Việc sử dụng rượu bia ở lứa tuổi vị thành niên/thanh niên đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Có đến 20% nam thanh niên lái xe sau khi sử dụng rượu bia bị chấn thương do tai nạn giao thông phải điều trị ít nhất 1 tuần.
Về các vấn đề xã hội, do sử dụng rượu bia có 6,5% học sinh từ lớp 8-12 gặp phải các vấn đề như nghỉ học, đánh nhau, mâu thuẫn với gia đình và bạn bè, hành vi tình dục không an toàn…
[Việt Nam đang ở mức báo động với mức tiêu thụ rượu, bia]
Đó là những con số được phó giáo sư Phạm Việt Cường - Trường Đại học Y tế công cộng dẫn chứng tại hội thảo đánh giá tác động kinh tế-xã hội liên quan đến Dự thảo Luật phòng chống tác hại của rượu bia do Bộ Y tế tổ chức chiều 15/11, tại Hà Nội.
Quan ngại về tuổi sử dụng rượu bia
Chủ trì hội thảo, ông Nguyễn Huy Quang – Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho hay, Luật phòng chống tác hại của rượu bia đang chịu sự tác động, giằng xé, đan xem lẫn lộn về lợi ích sức khỏe và lợi ích kinh tế.
Đáng lưu ý, đa số ý kiến tán thành dự thảo luật, bởi vấn nạn sử dụng rượu bia đang ở mức báo động, nếu Luật có các nội dung đáp ứng quy định khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) làm giảm ảnh hưởng tác hại rượu bia với sức khỏe.
Phân tích về lứa tuổi sử dụng rượu bia hiện nay, phó giáo sư Phạm Việt Cường – Trường Đại học Y tế công cộng cho biết, xu hướng trẻ hóa tuổi sử dụng rượu bia đang gia tăng một cách đáng quan ngại.
Sử dụng rượu, bia tại Việt Nam đang ngày càng trẻ hóa xu hướng trẻ hoá tuổi sử dụng rượu, bia là một vấn đề nghiêm trọng do các hệ luỵ về sức khoẻ, xã hội đối với giới trẻ.
Theo điều tra Quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam từ 14-25 tuổi gần đây nhất cho thấy, tỷ lệ vị thành niên/thanh niên có sử dụng rượu bia tăng gần 10% sau 5 năm (51% năm 2003 lên 60% năm 2008).
Tỷ lệ uống rượu, bia ở vị thành niên và thanh niên là gần 80% đối với nam và 36% đối với nữ. Phó giáo sư Cường chỉ rõ, đáng lưu ý, tỷ lệ sử dụng rượu bia trong độ tuổi pháp luật không cho phép (từ 14-17 tuổi) ở mức cao, chiếm tỷ lệ 47%.
Theo điều tra sức khỏe học sinh năm 2013 có 43% học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 đã uống cốc rượu/bia đầu tiên trước 14 tuổi và 22% đã uống đến mức say ít nhất 1 lần.
Các chuyên gia tại hội thảo phân tích, sử dụng rượu, bia ở trẻ em và thanh thiếu niên gây hậu quả nghiêm trọng hơn đối với người lớn. Do não bộ của một người trưởng thành tiếp tục phát triển đến tuổi 25.
Việc sử dụng rượu/bia ở lứa tuổi thanh thiếu niên, thanh niên có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển đố trong khi não bộ của vị thành niên đặc biệt dễ bị tổn thương bởi rượu bia. Đồng thời, tuổi sử dụng rượu bia càng sớm thì nguy cơ lệ thuộc rượu bia càng cao.
Giới trẻ phạm pháp hình sự liên quan đến rượu, bia
Tại hội thảo, các đại biểu đã dẫn con số nghiên cứu của Học viện cảnh sát tại 11 tỉnh thành vào năm 2015, phạm pháp hình sự liên quan đến rượu, bia trong độ tuổi trước 30 chiếm tới 70% và nguyên nhân của việc số đối tượng vi phạm pháp luật do sử dụng rượu, bia và đồ uống có cồn chủ yếu nằm trong độ tuổi 16-30.
Nguyên nhân là do đây là lứa tuổi còn trẻ, bồng bột, cá tính năng động, thích thể hiện bản thân cũng như chưa có được những suy nghĩ chín chắn về lời nói, hành động của mình; lứa tuổi này có nhiều các mối quan hệ trong xã hội, bị ảnh hưởng lớn bởi tâm lý đám đông, dễ bị lôi kéo, kích động dẫn đến thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.
“Đây là vấn đề nhức nhối nếu không hành động và tiếp tục để hiện trạng pháp luật như hiện nay thì tình trạng này sẽ tiếp tục gia tăng và nguy cơ mất an ninh trật tự xã hội tiếp tục tăng cao, trong đó đau lòng nhất là đối tượng gây ra các phạm pháp hình sự liên quan đến rượu, bia lại là lứa tuổi thanh niên - tương lai của đất nước,” ông Quang chỉ rõ.
Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Tiên - Nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội đã có bài trình bày về Dự án Luật phòng chống tác hại của rượu bia nhìn từ khuyến cáo của WHO và giải pháp luật của một số quốc gia tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (Hiệp định CPTPP) và WHO.
Ông Tiên phân tích về tính đáp ứng của dự thảo luật so với khuyến cáo của WHO.
Ông Tiên cho rằng, còn nhiều khoảng trống mà dự án Luật chưa điều chỉnh, đặc biệt là ba biện pháp hiệu quả nhất mà tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo.
“So với các khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới tại Chiến lược toàn cầu nhằm giảm tác hại của việc sử dụng đồ uống có cồn ở mức có hại thì còn nhiều khoảng trống mà dự án luật chưa điều chỉnh, đặc biệt là 3 biện pháp hiệu quả nhất mà tổ chức y tế thế giới là Kiểm soát sự sẵn có của rượu, bia; Kiểm soát marketing rượu, bia; Chính sách thuế và giá.
Nếu không quy định hoàn chỉnh các biện pháp theo khuyến cáo của WHO thì khó đạt được mục tiêu của luật. Tuy nhiên, để phù hợp với điều kiện Việt Nam thì có thể quy định lộ trình để thực hiện toàn diện các biện pháp khuyến cáo của WHO đến 2025,” ông Nguyễn Văn Tiên nhấn mạnh.
Luật phòng chống tác hại rượu bia với những quy định nhằm định hướng người dân trong việc tiêu dùng rượu, bia hợp lý không nhằm mục đích cấm việc sử dụng rượu, bia.
Dự thảo Luật phòng chống tác hại rượu bia đang được Bộ Y tế trình Quốc hội để xem xét, góp ý.
Dự án luật này đang rất được quan tâm bởi không chỉ liên quan tới việc bảo vệ sức khỏe của người dân mà còn liên quan tới cả các khía cạnh kinh tế, văn hóa./.
Hiệp định CPTPP với sự tham gia của 11 quốc gia trong đó, các quốc gia đều có các chính sách, pháp luật liên quan phòng, chống tác hại của rượu, bia và cơ bản dựa trên các biện pháp đã được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo.Đặc biệt là 3 biện pháp quan trọng hiệu quả nhất là: hạn chế tính sẵn có, kiểm soát quảng cáo và chính sách liên quan đến thuế và giá.