Đề án Phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 phải có tiêu chí để lựa chọn "đúng và trúng" dự án quan trọng, cấp bách cho Đồng bằng sông Cửu Long, nhất là các dự án đa mục tiêu.
Đây là yêu cầu của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về kết quả xây dựng Đề án Phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050; tiến độ huy động nguồn lực triển khai Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, diễn ra chiều 24/10, tại Trụ sở Chính phủ.
Chú trọng quản lý tài nguyên nước
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Đề án Phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 nhằm nâng cao năng lực phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn; sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn nước, góp phần đảm bảo ổn định dân sinh, phát triển bền vững kinh tế-xã hội và giữ vững an ninh quốc phòng vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Đồng thời, Đề án làm cơ sở để các cấp, ngành tổ chức thực hiện đồng bộ giải pháp tổng thể, vừa cấp bách, vừa lâu dài nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu theo hướng quản lý rủi ro; từng bước chủ động kiểm soát hiệu quả các tác động, giảm thiểu thiệt hại do sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn gây ra.
Đề án nhằm giải quyết cơ bản tình trạng sụt lún đất tại các vùng trọng điểm đến năm 2030; chủ động kiểm soát hiệu quả hoạt động khai thác nước ngầm, tích trữ nước; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sạt lở bờ sông, bờ biển; chủ động sắp xếp lại dân cư, di dời các hộ dân ra khỏi khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở; đảm bảo kiểm soát xâm nhập mặn mùa khô, duy trì nguồn nước ổn định cho sản xuất nông nghiệp, 80% người dân nông thôn sử dụng từ nước sạch tập trung...
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh Đảng, Nhà nước, Chính phủ rất quan tâm và đã ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược, chương trình hành động có tính tổng thể phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long, thích ứng với biến đổi khí hậu. Các bộ, ngành cũng đã xây dựng, triển khai nhiều đề án, dự án liên quan.
Quá trình xây dựng Đề án, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải tiếp cận tổng thể, hệ thống, bám sát Nghị quyết 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu, Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch, đề án đã được xây dựng.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giao thông Vận tải... rà soát, xác định các mục tiêu cụ thể, tránh chồng chéo với các dự án, đề án đã được triển khai, bảo đảm khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của Đồng bằng sông Cửu Long.
"Chìa khóa” là kết hợp dự án hạ tầng thủy lợi và giao thông để quản lý tài nguyên nước, điều tiết lũ thượng nguồn và phân phối nước ngọt cho vùng trung tâm Đồng bằng sông Cửu Long, vùng ven biển; giảm khai thác nước ngầm để chống sụt lún; phòng, chống sạt lở bằng các công trình hạ tầng kỹ thuật kết hợp với quy hoạch, sắp xếp lại các khu dân cư ven sông, kênh, rạch và hỗ trợ chuyển đổi sinh kế cho người dân theo các vùng kinh tế nước ngọt, nước lợ, nước mặn.
Tránh trùng lặp
Liên quan đến tiến độ huy động nguồn lực triển khai Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ đã trao đổi về phương án huy động vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) để thực hiện hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết Bộ sẽ thay đổi cách tiếp cận từ “dự án” sang chương trình đầu tư công sử dụng vốn vay của WB và xin ý kiến Quốc hội cho áp dụng cơ chế đặc thù để phân bổ trực tiếp cho các địa phương thực hiện dự án thành phần.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho rằng với phương án Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan chủ quản đầu tư, trực tiếp ký kết và giải ngân vốn vay của WB trực tiếp cho địa phương (thay vì qua nguồn ngân sách Trung ương) thì dự án sẽ thực hiện được ngay, không vướng luật.
Về vấn đề này, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành, làm việc với WB và các nhà tài trợ quốc tế khác theo hướng, là dự án tổng thể do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm cơ quan chủ quản.
Bên cạnh đó, thiết kế dự án phải bám sát Nghị định số 112/2024/NĐ-CP quy định chi tiết về đất trồng lúa từ quy hoạch, mục tiêu, nhiệm vụ, dự án thành phần đến đánh giá kết quả, hiệu quả; từ đó kế thừa các nguồn đầu tư trong nước, ngoài nước, tránh trùng lặp./.
Đồng bằng sông Cửu Long sẽ có một triệu hécta lúa chất lượng cao, phát thải thấp
Đến năm 2030, Đồng bằng sông Cửu Long sẽ có một triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp và tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa sẽ đạt trên 50%.