Đã 5 tháng qua, tỉnh Quảng Ninh vẫn loay hoay chưa có phương án quản lý cho một loại hình kinh doanh dịch vụ mới - tàu du lịch kết hợp dịch vụ nhà hàng và biểu diễn nghệ thuật trên Vịnh Hạ Long, nhằm tạo ra sự công bằng trong kinh doanh trên địa bàn.
Thiếu tính pháp lý trong kinh doanh
Để có thêm sản phẩm hấp dẫn phục vụ du khách sau ngày du lịch được mở cửa trở lại khi kiểm soát được COVID-19, ngày 28/4/2022, Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long đã chính thức khai trương sản phẩm "Phố đêm du thuyền."
Sản phẩm này được thí điểm trong vòng 1 năm, tại khu vực nội thủy của Cảng tàu khách Quốc tế Hạ Long (phường Bãi Cháy) với 30 tàu khách tham quan vịnh được kinh doanh dịch vụ ăn đêm, hoạt động từ 17-23 giờ hằng ngày.
Bà Vũ Thị Vân Oanh, Phó trưởng Phòng Văn hóa Thông tin thành phố Hạ Long, cho biết trước đó, Quyết định 4088/2015/QĐ-UBND ngày 21/12/2015 về Quy định tạm thời quản lý Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, tàu khách tham quan không có chức năng tàu nhà hàng.
[Quảng Ninh thông tin về việc cấp phép biểu diễn ở "Phố đêm du thuyền"]
Tàu Ambassador Cruise II, con tàu du lịch đóng mới, đăng ký kinh doanh là tàu lưu trú (ngủ đêm trên Vịnh Hạ Long). Tuy nhiên, khi đóng mới xong, tàu này được bổ sung vào đội tàu kinh doanh ở “Phố đêm du thuyền” và hoạt động theo hình thức tàu nhà hàng kết hợp biểu diễn nghệ thuật.
Vấn đề chỉ phát sinh sau thời điểm hết hạn thí điểm 1 năm (từ ngày 28/4/2023).
Trong khi toàn bộ 30 tàu du lịch tham quan vịnh nằm trong danh sách “Phố đêm du thuyền” ngừng hoạt động, chỉ có tàu Ambassador Cruise II vẫn duy trì các hoạt động kinh doanh ăn uống và kết hợp tổ chức biểu diễn nghệ thuật trên tàu.
Theo ông Phạm Thanh Chiến, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Hạ Long Pacific, chủ sở hữu du thuyền Ambassador Cruise II, sản phẩm "Phố đêm du thuyền" tuy đã hết thời hạn thí điểm, song chính quyền địa phương chưa có văn bản chính thức nào dừng hoạt động.
Doanh nghiệp không sai khi tiếp tục tổ chức hoạt động kinh doanh bởi công ty được tự do kinh doanh ngành, nghề mà pháp luật không cấm.
Tại văn bản 5866/UBND-VHTT ngày 26/7/2023, thành phố Hạ Long nhấn mạnh việc hết thời hạn thí điểm mà chính quyền thành phố không quyết định dừng hoạt động tàu này vì tàu Ambassador Curuise II đã có đầy đủ các hồ sơ về đăng ký phương tiện, Giấy chứng nhận An toàn Kỹ thuật và Bảo vệ Môi trường, Giấy chứng nhận về Đảm bảo Phòng cháy, Chữa cháy và Cứu hộ, Cứu nạn, Giấy chứng nhận đủ điều kiện an ninh trật tự, Giấy chứng nhận Vệ sinh An toàn Thực phẩm, các giấy phép biểu diễn nghệ thuật do Sở Văn hóa và Thể thao cấp; căn cứ khoản 1, Điều 7 Luật Doanh nghiệp quy định về quyền doanh nghiệp “tự do kinh doanh ngành, nghề mà pháp luật không cấm.”
Đặc biệt, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh Ủy ban Nhân dân thành phố có văn bản gửi các sở, ngành, đơn vị liên quan xin ý kiến để nắm bắt thông tin, tăng cường thực hiện quản lý đối với phương tiện sau khi hết thời gian thí điểm. Song không một đơn vị nào phản hồi.
Tuy nhiên, căn cứ Khoản 2 Điều 3 của Quyết định 4088/2015/QĐ-UBND ngày 21/12/2015 về Quy định tạm thời quản lý hoạt động tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long và Quyết định 1069/2016/QĐ-UBND tỉnh Quảng Ninh ngày 8/4/2016 về sửa đổi một số điều của Quyết định 4088, tỉnh quy định rõ có 3 loại hình tàu hoạt động trên vịnh.
Đó là tàu tham quan là tàu du lịch chuyên vận chuyển và phục vụ khách tham quan; tàu lưu trú là tàu du lịch có buồng ngủ, trên hành trình có neo đậu lại để cho khách du lịch ngủ qua đêm trên Vịnh Hạ Long và Vịnh Bái Tử Long; tàu nhà hàng là tàu du lịch có đăng ký hoạt động nhà hàng nổi phục vụ ăn uống, không bố trí các buồng ngủ lưu trú trên phương tiện.
Như vậy, nhiều chủ tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long cho rằng tàu Ambassador Cruise II là tàu lưu trú, có buồng ngủ, không phải tàu nhà hàng. Do đó, khi hết thời điểm thí điểm mô hình “Phố đêm du thuyền” không được hoạt động.
Chính quyền thành phố bỏ ngỏ trả lời câu hỏi về cách thức kinh doanh của tàu Ambassador Cruise II.
Như vậy, hơn 150 tàu lưu trú đủ điều kiện về an toàn và nếu có thỏa thuận, ký hợp được đồng với đơn vị quản lý cảng, bến neo đậu cũng như được cấp phép biểu diễn nghệ thuật có được kinh doanh dịch vụ ăn uống, biểu diễn nghệ thuật trên Vịnh Hạ Long hay không?
Lúng túng trong quản lý
Chính quyền địa phương đang gặp khó khăn do các tàu kinh doanh ở "Phố đêm du thuyền" đều là tàu chở khách tham quan vịnh, hoặc tàu lưu trú trên vịnh, chưa có thiết kế rõ ràng là một tàu nhà hàng.
Ngành giao thông cho rằng theo thiết kế và giấy phép, các tàu tham gia "Phố đêm du thuyền" chỉ là các tàu du lịch đơn thuần, chứ không phải là tàu nhà hàng.
Hiện, chỉ có hai tàu nhà hàng được phép hoạt động vào ban đêm ở khu vực ven bờ Vịnh Hạ Long.
Đại diện Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long cho hay Cảng tàu đã triển khai theo đúng các văn bản về việc thí điểm “Phố đêm du thuyền.”
Đơn vị vẫn đang chờ thành phố Hạ Long và tỉnh Quảng Ninh ra quyết định chính thức có đưa “Phố đêm du thuyền” thành sản phẩm du lịch của địa phương không.
Trong thời gian này, hiện chỉ có tàu Ambassador Cruise II hoạt động trong vùng nước của Cảng tàu.
Phía Cảng tàu có trách nhiệm quản lý việc xếp khách xuống tàu có đúng trọng tải và quy định hay không. Các giấy phép về an toàn của tàu và giấy phép biểu diễn nghệ thuật, chủ tàu đều có.
Đại diện Cảng vụ Đường thủy Nội địa tỉnh Quảng Ninh cho hay tàu Ambassador Cruise II không xuất bến, chỉ di chuyển trong vùng nội thủy của Cảng tàu nên đơn vị không thể cấp lệnh xuất bến, lệnh xuất cảng.
Đơn vị chỉ nắm thông tin về số người lên tàu khi kinh doanh nhà hàng và biểu diễn nghệ thuật.
Đại diện Cảng vụ Đường thủy Nội địa tại Cảng tàu khách Quốc tế Hạ Long thừa nhận thực sự lo lắng nếu không may có sự cố xảy ra trên tàu Ambassador Cruise II, đơn vị không tránh khỏi trách nhiệm liên đới.
Trung tá Nguyễn Thành Hưng, Trưởng Phòng Cảnh sát Giao thông Thủy, Công an tỉnh Quảng Ninh, chia sẻ tàu Ambassador Cruise II hoạt động trong nội thủy của cảng tàu, không ra luồng, tuyến nên không thuộc quyền quản lý, kiểm tra của đơn vị.
Sau khi kết thúc phương án thí điểm “Phố đêm du thuyền,” Ủy ban Nhân dân thành phố Hạ Long đã có báo cáo về kết quả triển khai phương án thí điểm dịch vụ ăn uống trên tàu du lịch tại bến thủy nội địa thuộc Cảng tàu khách Quốc tế Hạ Long.
Đồng thời, Ủy ban Nhân dân thành phố đề xuất Ủy ban Nhân dân tỉnh phương án dịch vụ ngắm cảnh đêm trên tàu du lịch ven bờ Vịnh Hạ Long.
Ngày 21/7, Ủy ban Nhân dân tỉnh có Thông báo kết luật số 111/TB-UBND về ký kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh; trong đó, giao Sở Giao thông Vận tải chủ trì đề xuất các giải pháp liên quan đến phương án, nghiên cứu hoàn thiện mô hình quản lý tàu du lịch nói trên.
Trong lúc chờ Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh có ý kiến chính thức, việc tàu du lịch lưu trú Ambassador Cruise II vẫn hoạt động kinh doanh nhà hàng, tổ chức biểu diễn nghệ thuật gây ra những điều tiếng về sự mất công bằng trong kinh doanh cộng động ở Hạ Long.
Nếu tàu Ambassador Cruise II được đón khách tại bến neo đậu không sai về pháp luật, tất cả phương tiện khác chỉ cần đảm bảo các giấy phép con là được tổ chức như nhau?
Như vậy, việc quy hoạch và phân cấp rõ từng loại tàu theo Quyết định 4088 của Ủy ban Nhân dân tỉnh có còn hiệu lực, ông B.Đ, một chủ tàu có kinh nghiệm trên 20 năm kinh doanh tàu du lịch lưu trú trên Vịnh Hạ Long, đặt vấn đề./.