Cùng với những con thác, hồ nước và những cánh rừng hàng thông trăm tuổi, núi lửa Chư Đăng Ya cũng là một địa danh được nhiều người ghé thăm nhất khi đến du lịch phố núi Gia Lai.
Nằm cách trung tâm Thành phố Pleiku khoảng 30km về hướng Đông Bắc, núi lửa Chư Đăng Ya thuộc làng Ploi Lagri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Păh (Gia Lai) có độ cao khoảng 975m so với mực nước biển.
Theo các nhà khảo cổ, Chư Đăng Ya là miệng núi lửa được tạo thành bởi dòng nham thạch phun trào cách đây hàng triệu năm.
Theo tiếng đồng bào J’rai, Chư Đăng Ya có nghĩa là "củ gừng dại." Truyền thuyết kể rằng xưa kia có một bà cụ sống dưới chân núi. Ngày nọ, bà bị đau bụng và được thầy lang trong vùng chữa trị mà bệnh không khỏi. Trong cơn đau tuyệt vọng, bà gắng sức leo lên ngọn núi gần nhà mong tìm được thứ gì đó có thể giúp mình.
Lên đỉnh núi, bà thấy đám gừng mọc tự nhiên xanh tốt và nghĩ đó là thứ Giàng (trời) cho nên liền đào lên ăn. Ngay sau đó, bà cảm thấy đỡ hơn rất nhiều. Bà bèn lấy thêm ít củ nữa mang về nhà ăn thì bệnh tình hết hẳn.
Câu chuyện của bà lan rộng quanh vùng và từ đó người Jrai ở đây gọi ngọn núi ấy là Chư Đăng Ya.
Vẻ đẹp của Chư Đăng Ya mang nét bình dị của vùng đất Tây Nguyên nắng gió tuy hoang sơ, mộc mạc nhưng lại quyến rũ đến vô cùng.
Năm 2018, tạp chí Daily Mail (Anh) đưa núi lửa Chư Đăng Ya vào danh sách điểm đến rất đáng ghé thăm, mặc dù đây là núi lửa không còn hoạt động và đã nguội lạnh hàng triệu năm. Theo Daily Mail, đây là địa điểm khiến du khách thích du lịch mạo hiểm phải mê mẩn vì cảnh quan thiên nhiên cùng văn hóa bản địa đặc sắc.
Năm 2020, Núi lửa Chư Đăng Ya lọt top 50 ảnh phong cảnh đẹp nhất thế giới tại cuộc thi ảnh phong cảnh Landscape do Agora tổ chức.
Núi lửa Chư Đăng Ya đã ngưng hoạt động hàng triệu năm, đến nay dấu tích nham thạch còn sót lại biến vùng đất này trở nên vô cùng màu mỡ. Người dân bản địa đã tận dụng sự màu mỡ của đất để gieo trồng rất nhiều loại nông sản như dong riềng, ngô, bí khoai. Chính hoạt động canh tác này cũng mang đến cho Chư Đăng Ya một vẻ đẹp rất ấn tượng.
Nhìn từ trên cao, núi lửa Chư Đăng Ya có hình phễu lớn, với cảnh sắc thiên nhiên đa dạng. Bao quanh núi lửa là những cây cổ thụ, cây bụi và những thửa ruộng hoa màu tươi tốt.
Người ta thường nói Chư Đăng Ya như một thiếu nữ vùng sơn cước thích làm đẹp, vào mỗi mùa ngọn núi này lại mang một vẻ đẹp riêng khiến bất cứ ai khi chừng chân nơi đây cũng đều cảm thấy xao xuyến không muốn rời bước.
Khi sắc đỏ thắm của những bông dong riềng nở rộ cũng là lúc báo hiệu mùa mưa về. Lúc này cây cối có màu xanh mơn mởn, khung cảnh ở Chư Đăng Ya cũng vì thế mà tràn đầy sức sống.
Vào mùa khô, Chư Đăng Ya lại mang một vẻ đẹp hoang sơ, với những cành cây khẳng khiu, tàn lụi mùa thay lá.
Chư Đăng Ya đẹp nhất là khi vào mùa hoa dã quỳ, lúc này không gian của ngọn núi sẽ được bao phủ bởi sắc vàng rực rỡ từ những triền đồi đến tận miệng núi lửa. Cảnh sắc Chư Đăng Ya lúc này trở nên diễm lệ và ấn tượng hơn hẳn những thời điểm khác trong năm.
Từ vòm núi lửa Chư Đăng Ya, du khách thỏa sức dõi mắt nhìn toàn cảnh phố núi Pleiku, danh thắng Biển Hồ; đồng thời ngắm cảnh và chụp hình những dải hoa dã quỳ hữu tình nở rộ quanh miệng núi, dưới chân núi…
Lang thang qua miền núi lửa Chư Đăng Ya , du khách sẽ bắt gặp những viên nham thạch trên lối đi, trong những luống khoai lang hay rải rác trong đám dã quỳ. Những viên đá nhiều kích cỡ, hình dạng là chỉ dấu của ngọn núi lửa hàng triệu năm trước.
Đến với Tuần lễ Hoa Dã quỳ-Núi lửa Chư Đăng Ya năm 2023 khai mạc từ ngày 10/11, du khách được hòa mình vào không khí lễ hội, trải nghiệm các hoạt động văn hóa đặc sắc, xem nghệ nhân trình diễn nghệ thuật đan lát, tạc tượng gỗ, dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ dân tộc và hướng dẫn du khách trải nghiệm các loại hình nghệ thuật dân gian mà còn được tham gia vào các hoạt động văn hóa đậm chất Tây Nguyên.
Núi lửa Chư Đăng Ya thật sự là một thiên đường cho những ai yêu thích vẻ đẹp hoang sơ, quyến rũ của đại ngàn Tây Nguyên. Chính bởi vẻ hoang sơ mà Chư Đăng Ya trở thành một điểm du lịch rất nổi tiếng, khiến các tín đồ xê dịch gần xa bị mê hoặc.
Tới đây, du khách sẽ cảm thấy vô cùng khoan khoái, bình yên. Mọi mệt nhọc, lo toan của cuộc sống dường như sẽ bị bỏ quên khi chúng ta được đắm chìm trong không gian mênh mông của đại ngàn. Cảm giác đọng lại sẽ là sự thư thái và yên ả, nơi mà chỉ có cỏ cây, hoa lá dưới mỗi bước chân./.
