Sau nhiều tháng tranh cãi và bế tắc, ngày 19/11, Mỹ và Afghanistan thông báo đã nhất trí với nhau về khuôn khổ của một hiệp định an ninh song phương (BSA).
Đây là diễn biến tích cực trước khi Hội đồng của gần 3.000 trưởng lão đầy quyền lực của Afghanistan (Loya Jirga) nhóm họp để thảo luận về sự hiện diện trong tương lai của binh lính Mỹ tại quốc gia Tây Nam Á này.
Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn phát biểu của nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết hai bên đã nhất trí về khuôn khổ của BSA và đang thảo luận các điều khoản chi tiết liên quan tới sự hiện diện của binh lính Mỹ tại Afghanistan sau lộ trình rút quân vào cuối năm 2014.
Trước đó, tại thủ đô Kabul, người phát ngôn Chính phủ Afghanistan, ông Aiman Faizi nói rằng hai bên trong tối cùng ngày đã nhất trí về văn bản cuối cùng về BSA và sẽ trình lên hội nghị Loya Jirga thông qua tại cuộc họp trong tuần này.
Ông Faizi thậm chí còn nói rõ rằng Chính phủ Afghanistan đã đồng ý "trong những trường hợp đặc biệt" có thể cho phép 10.000 đến 15.000 lính Mỹ ở lại nước này đồn trú sau năm 2014 được hưởng quyền miễn trừ trước luật pháp sở tại và được quyền vào khám xét các nhà thờ và nhà dân.
Theo ông Faizi, Chính quyền Kabul chấp nhận các điều kiện trên sau khi Tổng thống Hamid Karzai và Ngoại trưởng John Kerry, trong cuộc đàm thoại, đã nhất trí là Tổng thống Barack Obama sẽ gửi một lá thư cam kết với Tổng thống và người dân Afghanistan rằng quyền vào các nhà thờ và nhà dân trong các tình huống đặc biệt sẽ không được lạm dụng.
Theo kế hoạch, trong cuộc họp ngày 21/11 tới, Hội đồng các trưởng lão Afghanistan sẽ thảo luận và ra quyết định về văn bản cuối cùng của BSA, trong đó có một số điều khoản nhạy cảm liên quan tới việc cho phép số lính Mỹ, nếu được ở lại Afghanistan sau năm 2014, quyền miễn trừ trước luật pháp nước sở tại.
Trong bản hiệp định, Lầu Năm Góc cũng muốn sau năm 2014, lính Mỹ vẫn duy trì quyền quản lý và sử dụng tuyệt đối căn cứ không quân Bagram ở phía Bắc Kabul và được quyền cùng sử dụng 8 căn cứ khác trên toàn lãnh thổ Afghanistan.
Nếu trong cuộc họp tới, Hội đồng các trưởng lão bác bỏ yêu sách cho phép lính Mỹ ở lại Afghanistan được quyền miễn trừ luật pháp nước sở tại thì có khả năng Washington sẽ phải rút toàn bộ binh lính ra khỏi nước này vào cuối năm 2014. Kịch bản này đã từng xảy ra với Iraq cách đây hơn hai năm, khiến quốc gia này phải tự xoay xở với việc bảo đảm an ninh.
Trước đó một ngày, văn kiện hợp tác song phương trên giữa Mỹ và Afghanistan đã lâm vào tình trạng bế tắc do phía Kabul bác bỏ đề xuất cho phép lính Mỹ được quyền tự do tiến hành các chiến dịch quân sự bất kỳ lúc nào và ở mọi nơi trên lãnh thổ Afghanistan dưới danh nghĩa, thậm chí được quyền tự do khám xét nhà dân và nhà thờ Afghanistan.
Theo Tổng thống Karzai, chấp thuận yêu cầu này không khác nào dọn đường cho các hành vi "vi phạm chủ quyền lãnh thổ Afghanistan" trong tương lai./.
