Địa bàn, lĩnh vực nào để xảy ra các vụ việc nghiêm trọng, phức tạp, kéo dài về tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả hoặc có cán bộ, công chức dưới quyền tiêu cực, tham nhũng, phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm người đứng đầu, xem xét điều chuyển, bố trí công tác khác.
Yêu cầu trên được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, Trưởng ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban Chỉ đạo 138/CP) và Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia) đặt ra tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác năm 2020 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2021 của hai Ban Chỉ đạo, ngày 7/1.
Tội phạm về trật tự xã hội giảm theo từng năm
Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình cho biết công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo; các bộ, ngành, địa phương, lực lượng chức năng và nhân dân tích cực thực hiện và đã đạt được những kết quả quan trọng, giữ vững an ninh, trật tự, an toàn xã hội, góp phần ổn định và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tăng thu ngân sách, bảo vệ môi trường kinh doanh, quyền lợi của người dân.
Đặc biệt, từ khi Thủ tướng Chính phủ thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm và Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các mặt công tác này đã có chuyển biến rõ rệt, đạt được những kết quả rất tích cực. Nhận thức của các cấp, các ngành được nâng lên. Vai trò, trách nhiệm của các lực lượng chức năng được đề cao.
Giai đoạn 2016-2020, tội phạm về trật tự xã hội giảm theo từng năm. Năm 2016 giảm 4,4%, năm 2017 giảm 3,02%; năm 2018 giảm 0,61%; năm 2019 giảm 7,39% và năm 2020 giảm 6,8%. 100% tin báo tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố được tiếp nhận, xử lý; tỷ lệ giải quyết tin báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố đạt trên 90%.
Tỷ lệ điều tra khám phá án hình sự bình quân trong 5 năm đạt 81,35%; án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt trên 95%; triệt phá 10.426 băng, tội phạm các loại.
Lực lượng chức năng phát hiện và điều tra khám phá nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng, buôn lậu, công nghệ cao, cờ bạc, ma túy, môi trường nghiêm trọng, được dư luận xã hội quan tâm, trong đó có 120/133 vụ án lớn thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo (chiếm 91%).
[Tình hình tội phạm, gian lận thương mại, hàng giả diễn biến phức tạp]
Về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các lực lượng chức năng của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã xử lý hơn 1,2 triệu vụ việc vi phạm, trong đó xử lý hình sự hơn 10 nghìn vụ với hơn 12.000 đối tượng liên quan, thu nộp ngân sách gần 117.000 tỷ đồng.
Những vụ việc điển hình như triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán 137 triệu lít xăng giả của đối tượng Trịnh Sướng ở Sóc Trăng (năm 2019); triệt phá đường dây buôn lậu 9,33 nghìn tấn xăng tại Bình Thuận (năm 2016)... và nhiều vụ việc gian lận liên quan đến chuyển giá, trốn thuế được Tổng cục Thuế phát hiện, xử lý. Nhiều vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy xăng dầu, khoáng sản, pháo nổ, hàng tiêu dùng... với số lượng lớn được các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý.
Một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình chỉ ra những hạn chế, tồn tại trong công tác phòng, chống tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả.
Điển hình như tình hình trật tự an toàn xã hội trên một số địa bàn còn phức tạp, một số loại tội phạm gia tăng: giết người cướp tài sản (tăng 9,38%), hiếp dâm, đặc biệt là hiếp dâm trẻ em (tăng 22,35%), lừa đảo chiếm đoạt tài sản (tăng 11,17%), chống người thi hành công vụ (tăng 14,31%). Hoạt động tội phạm “bảo kê, tín dụng đen," ma túy vẫn diễn ra phức tạp. Công tác phòng ngừa tội phạm, nhất là phòng ngừa xã hội, hạn chế các điều kiện nảy sinh tội phạm chưa hiệu quả, có nơi ở cơ sở còn buông lỏng.
Công tác chống buôn lâu, gian lận thương mại, hàng giả tuy được tập trung chỉ đạo nhưng vẫn chưa tạo được chuyển biến căn bản. Tình trạng hàng giả, hàng có nguồn gốc từ nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn bày bán công khai ở nhiều nơi và gia tăng mạnh trên môi trường mạng; trốn thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp qua khai báo gian dối về giá, số lượng, chuyển giá vẫn diễn biến phức tạp. Tình trạng lợi dụng chính sách quản lý rủi ro để buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, hàng giả xuất xứ, vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn diễn biến phức tạp... nhưng chưa có biện pháp ngăn chặn hiệu quả.
Chỉ ra nguyên nhân, Phó Thủ tướng nêu rõ trước hết là do chưa huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào cuộc. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền một số địa phương chưa quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo. Nhiều nơi vai trò của các lực lượng chuyên trách còn hạn chế, chưa xây dựng được lực lượng nòng cốt, chưa sâu sát nắm bắt tình hình địa bàn, khu dân cư.
Bên cạnh đó, một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm, yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, ý thức tuân thủ pháp luật chưa cao, còn có biểu hiện nể nang, bao che, thậm chí có trường hợp “bảo kê” cho các hành vi vi phạm pháp luật, nhất là đối với hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại... Cơ chế chính sách còn sơ hở, bất cập, tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng.
Ngăn chặn tình trạng tham nhũng, “tham nhũng vặt”
Lưu ý nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị các bộ, ngành địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, góp phần giúp Chính phủ thực hiện thành công toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch năm 2021 đã đề ra, củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp, tạo nền tảng vững chắc để đất nước phát triển nhanh và bền vững theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội.
Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tổ chức quán triệt triển khai, thực hiện nghiêm, có hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 138/CP, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về phòng, chống tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; luôn xác định các lĩnh vực công tác này là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên.
Cùng với đó, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; người đứng đầu các lực lượng chức năng phải có quyết tâm cao trong phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
“Thực hiện nghiêm các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là đấu tranh, ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ; tăng cường thanh tra, kiểm tra công vụ, kiên quyết ngăn chặn tình trạng tham nhũng, ‘tham nhũng vặt’ ở các cơ quan hành chính, không để người dân bức xúc, giảm sút niềm tin vào đội ngũ cán bộ, công chức," Phó Thủ tướng chỉ đạo.
Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tổ chức phòng, chống tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại ngay trong chính lực lượng chức năng, kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, loại ra khỏi bộ máy những cán bộ, công chức tha hóa, biến chất, tiếp tay cho tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật. Quyết tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức “liêm chính, bản lĩnh," có phẩm chất chính trị, năng lực, trình độ chuyên môn đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Đối với các loại tội phạm có tổ chức, mua bán người, xâm hại trẻ em, ma túy, “tín dụng đen," sử dụng công nghệ cao, khai thác cát sỏi, chặt phá rừng, vi phạm môi trường, tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19; buôn lậu…, các lực lượng chức năng cần xác lập chuyên án để mở rộng xác minh, điều tra triệt phá tận gốc, đánh trúng đối tượng cầm đầu.
Các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, vừa tiết kiệm chi phí quản lý cho nhà nước, chi phí thực hiện cho người dân, vừa góp phần ngăn chặn phát sinh tiêu cực... tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh./.