Ngoại trưởng Mỹ John Kerry. (Nguồn: AFP/TTXVN)Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 24/6 cảnh báo nguy cơ đàm phán hạt nhân đổ vỡ vào phút chót nếu Iran không thể tuân thủ các cam kết của mình trong thỏa thuận khung đạt được hồi tháng Tư.
Trả lời báo giới tại thủ đô Washington, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định trong trường hợp Tehran không thể đáp ứng các điều kiện các bên đã nhất trí trong thỏa thuận khung, sẽ không có thỏa thuận cuối cùng nào. Việc Iran có thể cho cộng đồng thế giới câu trả lời khẳng định về mục đích hòa bình của chương trình hạt nhân của nước này hay không sẽ được quyết định trong những ngày cuối cùng này, thông qua việc giải quyết những vấn đề tồn đọng.
Phát biểu trước khi lên đường tới Vienna (Áo) vào ngày 26/6, ông Kerry nhấn mạnh thế giới cần một thỏa thuận có thể đảm bảo tính an toàn của chương trình hạt nhân Tehran.
Phát biểu trên của Ngoại trưởng Kerry được đưa ra trong bối cảnh lãnh đạo tối cao của Iran, Giáo chủ Ali Khamenei, ngày 23/6 tuyên bố các "giới hạn đỏ" của ông đối với một thỏa thuận hạt nhân bao gồm Liên hợp quốc và Mỹ phải ngay lập tức gỡ bỏ các trừng phạt đối với nền kinh tế và ngành ngân hàng của Iran. Giáo chủ Khamenei cũng từ chối cho phép các thanh sát viên Liên hợp quốc vào Iran.
Theo thỏa thuận sơ bộ đạt được ngày 2/4 tại thành phố Lausanne (Thụy Sĩ), Iran đồng ý thu hẹp hoạt động làm giàu urani của nước này và cho phép gia IAEA thanh sát kỹ hơn để đổi lấy việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Tehran.
Ngoại trưởng John Kerry cho hay các phát biểu của Giáo chủ Khamenei sẽ không ảnh hưởng tới đàm phán giữa Iran và Nhóm P5 +1 (gồm năm thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Trung Quốc, Pháp, Anh, Nga cùng với Đức).
Nhóm P5+1 và Iran đã ấn định ngày 30/6 là thời hạn chót để đạt được một thỏa thuận cuối cùng. Phát ngôn viên chính quyền Iran, ông Mohammad Baqer Nobakht, ngày 24/6 cho hay Tehran sẵn sàng gia hạn thời hạn chót nếu cần thiết để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng. Tuy nhiên, mạng tin Al-Alam dẫn lời ông Nobakht bày tỏ hy vọng rằng khả năng này sẽ không xảy ra và thỏa thuận được chờ đợi lâu nay sẽ đạt được đúng thời hạn đã đề ra.
Trong một diễn biến khác, các phương tiện truyền thông Israel cho biết hãng tin AP ngày 24/6 đã công bố một tài liệu mật cho biết Mỹ và các cường quốc có kế hoạch cung cấp cho nước Cộng hòa Hồi giáo Iran thiết bị hạt nhân tiên tiến để đổi lấy việc Tehran ngừng chương trình sản xuất vũ khí hạt nhân.
Theo tài liệu dày tám trang, đề ngày 19/6 và có tiêu đề "Hợp tác hạt nhân dân sự," Iran sẽ được cung cấp các lò phản ứng hạt nhân nước nhẹ để thay thế cơ sở hạt nhân nước nặng đã cơ bản hoàn tất tại Arak - cơ sở sẽ có năng lực sản xuất khoảng vài vũ khí hạt nhân mỗi năm nếu khánh thành.
Tài liệu này cũng kêu gọi "thiết lập một đối tác quốc tế" nhằm xây dựng lại cơ sở Arak theo hướng ít tạo ra mối đe dọa hơn, đồng thời vẫn trao cho Iran "vai trò nước quản lý và sở hữu dự án"./.
