Ảnh minh họa. (Nguồn: PV/Vietnam+) Vị trí của Việt Nam trong báo cáo Môi trường kinh doanh năm tới của Ngân hàng Thế giới (WB) có thể sẽ bị tụt hạng khi WB cho biết sẽ mở rộng các chỉ số đo lường sang quy trình hậu kê khai thuế.
Hoàn thuế, thanh tra làm “mất điểm”?
Nhắc lại một loạt cải cách thủ tục hành chính thuế trong hội thảo “Chỉ số nộp thuế và đề xuất cải cách cho việt Nam” vừa tổ chức sáng 15/1, bà Joanna Nasr, đồng tác giả báo cáo Môi trường Kinh doanh, Ngân hàng Thế giới cho rằng, Việt Nam “đang đi đúng hướng.”
Những cải cách về bỏ chỉ tiêu bảng kê hóa đơn, số lần nộp thuế được đại diện WB nhận định chắc chắn sẽ giúp người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ của mình dễ dàng hơn. Kết quả của những thay đổi trên theo bà Joanna Nasr sẽ được đo lường chính xác hơn trong báo cáo năm tới của phía WB.
Tuy nhiên, cũng theo bà Joanna Nasr, trong năm tới, phía WB sẽ có thay đổi về cách tính trong báo cáo môi trường kinh doanh theo hướng mở rộng các chỉ số đo lường. Lý do được bà đưa ra là cách tính hiện tại mới chỉ đo lường gánh nặng thủ tục hành chính ở khâu chuẩn bị, kê khai và nộp thuế.
“Trong báo cáo môi trường kinh doanh năm 2016, chỉ số nộp thuế sẽ được mở rộng để đo lường các quy trình sau kê khai, vốn cũng là một gánh nặng thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp,” đại diện Ngân hàng Thế giới nói.
Những chỉ số này được bà Joanna Nasr chỉ ra cụ thể là thời gian liên quan tới quy trình thanh tra, khiếu nại về thuế và hoàn thuế.
Đây là vấn đề khiến bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam tỏ ra lo lắng khi cho rằng, chỉ số mới có thể khiến Việt Nam tụt hạng.
Vị chuyên gia ngành thuế cho rằng, những khoản thuế được hoàn lấy từ ngân sách Nhà nước nên thủ tục hiện tại phải đảm bảo chặt chẽ. Trong khi ấy, thực tế theo bà Cúc là tình trạng gian lận hóa đơn chứng từ vẫn tồn tại nhiều và nếu cơ quan chức năng làm không chặt thì rất dễ dẫn tới tình trạng “hoàn thuế khống.”
Tuy nhiên, quy trình chặt chẽ với hoàn thuế lại có thể khiến thời gian thực hiện công đoạn này tăng lên và chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới vị trí của Việt Nam nếu WB tính cả chỉ số này vào báo cáo.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam. (Ảnh: TTXVN) Về công tác thanh tra, đại diện Hội tư vấn thuế cũng tỏ ra lo lắng bởi theo bà thực tế, nhiều cơ quan chức năng khi thanh tra không sử dụng số liệu của thanh tra thuế hoặc còn nghi ngờ. Bà Cúc cho rằng, đây là vấn đề có thể khiến doanh nghiệp phải giải trình vất vả.
“Tiêu thức mới WB đưa ra, ta phải chuẩn bị từ bây giờ để thấy không bị tụt hậu,” bà Cúc nói.
Kiến nghị lập trung tâm hỗ trợ người nộp thuế
Đưa ra kiến nghị, bà Joanna Nasr, đại diện WB nhận định Việt Nam có thể xem xét việc lập trung tâm hỗ trợ người nộp thuế. Hình thức này theo bà có thể thực hiện hỗ trợ trực tuyến, qua điện thoại hoặc thư điện tử.
Theo nhận định của bà Joanna Nasr, Việt Nam hiện có nhiều thông tư, nghị định mà người nộp thuế chưa chắc có thể hiểu rõ và cần sự hướng dẫn từ trung tâm này.
Cũng theo bà, việc kê khai và nộp thuế điện tử sẽ là một phần vô cùng quan trọng và Việt Nam “càng triển khai rộng rãi bao nhiêu thì càng thuận lợi bấy nhiêu.”
Đánh giá cao những cải cách thủ tục hành chính thuế gần đây nhưng đại diện WB cũng cảnh báo việc thực hiện những quy định mới.
“Thời gian trong quy định có đáp ứng được không, hoàn thuế thực tế ra sao, trao đổi giữa người nộp thuế và cơ quan thuế thế nào, vấn đề này cần xem kỹ thời gian tới,” bà Joanna Nasr nhận định.
Có cái nhìn tương tự, bà Nguyễn Thị Cúc đánh giá, những chính sách đưa ra có thể “chỉ dừng trên giấy tờ” nếu không triển khai tốt. Thực tế này được bà Cúc chỉ ra với minh chứng, ngay cả cán bộ thuế ở một số địa phương còn chưa nắm hết được nội dung cải cách.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục thuế Cao Anh Tuấn khẳng định, báo cáo môi trrường kinh doanh của WB tuy không phản ánh toàn diện năng lực của cơ quan thuế nhưng là kênh cung cấp thông tin hữu ích với cái nhìn từ phía người nộp thuế. Đây là việc được ông đánh giá là giúp ngành thuế tự nhìn nhận lại và đề ra chương trình cải cách mạnh mẽ hơn.
Về thời gian tới, ông Cao Anh Tuấn cho biết, ngành thuế sẽ tiếp tục cùng các đơn vị liên quan đề xuất các giải pháp cải cách thủ tục hành chính đạt mục tiêu 171 giờ vào cuối năm.
“Trước mắt, ngành thuế đã phối hợp với bảo hiểm xã hội ký quy chế phối hợp, trao đổi thông tin về tổ chức, cá nhân tham gia đóng bảo hiểm xã hội để thống nhất việc quản lý thu,” ông Tuấn cho hay./.
Trước đó, Báo cáo môi trường kinh doanh (Doing Business) do Ngân hàng Thế giới công bố năm 2014 cho thấy, Việt Nam là quốc gia có thời gian tiêu tốn cho nộp thuế gần như cao nhất khu vực với 872 giờ mỗi năm. Con số này cao gần gấp 4 lần mức trung bình của các nước châu Á - Thái Bình Dương và cao hơn Indonesia (259 giờ), Thái Lan (264 giờ), Phillipines (193 giờ), Malaysia (133 giờ) và Singapore (82 giờ).
Với con số trên, Việt Nam đứng thứ 149 trên tổng số 189 quốc gia trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh hạng mục nộp thuế.
