Các tay súng Boko Haram. (Nguồn: Independent/TTXVN) Theo nhận định của bài viết trên trang mạng dailymaverick.co.za, các cuộc tấn công liều lĩnh của nhóm khủng bố Boko Haram nhằm vào quân đội Nigeria đã cho thấy những điểm yếu trong chiến lược quân sự của Abuja. Nội dung bài viết như sau:
Trong gần 3 năm qua, chính phủ Nigeria vẫn yên tâm với tuyên bố đã "đánh bại" Boko Haram. Tuy nhiên, gần đây nhóm khủng bố này đã chứng tỏ sự liều lĩnh và táo bạo mới với các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu quân sự của Nigeria.
Phản ứng của chính phủ Nigeria chỉ là tái tổ chức đội ngũ lãnh đạo chủ chốt của quân đội ở phía Đông Bắc - một đối sách dường như chỉ mang tính "tượng trưng, ít thực chất."
Nhiều khả năng yếu tố làm thay đổi cuộc chiến ở quốc gia này lại bắt nguồn từ việc Boko Haram khai thác một số "điểm mù" trong phương pháp đối phó của quân đội Nigeria.
Trước đó, chiến thuật thay đổi chỉ huy (mỗi khi có sự cố xảy ra) đã được áp dụng nhiều lần nhưng có rất ít tác động đến nỗ lực chống khủng bố. Trong hai năm qua, đã có 4 lần thay đổi lãnh đạo quân đội phụ trách chống khủng bố.
Lần này, thay đổi lớn nhất là vị trí chỉ huy lực lượng quân đội giám sát chiến dịch chống Boko Haram. Chỉ huy mới của chiến dịch Lafiya Dole là Thiếu tướng Abba Dikko (thay cho Thiếu tướng Rogers Nicholas, người vốn đảm nhận vị trí này chưa đầy một năm).
Ngoài sự yếu kém về khả năng lãnh đạo, vẫn còn 3 câu hỏi liên quan đến thế yếu của quân đội Nigeria trong cuộc chiến chống khủng bố.
Đầu tiên, quân đội nước này phải tiến hành điều tra tại sao một số căn cứ quân sự liên tiếp bị tấn công.
Thứ hai, cần tăng cường thông tin tình báo bao gồm cả việc hợp tác chặt chẽ hơn với người dân địa phương bởi họ biết rõ địa bàn hoạt động của Boko Haram.
Thứ ba, những bất bình của binh lính phải được giải quyết để cải thiện tinh thần.
[Nhóm thánh chiến Boko Haram chiếm giữ thị trấn ở Đông Bắc Nigeria]
Có thể điểm lại một số cuộc tấn công như sau: Ngày 13/7 vừa qua, phiến quân Boko Haram đã phục kích một đoàn xe quân sự ở bang Borno. Sau đó, ngày 19/7 binh sỹ bị tấn công khi đang hộ tống các doanh nhân ở khu vực gần biên giới với Cameroon.
Ngày 21/7, Boko Haram lại tấn công vào một căn cứ quân sự khác. Trong khoảng thời gian 6 tuần đã có 4 căn cứ quân sự bị tấn công, trong đó một căn cứ có hơn 700 binh sỹ đồn trú.
Ngoài các mục tiêu quân sự, Boko Haram còn tấn công, giết hại dân thường. Các cuộc tấn công của nhóm cực đoan này tương đối phức tạp - có thể được thực hiện bởi phe Boko Haram của Abu Musab al-Barnawi - đối tượng có khuynh hướng tấn công quân đội. Rõ ràng, quân đội Nigeria cần phải điều tra xem liệu những cuộc tấn công này xuất phát từ sự yếu kém về an ninh tại các căn cứ quân sự hay là do lợi thế chiến thuật và sức mạnh ngày càng tăng của Boko Haram?
Xét về phương diện thông tin tình báo, chỉ huy quân sự mới, Thiếu tướng Abba Dikko, đối mặt với những thách thức đã tồn tại từ lâu.
Một mặt, quyền của công dân phải được bảo vệ nhưng mặt khác cũng phải xem xét kỹ lưỡng đối với những nhân tố ủng hộ Boko Haram ngay trong cộng đồng. Hơn bao giờ hết, vấn đề này càng cần được quan tâm giải quyết sau những tiết lộ gần đây rằng các thành viên Boko trở nên đông đảo hơn, bao gồm cả các giáo sỹ Hồi giáo.
Trên thực tế, quân đội Nigeria đã có được những tiến bộ nhất định liên quan đến việc ngăn chặn sự mở rộng địa bàn hoạt động của Boko Haram. Tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ để có thể kiểm soát được nhóm khủng bố này.
Để củng cố những thành quả đạt được trong cuộc chiến chống khủng bố, quân đội Nigeria cần quan tâm giải quyết bất bình của những binh sỹ đang trực tiếp tham gia chiến đấu. Chỉ huy chiến dịch cần tăng cường đối thoại để hiểu mối quan tâm của binh lính trên chiến trường.
Chẳng hạn, một số đơn vị phàn nàn về sự chậm trễ trong cung cấp vũ khí và nhu yếu phẩm khi đang bị nhóm khủng bố tấn công. Thật đáng tiếc, những kiến nghị của binh sỹ ngoài chiến trường đôi khi lại bị những người có thẩm quyền cảnh báo ngược, cáo buộc binh lính đào nhiệm khi đối mặt với khủng bố.
Việc đe dọa binh lính đang trực tiếp chiến đấu sẽ phản tác dụng và lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Giữa năm 2014, ở giai đoạn cao điểm các cuộc nổi dậy của Boko Haram, một cuộc binh biến của binh sỹ đã xảy ra và những người này đã bắn vào xe của một tướng quân đội.
Tháng 8 vừa qua, binh sỹ đã biểu tình ở sân bay Maiduguri, bang Borno. Các cuộc biểu tình mới nhất là nhằm phản đối quyết định tái triển khai binh sỹ cũng như kéo dài thời gian chiến đấu một cách không công bằng.
Sự liều lĩnh tấn công các mục tiêu quân sự phần nào sẽ giúp Boko Haram củng cố lực lượng khi biết khai thác những điểm yếu của quân đội Nigeria.
Với sự xuất hiện của phe Abu Musab al-Barnawi, quân đội Nigeria rất cần có thêm những giải pháp sáng tạo vượt ra ngoài cách thức đối phó đơn giản thuần túy là "thay thế chỉ huy."
Mặc dù nhóm cực đoan ít quan tâm đến vị trí chỉ huy nhưng sẽ khai thác triệt để các "lỗ hổng" của lực lượng này.
Boko Haram còn tồn tại ngày nào thì vẫn sẽ tiếp tục khai thác những điểm yếu của quân đội ngày ấy. Thực tế đã cho thấy sự thay đổi lãnh đạo cao nhất cũng không giải quyết được vấn đề.
Ngược lại, việc quan tâm nhiều hơn đến thông tin tình báo cũng như tinh thần của binh sỹ thì tình hình có vẻ lại trở nên khả quan hơn. Chừng nào vấn đề này còn tồn tại thì Nigeria vẫn chưa thể đưa ra tuyên bố rằng Boko Haram đã bị đánh bại./.
