Trước ngày bầu cử quốc hội Đức, cựu thủ quân tuyển Đức Phillipp Lahm đã có cuộc gặp Thủ tướng Đức Angela Merkel và đặt những câu hỏi về bóng đá, những mối quan tâm khác như hưu trí và quá trình số hóa đang diễn ra chóng mặt hiện nay trên toàn cầu...
Buổi gặp mặt diễn ra chậm hơn so với dự kiến 15 phút vì bà Thủ tướng đang có cuộc điện đàm quan trọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin về những diễn biến phức tạp gần đây trên bán đảo Triều Tiên.
Gần như để bù đắp lại, Lahm được thăm quan phủ Thủ tướng trước khi vào phòng làm việc của bà, nơi qua ô cửa sổ có thể nhìn thấy toàn bộ nhà Quốc hội Đức. Bà Thủ tướng giải thích với Lahm, những kiến trúc sư đã cố tình bố trí phòng làm việc của Thủ tướng như vậy trước khi cuộc trò chuyện bắt đầu.
Philipp Lahm: Hôm nay tôi ngồi ở đây với tư cách là một cựu cầu thủ, một người sắp là doanh nhân, một nhà hảo tâm (Phillipp Lahm có một quỹ từ thiện của riêng mình), một người cha trong gia đình có hai đứa con. Tôi xin phép được hỏi bà những câu hỏi về nhiều lĩnh vực khác nhau. Với bóng đá, năm 2006 đối với tôi có nhiều kỷ niệm không quên. Đối với bà thì thế nào? Lần đầu thực sự tham gia một giải đấu lớn và sau đó còn vào phòng của cầu thủ?
Thủ tướng Đức Angela Merkel: Đối với tôi, điều đó cũng có một chút gì đó rất đặc biệt. Khi tôi trở thành Thủ tướng đã có những câu hỏi như thế này: "Chúng ta bây giờ đã có một nữ Thủ tướng, có thể bà ấy cũng không tệ, nhưng bà ấy có hiểu gì về bóng đá không nhỉ?"
Tôi đã luôn phải tìm cách giải thích với nhiều người rằng khi World Cup diễn ra tôi đã từng xem bóng đá rồi, từ hồi còn Cộng hòa Dân chủ Đức. Tôi cũng thấy lạ nhưng rồi thời gian gần đây mọi chuyện thay đổi, ngay kể cả ở Bayern cũng có một phụ nữ làm việc phụ trách đội bóng (Nữ thư ký của đội bóng FC-Bayern là Kathleen Krüger).
Giải vô địch thế giới đã làm thay đổi hình ảnh về nước Đức, vì mọi người hào hứng cổ vũ cho đội bóng. Trận khai mạc diễn ra ở Munich và anh đã ghi một bàn. Sau đó đến trận gặp Ba Lan (ngồi cạnh người đồng cấp Ba Lan), một mặt tôi hồi hộp vì "die Mannschaft" mặt khác vì tính chất ngoại giao, nhưng tôi cũng không được phép thể hiện quá nhiều cảm xúc của mình.
Về chuyện ghé thăm phòng thay đồ của cầu thủ, với tôi đây là một chuyện quan trọng, không phải tôi muốn tranh thủ trang điểm thêm ánh hào quang cho mình bằng những thứ không phải của tôi, tôi đâu có đá bóng nhưng tôi đã được đón tiếp vô cùng nồng nhiệt và tôi có cảm giác rằng tôi đã không làm phiền họ.
Lahm:
Đối với tôi, chuyến viếng thăm và những lời động viên của bà trong phòng thay đồ thật là đặc biệt nhưng theo như tôi hiểu, trên khán đài bà vẫn là Thủ tướng.
Thủ tướng Merkel: Tôi cũng là một con người. Trận chung kết ở Rio de Janeiro vào năm 2014 thật là hồi hộp, có lẽ tôi nên dùng thuốc an thần trước trận đấu thì tốt hơn. Thủ tướng Hungary Viktor Orban có nói với tôi trước trận đấu: "Cũng không thể biết kết quả trận đấu sẽ ra sao, Argentina rất mạnh" và chính vì thế mà tôi còn hồi hộp hơn nữa. Tôi phải chờ mãi đến phút thứ 113, lúc đó Viktor Orban quay lại nói với tôi "bà có thể yên tâm rồi" nhưng tôi vẫn phải chờ đến phút thứ 120.
Lahm:
Hiện nay trong bóng đá đang có những số tiền chuyển nhượng rất lớn. Bà có thấy đó là một nguy cơ tiềm ẩn không?
Thủ tướng Merkel: Tôi cho đó là một xu hướng mà người ta phải hết sức thận trọng, đừng để hình ảnh của bóng đá và cầu thủ bị làm cho biến dạng. Ngày càng có nhiều trận đấu hơn, sức ép trên thị trường quảng cáo cũng lớn hơn. Tôi lo ngại rằng, một ngày nào đó niềm vui với bóng đá cũng vì thế mà mất đi, sợi dây gắn bó giữa fan hâm mộ và cầu thủ cũng mất vì họ đã chuyển từ câu lạc bộ này sang câu lạc bộ khác.
[Nhìn lại quá trình thăng tiến của Thủ tướng Đức Merkel]
Những hình mẫu cầu thủ đặc trưng của đội bóng là một cái gì đó rất đẹp. Với người hâm mộ đó là những thần tượng, mà nó minh chứng cho một tình yêu mang tính bền vững.
Lahm:
Bà thấy thế nào khi các kỳ World Cup tới được trao cho Nga và Qatar tổ chức?
Thủ tướng Merkel: Fifa và UEFA phải minh bạch. Chuyện đó phải là như vậy, rằng mọi người không phải luôn lo lắng vì nó. Rất có thể, ở đâu đó vẫn có những chuyện trái với luật pháp. Trong những năm qua chúng ta đã mất rất nhiều lòng tin về những chuyện như vậy. Chúng ta không thể lúc nào cũng tổ chức những sự kiện lớn như thế này ở những đất nước mà chúng ta cho rằng, họ có một chế độ chính trị phù hợp theo cách nhìn của chúng ta. Nhưng ít nhất nó cũng phải đạt được những điều kiện tối thiểu đã đề ra.
Chúng ta không thể làm ngơ khi trên công trường xây dựng sân vận động, công nhân phải làm việc trong một môi trường quá khắc nghiệt và nhận được những đồng lương chết đói, trong khi nhờ có nó những người khác đã kiếm được những khoản lợi kếch xù.
Lahm: Vẫn còn bao nhiêu phần của một nhà Vật lý học trong bà? Khoa học tự nhiên đã ảnh hưởng tới bà như thế nào?
Thủ tướng Merkel: Hồi đầu tôi mới làm chính trị, tôi không thể nói những bài diễn thuyết dài. Trong ngành Vật lý người ta không nói nhiều như vậy và nếu có thì chỉ là những bài rất ngắn. Tôi rất khó chịu khi người ta làm chính trị lại nhắc đi nhắc lại một vấn đề nhiều lần đến như vậy.
Trong ngành khoa học tự nhiên mỗi bài diễn thuyết phải có một cái gì đó gọi là mới, nếu không thì họ đã đứng nhầm chỗ. Nhưng chính trị thì nhiệm vụ của họ lại khác, cái thông điệp đó phải tới được nhiều người nhất như có thể, một bài không thể đủ được. Tôi đã tốn khá nhiều thời gian cho sự thay đổi này. Hiện nay thì nhiều lúc tôi cũng cảm thấy ngạc nhiên, tôi đã nói lâu đến như vậy.
Lahm:
Tôi cũng có một công ty. Câu hỏi trọng tâm là: Tôi sẽ xây dựng một tập thể của tôi như thế nào? Bà có một tập thể để bàn về những vấn đề khác nhau hay không, hay Bà có những người nhất định nào đó?
Thủ tướng Merkel: Có rất nhiều, rất nhiều công chức tin cậy, có thể cung cấp cho tôi những thông tin chuyên đề. Ngoài ra còn có một vài cá nhân, họ luôn chia sẻ với tôi ý nghĩ của họ. Có một mối nguy hiểm đối với người làm chính trị, rằng những điểm yếu của họ không được nhắc đến. Về điểm này tôi luôn phải hết sức chú ý, ai đang ở bên cạnh mình, họ phải nói với tôi nếu có gì đó không ổn hoặc có điều gì tôi còn có thể làm tốt hơn.
Với những người này tôi có thể tranh luận nảy lửa với họ (Merkel tin tưởng một số rất ít những người xung quanh mình), trong đó có nữ chánh văn phòng, thư ký riêng Beate Baumann, nữ cố vấn truyền thông Eva Christiansen, người phát ngôn chính phủ Steffen Seibert, chánh văn phòng phủ Thủ tướng Peter Altmaier. Những đồng nghiệp thân tín nhất của bà Thủ tướng biết rằng, Bà ta sẽ không bao giờ tha lỗi nếu như họ không thẳng thắn.
Lahm: Có bao giờ bà bị đặt vào một tình thế hoàn toàn mới không?
Thủ tướng Merkel: Tất nhiên là có, lấy một ví dụ mà tôi hiện nay rất quan tâm. Triều Tiên và những vụ thử vũ khí nguyên tử của họ. Một chuyện rõ ràng rằng, chúng ta muốn tìm một phải pháp ngoại giao. Nhưng điểm để bắt đầu tiếp xúc là đâu? Người ta sẽ đi tiếp như thế nào? Chúng ta phải nói chuyện với ai? Ngay kể cả làn sóng người tỵ nạn tràn vào châu Âu cách đây hai năm cũng là một tình huống mà tôi hoàn toàn không có chuẩn bị trước. Người ta chỉ có thể đưa ra những quyết định lúc đó tùy theo tình hình thực tế. Hay là cuộc khủng khoảng đồng Euro ở Hy lạp khi đang là chủ đề nóng trên chính trường. Đó cũng là những điều hấp dẫn khi làm chính trị, Ông không thể biết khi buổi sáng ông đến phủ Thủ tướng làm việc mà đến tối sẽ xảy ra những chuyện gì và Ông phải phản ứng như thế nào.
Lahm:
Bà phải tiếp xúc với rất nhiều người, nhiều nhân vật còn là người đứng đầu Chính phủ. bà có bao giờ ngấy ai đó đến tận cổ không?
Thủ tướng Merkel: Tôi không ngồi đó cùng với gia đình hay với những người bạn thân của mình. Tôi là Thủ tướng CHLB Đức và người ngồi đối diện tôi cũng là người đứng đầu chính phủ hay Tổng thống đất nước của họ. Mỗi người đại diện cho quyền lợi đất nước mình. Sẽ là không đúng, nếu hành xử mang cảm tính. Khi tiếp xúc, tôi tự nói với mình: Tôi muốn được cái gì? Cái gì là có lợi cho đất nước chúng ta? Điểm tương đồng nằm ở đâu? Và trong câu chuyện tôi tìm ra điều đó. Một là, chúng tôi tìm ra một tiếng nói chung, nếu không, người ta giữ lập trường của mình.
Cũng như trong bóng đá, người đối đầu trực tiếp với ngài là cầu thủ Dortmnd và cậu ấy là một người rất dễ mến. Nhưng khi Bayern và Dortmund đối đầu trên sân thì những điều dễ mến đó chả giúp được gì. Đây là cuộc đối đầu giữa hai quyền lợi - công bằng theo luật. Nhưng tôi lúc nào cũng muốn mang về một thứ gì đó. Tập trung toàn bộ vào một thứ, đó là cái gì có lợi cho nước Đức và thường là cho cả châu Âu.
Lahm:
Doanh nghiệp chịu nhiều quy định của chính phủ. Điều gì là tốt và điểm nào còn có thể phát triển tốt hơn nữa nếu như so sánh với thế giới?
Thủ tướng Merkel: Ông đã trở thành doanh nhân, trong một thời đại mà công nghệ thông tin đang làm thế giới thay đổi đến mức không tưởng. Đối với nhiều ngành đó là một bước ngoặt. Khách hàng muốn có những sản phẩm dành cho riêng mình. Nhưng Công ty lớn cung cấp dịch vụ thông tin lại không nằm ở châu Âu. Chúng ta vẫn là một nước công nghiệp sản xuất hàng đầu. Nhưng thách thức lớn nhất với chúng ta lại là, không thể để mất mối quan hệ gắn bó với khách hàng vào tay những Công ty nước ngoài, những Công ty này đang có trong tay rất nhiều thông tin về thị hiếu tiêu dùng của khách hàng.
Để làm được việc đó, chúng ta phải đầu tư vào nghiên cứu, phát triển, nâng đỡ những doanh nghiệp trẻ có những ý tưởng mới. Chúng ta hiện nay có một cuộc sống không tệ, nhưng nó cũng ẩn chứa những nguy cơ, rằng chúng ta không mở cửa đối với những cái mới như những đất nước đang phát triển, những nước cũng đang muốn vươn tầm lên một đẳng cấp khác. Chúng ta phải tìm ra một con đường độc đáo cho riêng mình.
Lahm:
Tôi hiện nay đang tận hưởng tự do của mình, tôi không còn phụ thuộc vào đội bóng hay thi đấu và lịch tập. Một ngày đi công tác của Bà bận rộn như thế nào?
Thủ tướng Merkel: Tôi biết, tôi đang ở một vị trí được ưu tiên nên tôi không bị phụ thuộc vào tình trạng giao thông. Nhưng một ngày làm việc của tôi đã được phân định từ trước rõ ràng. Tốt nhất đối với tôi là buổi sáng có thể bắt đầu chính xác và có thể đến mọi nơi theo đúng giờ dự kiến. Mệt mỏi nhất là những lúc đến đúng giờ nhưng không được gì hay sau đó không thể di chuyển đi chỗ khác theo dự kiến mà lại là: Bà còn 5 hay 10 phút nữa không? Tôi rất nghiêm khắc với những chuyện như thế này.
Lahm:
Ngày xưa khi di chuyển cùng đội bóng, chúng tôi thích đánh bài. Khi đi công tác Bà có phút nào để nghỉ ngơi hay làm một việc gì đó khác không?
Thủ tướng Merkel: Nếu không quá mệt, thỉnh thoảng tôi đọc một cái gì đó. Tôi không thích đánh bài, nhưng tôi cũng nghe nhạc trên máy bay hay xem một bộ phim. Nhưng kể cả trên máy bay chúng tôi cũng có rất nhiều việc để làm, chuẩn bị cho một buổi nói chuyện hay đáng giá về nó khi đã kết thúc. Thời gian rỗi tôi có không nhiều.
Lahm:
Động lực lớn nhất của tôi là gia đình. Họ sống như thế nào đối với tôi là điều quan trọng nhất. Cha tôi ngày xưa đã đi làm từ rất sớm và may mắn khi 63 tuổi được nghỉ hưu với trọn vẹn tiền lương của mình. Tôi muốn hỏi tiền hưu và chăm sóc người cao tuổi hiện nay đang là mối quan tâm của nhiều người. Bà có thể làm gì để cho họ yên tâm hơn về tương lai?
Thủ tướng Merkel: Rất nhiều người lo sợ rằng mình bị mất khả năng lao động trước khi đến tuổi nghỉ hưu. Đó là nguy cơ sẽ dẫn đến nghèo khó. Cũng chính vì vậy mà đã hai lần trong 4 năm gần đây chúng ta đã cải thiện lương hưu cho những người mà 50 hay 55 tuổi đã mất khả năng lao động vì có thể họ sẽ rơi vào tình trạng phải sống trong nghèo khổ mặc dù trước đó có thể đã đi làm tới 30 năm.
Một đòi hỏi khác đang thách thức, đó là việc chăm sóc người cao tuổi. Rất nhiều điều dưỡng viên đã chia sẻ với chúng tôi, họ muốn có nhiều thời gian hơn nữa dành cho những người đang được họ chăm sóc. Cũng chính vì vậy chúng ta phải xem lại công tác nhân sự. Chưa kể đến tiền lương chưa xứng đáng với gáng nặng công việc. Một phần những chênh lệnh về thu nhập giữa phụ nữ và nam giới ở Đức cũng xuất phát từ những ngành nghề khác nhau ví dụ như giữa nghề điều dưỡng và thợ điện, cơ khí. Chúng ta phải tiếp tục công việc tìm cách từng bước làm cho khoảng cách này ngắn lại.
Lahm: Tôi có cái may mắn là, khi đi nghỉ có thể tắt điện thoại hay ngày hôm sau gọi lại. Bà có tự cho phép mình được nghỉ ngơi hoàn toàn không?
Thủ tướng Merkel: Không, không thể được. Là Thủ tướng tôi luôn mang nhiệm vụ. Khi xảy ra bất cứ một điều gì trên thế giới, thì lúc đó có là tối Chủ Nhật hay nửa đêm tôi cũng phải sẵn sàng.
Lahm:
Bà có một cái điện thoại không bao giờ tắt?
Thủ tướng Merkel: Đúng vậy, nó để mọi người có thể liên lạc với tôi bất lúc nào. Nếu vì một lý do nào đó, tôi không nghe thấy điện thoại thì có người luôn biết tôi ở đâu. Kể cả khi đi nghỉ tôi cũng mang theo một nhân viên văn phòng. Người đó sẽ sắp xếp các cuộc gọi theo một thứ tự, điều gì cần làm ngay và cái gì có thể đợi vài giờ. Nhưng phần lớn là những việc có thể đợi. Tôi cũng đã từng phải gọi điện từ một cái lều trên đỉnh núi mà tôi vừa vất vả lắm mới leo lên được đó (cười...)
Lahm: Bao nhiêu ngày trong năm Bà là Angela Merkel?
Thủ tướng Merkel: 365 ngày....
Lahm:
Đối với Bà, có ngày thường không?
Thủ tướng Merkel: Ý anh là, khi nào tôi mang tư cách cá nhân? Cũng vì tôi mang trên mình cương vị nên đi đâu tôi cũng phải tính đến, người ta sẽ chụp ảnh tôi hay hỏi tôi điều gì đó. Bà làm gì ở đây thế này? Cái này bà phải biết chứ... Tôi luôn cố gắng tối Thứ Bảy sẽ ở nhà và không làm gì nhiều quá. Tôi sẽ nấu món gì đó. Tôi cũng đi chợ và không cần ai phải làm việc này cho tôi.
Ngay cả khi ở chợ người ta cũng chụp ảnh tôi, nhưng selfie ở chợ thì tôi sẽ không làm nữa, tôi đã có những kỷ niệm không tốt về chuyện này, nó đã làm tôi lẫn lộn hết cả - tôi đã mua nhầm đồ mang về nhà, và tất nhiên là khi tôi đang nhổ cỏ cho chậu hoa thì tôi cũng không để ý đến đầu tóc của mình.
Lahm:
Câu hỏi cuối cùng, vì chúng ta đã sắp bầu cử. Ngày bầu cử của Bà sẽ thế nào? Bà có hồi hộp không? Với tôi thì nó như trận đấu, một là thắng hai là thất bại, nhưng với Bà nó quyết định cho cả 4 năm tới.
Thủ tướng Merkel: Đầu tiên là ngủ cho đủ giấc, mặc dù chẳng thể ngủ ngon được. Sau đó thì nó cũng như trước một trận đấu bóng quan trọng thôi. Người ta chờ đợi cho đến thời khắc nó qua đi và biết kết quả trận đấu. Đến tối Chủ Nhật tôi vẫn có thể làm thêm một vài việc sau đó thì hoàn toàn bị vào thế thụ động. Điều khác nhau lại là ông chờ đợi một trận đấu quyết định và sẽ cống hiến tất cả trong trận đấu. Với tôi thì những điều đó đã làm từ trước rồi, những lần tranh luận trên truyền hình, những buổi ra mắt diễn thuyết công khai. Sau đó chỉ còn chờ đợi xem mình nhận được bao nhiêu điểm.
Toàn bộ cuộc phỏng vấn được các phóng viên Roman Eichinger, Miriam Hollstein và Kai Traemann ghi chép lại và đăng tải trên báo Bild ngày Chủ Nhật số ra ngày 17/09/2017
Philipp Lahm:
Sinh ngày 11/11/1983 tại Munich - vừa được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất Đức mùa bóng vừa qua. Trong sự nghiệp cầu thủ, Lahm đã thi đấu 385 trận cho Bayern Munich và 113 trận cho tuyển Đức.
Lahm cùng với Bayern 6 lần vô địch Đức và 6 lần đoạt Cup Liên đoàn, 1 lần vô địch UCL. Đây cũng là thủ quân đội tuyển Đức vô địch thế giới năm 2014. Philipp Lahm và vợ Claudia có một con trai 6 tuổi và một con gái 6 tuần.
Thủ tướng Đức Angela Merkel và Philipp Lahm quen biết nhau từ năm 2006, khi bà Thủ tướng tham dự trận bán kết giữa Đức và Itaty ở Dortmund. Sau thất bại, bà Thủ tướng đã vào phòng động viên và an ủi các cầu thủ Đức, ít lâu sau đó họ được mời tới ăn tối tại phủ Thủ tướng. Lahm và Merkel quen biết và tôn trọng lẫn nhau, đây là một điều có thể thấy rất rõ trong buổi trò chuyện này.
Trong khi bà Thủ tướng nói chuyện và trả lời phỏng vấn rất bài bản và chuyên nghiệp thì ngược lại, trong lần trò chuyện với Lahm bà đã có những thổ lộ rất riêng tư. Cuộc trò chuyện này đã được Lahm định hướng từ trước, Lahm lấy tư cách cá nhân để hỏi Thủ tướng chứ không đại diện cho bất cứ một cơ quan hay tổ chức nào.
Lahm nói về cảm nghĩ của mình sau buổi phỏng vấn: "Tất nhiên đây là một điều rất đặc biệt khi được nói chuyện với Thủ tướng trước ngày bầu cử. Tôi có cảm giác rằng, bà Thủ tướng đã quan tâm đến những câu hỏi của tôi, hiểu tôi đã nhìn nó như thế nào. Tôi nghĩ rằng, đây cũng là những điều tốt đẹp nhất mà người ta có thể mong đợi ở những người làm chính trị khi họ thành thật trả lời những câu hỏi mà mọi người đang quan tâm và hơn tất cả nó toát lên tình người. Chính trị và bóng đá là hai chuyện hoàn toàn khác hẳn nhau, mặc dù vậy tôi vẫn tin là người ta có thể học rất nhiều từ đó. Hãy đặt lợi ích chung của tập thể lên hàng đầu. Mỗi người phải làm tốt công việc của mình dù ở bất cứ vị trí nào."