Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc về xử lý Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam. (Ảnh: TTXVN) Phải công khai, minh bạch các giải pháp xử lý dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam là ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tường Chính phủ Lê Minh Khái, Trưởng ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành công thương tại buổi làm việc với Ủy ban Nhân dân tỉnh Long An ngày 26/3.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng trong 12 dự án yếu kém, Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã trình Bộ Chính trị phương án xử lý 8 dự án. Đối với 4 dự án còn lại (Bột giấy Phương Nam; Thép Lào Cai; Thép Thái Nguyên, Đóng tàu Dung Quất), dự án Nhà máy giấy Phương Nam là khó khăn nhất.
Tại buổi làm việc, nhiều ý kiến đều thống nhất dừng thực hiện dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam. Và để có phương án hiệu quả, đúng pháp luật, xử lý dứt điểm dựa án này, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Công Thương phối hợp với địa phương và các cơ quan liên quan bàn thảo, phân tích, tính toán, đề xuất "phương án cuối cùng."
Bên cạnh đó, các phương án phải làm rõ giải pháp về xử lý tài sản trên đất, nghĩa vụ trả nợ, các vấn đề liên quan đến đất đai… Đối với việc xử lý dây chuyền, máy móc, trang thiết bị, phải tính toán kỷ lượng để đạt hiệu quả cao nhất có thể; không thể bán cả dây chuyền thì phải tính toán bán từng bộ phận…
Đối với tỉnh Long An, nếu dự án chấm dứt, tỉnh sẽ thu hồi và quản lý, sử dụng đất đai theo quy định của Luật Đất đai và quy hoạch sử dụng đất của địa phương.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan trước 15/4/2023 phải trình Ban Chỉ đạo, để Ban Chỉ đạo trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam thuộc xã Thuận Nghĩa Hòa, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An có diện tích trên 45ha. Dự án được Thủ tướng Chính phủ cho phép Công ty Đầu tư phát triển Giao thông Vận tải (TRACODI) làm chủ đầu tư vào tháng 10/2003 với số vốn hơn 1.487 tỷ đồng, quy mô 100.000 tấn bột giấy/năm. Tháng 11/2007, TRACODI điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 2.287 tỷ đồng.
[Nhiều vướng mắc khi xử lý 12 dự án ngành công thương kém hiệu quả]
Tháng 6/2009, Thủ tướng Chính phủ quyết định chuyển giao chủ đầu tư dự án từ TRACODI sang Tổng Công ty Giấy Việt Nam (VINAPACO) do chủ đầu tư gặp khó khăn. Tổng số vốn TRACODI đã thực hiện đầu tư vào dự án là trên 2.000 tỷ đồng. Tháng 6/2012, VINAPACO cơ bản hoàn thành xây dựng, lắp đặt thiết bị và chạy thử không tải. Tuy nhiên, quá trình chạy thử có tải không thành công. VINAPACO tiếp tục điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 3.410 tỷ đồng và tìm các phương án đưa dự án vào hoạt động nhưng nhà máy không vận hành được.
VINAPACO nhiều lần đàm phán để ký lại hợp đồng chạy thử với nhà thầu ANDRITZ nhưng phía ANDRITZ không cam kết bảo đảm kết quả chạy thử ra được sản phẩm cuối cùng vì nghĩa vụ của nhà thầu với hợp đồng cung cấp thiết bị và dịch vụ kỹ thuật ký với TRACODI đã hết.
Sau khi xem xét, đánh giá toàn diện hiện trạng dự án, các Bộ, ngành và đơn vị có liên quan, Bộ Công Thương nhận thấy dự án đã không đạt được mục tiêu, việc đưa nhà máy vào vận hành không khả thi và đề xuất với Chính phủ cho phép dừng dự án.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái và lãnh đạo các Bộ, ngành khảo sát Dự án Nhà máy bộ giấy Phương Nam tại xã Thuận Nghĩa Hòa, huyện Thạnh Hóa. (Ảnh: TTXVN) Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đồng ý đề nghị của Bộ Công Thương về việc dừng đầu tư dự án, đồng thời giao Bộ Công Thương xây dựng phương án xử lý đối với dự án như thanh lý, nhượng bán...
Theo báo cáo Bộ Công Thương, đến thời điểm hiện tại, Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam đã thể hiện không khả thi do không còn vùng nguyên liệu (hiện khu vực không còn trồng đay - nguyên liệu để sản xuất của nhà máy). Giải pháp điều chỉnh tính năng sản xuất để phù hợp với các nguyên liệu khác cũng không khả thi, sản phẩm làm ra (chủ yếu là giấy in báo) khó tiêu thụ.
Mặt khác, Tổng công ty Giấy gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề liên quan đến tài chính của dự án và đang bị các chủ nợ khởi kiện./.
