Ảnh minh họa. (Nguồn: Reuters) Theo project-syndicate.org, quyết định của chính phủ Anh cấm tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc tham gia vào mạng viễn thông không dây thế hệ thứ 5 (5G) là một cú đòn đau đối với Trung Quốc.
Cho đến gần đây, Trung Quốc vẫn hy vọng Anh duy trì quyết định trước đó của nước này cho phép gã khổng lồ công nghệ viễn thông của Trung Quốc cung cấp thiết bị không cốt lõi cho mạng lưới 5G của Anh.
Tuy nhiên, hai diễn biến gần đây khiến quyết định như vậy trước đó của Anh khó có thể trụ vững. Thứ nhất là việc Mỹ tăng cường cuộc chiến nhằm vào Huawei.
Hồi tháng 5/2020, Mỹ đã tung ra một đòn trừng phạt mới, theo đó, cấm các nhà cung cấp sử dụng công nghệ của Mỹ cung cấp chất bán dẫn cho Huawei.
Do công nghệ của Mỹ được sử dụng để chế tạo những chất bán dẫn hiện đại mà các sản phẩm của Huawei, bao gồm các trạm cơ sở 5G, cần đến, nên nguồn cung của Huawei sẽ bị cắt đứt, khiến Huawei gần như không thể chế tạo thiết bị 5G trong tương lai.
Nguy cơ một nhà cung cấp chủ chốt nào đó của Anh trong lĩnh vực mạng 5G không thể xây dựng và duy trì hệ thống của mình là mối đe dọa nghiêm trọng hơn nhiều so với nguy cơ bị Trung Quốc do thám thông qua mạng 5G.
Không một chính phủ có trách nhiệm nào có thể chấp nhận rủi ro như vậy. Vì vậy, số phận của Huawei chỉ tính bằng ngày sau khi chính phủ Mỹ đưa ra lệnh trừng phạt vào tháng 5.
[Hợp tác số Mỹ-Ấn để đối trọng tham vọng chiến lược của Trung Quốc]
Vào thời điểm ấy, câu hỏi duy nhất là khi nào Thủ tướng Anh Boris Johnson sẽ báo tin xấu cho Chủ tịch Tập Cận Bình.
Diễn biến thứ hai, vốn tạo điều kiện thuận lợi về mặt chính trị hơn cho Thủ tướng Johnson để đưa ra quyết định cấm Huawei, là việc Trung Quốc áp đặt Luật An ninh quốc gia mới đối với Hong Kong.
Luật lệ hà khắc này, vốn được đề xuất hồi cuối tháng 5 và được Quốc hội Trung Quốc thông qua hôm 30/6, chủ yếu là nhằm chấm dứt vị thế tự trị của thành phố từng là thuộc địa của Anh.
Theo quan điểm của London, hành động này của Trung Quốc là sự vi phạm trắng trợn Tuyên bố chung Trung-Anh hồi năm 1984 về Hong Kong, trong đó có cam kết của Trung Quốc tôn trọng và bảo vệ hệ thống pháp luật và các quyền tự do dân sự của thành phố này trong vòng 50 năm sau khi được Anh trao trả cho Trung Quốc hồi năm 1997.
Ban lãnh đạo Trung Quốc có thể cho rằng Anh quá yếu kém để có thể phản đối luật này. Rõ ràng, họ đã sai. Anh đã quyết định ủng hộ Hong Kong và Huawei là một mục tiêu hiện hữu dễ dàng nhắm đến.
Trung Quốc có thể tìm cách đáp trả và dường như có vô vàn cách thức để gây ảnh hưởng. Bắc Kinh có thể o ép các công ty Anh làm ăn kinh doanh tại Trung Quốc.
Ví dụ, tập đoàn ngân hàng Anh HSBC dễ trở thành mục tiêu bị Trung Quốc “hành,” vì các hoạt động của HSBC ở Hong Kong chiếm hơn 50% lợi nhuận và 1/3 doanh thu của tập đoàn này.
Trung Quốc cũng có thể muốn cắt giảm các giao dịch tài chính được thực hiện qua London và cắt giảm số sinh viên Trung Quốc theo học tại các trường của Anh.
Tuy nhiên, những biện pháp trả đũa như vậy, dù hấp dẫn đến mức nào, rốt cục sẽ gây ra hiệu ứng “boomerang.”
Việc đẩy HSBC ra khỏi Hong Kong chắc chắn sẽ thiêu rụi danh tiếng trung tâm tài chính toàn cầu của thành phố này, vì Trung Quốc sẽ không thể tìm được một ngân hàng toàn cầu khác để đảm nhiệm vai trò thiết yếu của HSBC.
Trong khi đó, trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ ngày càng gia tăng, khó có thể nghĩ tới khả năng Bắc Kinh sẽ tìm đến ngân hàng Citi hay JPMorgan Chase của Mỹ để thay thế vai trò của HSBC.
Tương tự, những biện pháp hạn chế du học sinh Trung Quốc đến Anh sẽ gây tổn hại cho Trung Quốc nhiều hơn. Hiện khoảng 120.000 sinh viên Trung Quốc đang theo học tại Anh.
Thách thức đối với Trung Quốc là sẽ không có nhiều lựa chọn nào khác thay thế nếu nước này muốn cử sinh viên của mình theo học tại nơi khác. Mỹ đang cân nhắc hạn chế sinh viên Trung Quốc theo học tại nước này vì những lý do an ninh quốc gia.
Trung Quốc đã dọa Australia rằng nước này sẽ cắt giảm số sinh viên và khách du lịch Trung Quốc đến Xứ sở chuột túi. Trong khi đó, các trường đại học của Canada, vốn hiện có khoảng 140.000 sinh viên Trung Quốc đang theo học, lại có năng lực hạn chế trong việc tiếp nhận sinh viên quốc tế đến theo học.
Hơn thế, khi Trung Quốc và Canada vướng vào đối đầu ngoại giao về việc dẫn độ Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu từ Canada về Mỹ, việc Trung Quốc gửi thêm nhiều sinh viên của mình đến Canada là điều khó có thể xảy ra.
Điều này chỉ đơn thuần minh chứng cho thực tế ảm đạm mà Tập Cận Bình hiện phải đối mặt: Trung Quốc hiện đang nhanh chóng đánh mất bạn bè vào thời điểm cần tới họ nhất.
Chỉ riêng trong vài tháng qua, quan hệ của Trung Quốc với Ấn Độ đã hứng chịu một cú sốc lớn sau vụ đụng độ gây thương vong tại khu vực biên giới giữa hai nước, khiến ít nhất 20 binh sỹ Ấn Độ thiệt mạng trong khi con số thương vong của binh sỹ Trung Quốc chưa được xác định.
Để đáp trả Australia do nước này dám kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc của virus Corona chủng mới, Bắc Kinh đã áp đặt các đòn thuế quan đối với lúa mạch của Australia, đồng thời đe dọa các biện pháp trừng phạt khác.
Hôm 14/7, Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích Sách Trắng Quốc phòng của Nhật Bản vừa được công bố bằng lời lẽ gay gắt khác thường, làm gia tăng hoài nghi về việc lập lại mối quan hệ hữu nghị mà ông Tập lâu nay nỗ lực xây đắp với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe.
Ban lãnh đạo Trung Quốc chỉ có thể tự chỉ trích mình vì sự cô lập quốc tế gia tăng đối với họ. Khi quá tự cao tự đại về sức mạnh của mình, Trung Quốc đã hành động liều lĩnh và đẩy các nước bạn bè hoặc các nước trung lập như Anh, Canada, Ấn Độ và Australia vào vòng tay của Mỹ, hiện là đối thủ địa chính trị lớn của Bắc Kinh.
Vì vậy, khi lãnh đạo Trung Quốc băn khoăn về cách thức đáp trả lệnh cấm của Anh đối với Huawei, họ cũng cần lưu tâm đến quy tắc đầu tiên về lỗ hổng: Khi bạn đã bị rơi xuống lỗ, hãy ngừng khoét sâu lỗ đó./.
