày 16/5, Nhà Trắng cho biết Mỹ giảm một nửa mức thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thép của Thổ Nhĩ Kỳ, từ 50% xuống còn 25%.
Thông báo nêu rõ: "Duy trì mức thuế 25% đối với đa số các nước là cần thiết và phù hợp vào thời điểm hiện tại để đối phó với các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ."
Năm 2018, quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ xấu đi nghiêm trọng sau những tranh cãi liên quan vụ mục sư người Mỹ Andrew Brunson bị bắt tại Thổ Nhĩ Kỳ với cáo buộc khủng bố và gián điệp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ thả mục sư này, đồng thời ra lệnh áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với một số quan chức của Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như tăng gấp đôi thuế - lên mức 50% - đối với các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu nhằm trả đũa Ankara. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đáp trả thông qua các lệnh trừng phạt đối với các hàng hóa của Mỹ.
Giá trị đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã bị tác động nghiêm trọng do những căng thẳng gia tăng trong quan hệ giữa hai nước.
Tháng 10/2018, mục sư Brunson đã được trả tự do. Tuy nhiên, quan hệ giữa hai nước vẫn căng thẳng do những bất đồng xung quanh kế hoạch Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga và vấn đề Syria./.