Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế khẳng địnhliên kết với địa bàn dân cư là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất để bảo vệdi tích một cách bền vững.
Từ năm 2013 trở đi, tỉnh Thừa Thiên-Huế đang hướng đến việc phấn đấu xây dựng100% các khu dân cư bảo vệ di tích một cách bền vững, và xây dựng hình ảnh "Điểmđến an toàn của du khách" tại các địa bàn dân cư có di sản.
Quần thể di tích Cố đô Huế hiện chỉ còn tồn tại 480 trong tổng số hơn 1.000công trình, do tình trạng hư hại hoặc xuống cấp nghiêm trọng, thậm chí đã trởthành phế tích. Đáng chú ý, các di tích của Huế nằm trong không gian rộng lớn,đan xen trong khu dân cư.
Tính ra, có tới 50% dân cư của thành phố sống trong các khu vực bảo vệ ditích. Vì vậy, mọi hoạt động liên quan đến bảo vệ di tích đều có ảnh hưởng nhấtđịnh đến cuộc sống của người dân. Ngược lại, việc làm nhà ở, sinh hoạt của ngườidân trong vùng có tầm ảnh hưởng rất lớn đến công tác bảo vệ, trung tu di sản.
Ngoài ra, vấn đề phân công, phân cấp quản lý di tích giữa Trung tâm Bảo tồndi tích Cố đô Huế và chính quyền các địa phương - nơi có di tích cũng chưa rạchròi, phức tạp, gây khó khăn cho công tác quản lý. Tình trạng lấn chiếm, vi phạmtại nhiều khu di tích diễn ra ngày càng phức tạp, không thể giải quyết trong mộtsớm, một chiều.
Xuất phát từ đặc điểm này, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã đề xuấtthực hiện phương án phối hợp quản lý và đảm bảo an ninh trật tự tại các điểm ditích. Tại xã Hương Thọ (thị xã Hương Trà), nơi tập trung khá nhiều điểm di tíchthuộc quần thể di tích Cố đô Huế, trong đó có các lăng Gia Long, Minh Mạng, điệnHòn Chén trên diện tích hết sức rộng. Đây cũng là những di sản văn hóa thu hútđông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan, chiêm ngưỡng.
Sau quá trình triển khai thực hiện quy chế phối hợp, nhận thức của người dântrong vùng đã nâng lên rõ rệt. Ban điều hành các thôn, xã đã tích cực tuyêntruyền, vận động các hộ dân sinh sống trong các khu vực gần di tích chấp hànhnghiêm túc các quy định của Luật Di sản, chống xâm hại, vi phạm các quy định bảovệ vành đai di tích, tham gia tích cực vào công tác phòng, chống cháy nổ; phòngchống bão, lụt.
Thông qua các buổi họp dân, chính quyền địa phương đã đưa các đối tượng viphạm ra kiểm điểm trước tập thể có tác dụng giáo dục, răn đe mang lại hiệu quảtích cực. Hội phụ nữ trên địa bàn tuyên truyền, vận động hội viên, nhất là cáchội viên có con em tham gia các hoạt động lợi dụng khách du lịch để đeo bám ănxin, buôn bán hàng rong, chèo kéo nài ép khách mua hàng lưu niệm, tích cực chỉnhtrang các hàng quán, có thái độ phục vụ lịch sự, văn minh...
Tồn tại hiện nay trong các khu di tích là việc định cư hằng bao đời nay củacác hộ dân; tuy nhiên việc đi hay ở của các hộ này vẫn là vẫn đề nan giải. Nếuđưa các hộ dân này ra khỏi khu vực 1, 2 (khu vực bảo vệ nghiêm ngặt của di tích)thì đòi hỏi phải có nguồn vốn rất lớn nên phải "chờ" không biết đến bao giờ.
Chính điều này đã làm cho cả một vùng dân cư hàng trăm hộ sinh sống trong khuvực di tích, tiêu biểu khu vực lăng Minh Mạng, Tự Đức, Khải Định... phải chịucảnh "án binh bất động"; trong khi nhà ở của người dân ở đây xuống cấp vẫn khôngđược sửa chữa, nâng cấp./.
Từ năm 2013 trở đi, tỉnh Thừa Thiên-Huế đang hướng đến việc phấn đấu xây dựng100% các khu dân cư bảo vệ di tích một cách bền vững, và xây dựng hình ảnh "Điểmđến an toàn của du khách" tại các địa bàn dân cư có di sản.
Quần thể di tích Cố đô Huế hiện chỉ còn tồn tại 480 trong tổng số hơn 1.000công trình, do tình trạng hư hại hoặc xuống cấp nghiêm trọng, thậm chí đã trởthành phế tích. Đáng chú ý, các di tích của Huế nằm trong không gian rộng lớn,đan xen trong khu dân cư.
Tính ra, có tới 50% dân cư của thành phố sống trong các khu vực bảo vệ ditích. Vì vậy, mọi hoạt động liên quan đến bảo vệ di tích đều có ảnh hưởng nhấtđịnh đến cuộc sống của người dân. Ngược lại, việc làm nhà ở, sinh hoạt của ngườidân trong vùng có tầm ảnh hưởng rất lớn đến công tác bảo vệ, trung tu di sản.
Ngoài ra, vấn đề phân công, phân cấp quản lý di tích giữa Trung tâm Bảo tồndi tích Cố đô Huế và chính quyền các địa phương - nơi có di tích cũng chưa rạchròi, phức tạp, gây khó khăn cho công tác quản lý. Tình trạng lấn chiếm, vi phạmtại nhiều khu di tích diễn ra ngày càng phức tạp, không thể giải quyết trong mộtsớm, một chiều.
Xuất phát từ đặc điểm này, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đã đề xuấtthực hiện phương án phối hợp quản lý và đảm bảo an ninh trật tự tại các điểm ditích. Tại xã Hương Thọ (thị xã Hương Trà), nơi tập trung khá nhiều điểm di tíchthuộc quần thể di tích Cố đô Huế, trong đó có các lăng Gia Long, Minh Mạng, điệnHòn Chén trên diện tích hết sức rộng. Đây cũng là những di sản văn hóa thu hútđông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham quan, chiêm ngưỡng.
Sau quá trình triển khai thực hiện quy chế phối hợp, nhận thức của người dântrong vùng đã nâng lên rõ rệt. Ban điều hành các thôn, xã đã tích cực tuyêntruyền, vận động các hộ dân sinh sống trong các khu vực gần di tích chấp hànhnghiêm túc các quy định của Luật Di sản, chống xâm hại, vi phạm các quy định bảovệ vành đai di tích, tham gia tích cực vào công tác phòng, chống cháy nổ; phòngchống bão, lụt.
Thông qua các buổi họp dân, chính quyền địa phương đã đưa các đối tượng viphạm ra kiểm điểm trước tập thể có tác dụng giáo dục, răn đe mang lại hiệu quảtích cực. Hội phụ nữ trên địa bàn tuyên truyền, vận động hội viên, nhất là cáchội viên có con em tham gia các hoạt động lợi dụng khách du lịch để đeo bám ănxin, buôn bán hàng rong, chèo kéo nài ép khách mua hàng lưu niệm, tích cực chỉnhtrang các hàng quán, có thái độ phục vụ lịch sự, văn minh...
Tồn tại hiện nay trong các khu di tích là việc định cư hằng bao đời nay củacác hộ dân; tuy nhiên việc đi hay ở của các hộ này vẫn là vẫn đề nan giải. Nếuđưa các hộ dân này ra khỏi khu vực 1, 2 (khu vực bảo vệ nghiêm ngặt của di tích)thì đòi hỏi phải có nguồn vốn rất lớn nên phải "chờ" không biết đến bao giờ.
Chính điều này đã làm cho cả một vùng dân cư hàng trăm hộ sinh sống trong khuvực di tích, tiêu biểu khu vực lăng Minh Mạng, Tự Đức, Khải Định... phải chịucảnh "án binh bất động"; trong khi nhà ở của người dân ở đây xuống cấp vẫn khôngđược sửa chữa, nâng cấp./.
Quốc Việt (Vietnam+)